Sępnik żółtogłowy

Sępnik żółtogłowy
	Cathartes melambrotus
	Wetmore, 1964
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kondorowe
Rodzina	kondorowate
Rodzaj	Cathartes
Gatunek	sępnik żółtogłowy
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania

Sępnik żółtogłowy^[3], urubu żółtogłowy (Cathartes melambrotus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kondorowatych (Cathartidae). Zamieszkuje Amazonię (Ameryka Południowa)^[4]^[5]. Dawniej osobniki tego gatunku uznawane były za sępniki pstrogłowe (C. burrovianus). Dopiero w 1964 roku sępnik żółtogłowy został wyodrębniony jako osobny gatunek na podstawie różnic w wielkości (jest większy od sępnika pstrogłowego) i drobnych różnic w upierzeniu^[6]^[7]. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Taksonomia

Takson po raz pierwszy opisał Alexander Wetmore w 1964 roku^[6]. Jako miejsce odłowu holotypu (samiec znajdujący się w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie o numerze katalogowym 483532, odłowiony w 1930 roku) autor wskazał Kartabo w Gujanie^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[4]^[5].

Sępnik żółtogłowy w locie

Etymologia

Nazwa rodzajowa: gr. καθαρτης kathartēs – czyściciel < καθαριζω katharizō – czyścić^[8].
Epitet gatunkowy: gr. μελαμ- melam- – czarny < μελας melas, μελανος melanos – czarny; βροτος brotos – umarły (por. μελαμβροτος melambrotos – ziemia Czarnych)^[9].

Morfologia

Długość ciała 64–76 cm; masa ciała 1170–1500 g; rozpiętość skrzydeł 166–178 cm^[4]. Pokryty jest czarnymi piórami. Jego głowa ma żółtawy kolor.

Zasięg występowania

Sępnik żółtogłowy występuje w północnej połowie Ameryki Południowej, na wschód od Andów. Jego zasięg rozciąga się od wschodniej Kolumbii, południowej i wschodniej Wenezueli oraz regionu Gujana po wschodnie Peru, północno-wschodnią Boliwię oraz centralną Brazylię (na wschód po zachodnią część stanu Maranhão). Sugerowano, że może występować dalej na południe – aż po północną Argentynę, ale nie zostało to jak dotąd potwierdzone^[4]^[7].

Ekologia i zachowanie

Środowisko życia sępnika żółtogłowego stanowi nizinny las tropikalny na gęsto zalesionych obszarach. Rzadko widywany na otwartych terenach^[10].

Odżywia się padliną i owadami^[10].

Status

IUCN uznaje sępnika żółtogłowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy ze względu na postępujące niszczenie siedlisk oraz nadmierne polowania na zwierzęta, których padlina stanowi jego pożywienie^[2].

Przypisy

↑ Cathartes melambrotus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Cathartes melambrotus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2022-2 [dostęp 2022-12-22] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cathartidae Lafresnaye, 1839 - kondorowate - New World vultures (wersja: 2016-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-04].
↑ ^a ^b ^c ^d D. Houston, G.M. Kirwan, P. Boesman, J.S. Marks: Greater Yellow-headed Vulture (Cathartes melambrotus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-05-11]. (ang.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-04]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c A. Wetmore. A revision of the American vultures of the genus Cathartes. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 146 (6), s. 15, 1964. (ang.).
↑ ^a ^b M.F. Jones: Greater Yellow-headed Vulture (Cathartes melambrotus), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-12-22]. (ang.).
↑ Cathartes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-18] (ang.), [archiwum].
↑ Melambrotus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-18] (ang.), [archiwum].
↑ ^a ^b Nicole Bouglouan: Greater Yellow-headed Vulture Cathartes melambrotus. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2020-06-04]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Cathartes melambrotus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] BirdLife International, Cathartes melambrotus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2022-2 [dostęp 2022-12-22] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cathartidae Lafresnaye, 1839 - kondorowate - New World vultures (wersja: 2016-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-04].

[hbwalive-4] D. Houston, G.M. Kirwan, P. Boesman, J.S. Marks: Greater Yellow-headed Vulture (Cathartes melambrotus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-05-11]. (ang.).

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-04]. (ang.).

[Wetmore-6] A. Wetmore. A revision of the American vultures of the genus Cathartes. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 146 (6), s. 15, 1964. (ang.).

[botw-7] M.F. Jones: Greater Yellow-headed Vulture (Cathartes melambrotus), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-12-22]. (ang.).

[hbwalive2-8] Cathartes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-18] (ang.), [archiwum].

[hbwalive3-9] Melambrotus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-18] (ang.), [archiwum].

[oiseaux-10] Nicole Bouglouan: Greater Yellow-headed Vulture Cathartes melambrotus. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2020-06-04]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne