Sława (miasto)

Sława
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek w Sławie
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

wschowski

Gmina

Sława

Burmistrz

Cezary Sadrakuła

Powierzchnia

14,9 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


4290[1]
287,9 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 68

Kod pocztowy

67-410

Tablice rejestracyjne

FWS

Położenie na mapie gminy Sława
Mapa konturowa gminy Sława, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Sława”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Sława”
Położenie na mapie powiatu wschowskiego
Mapa konturowa powiatu wschowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Sława”
Ziemia51°52′33″N 16°04′18″E/51,875833 16,071667
TERC (TERYT)

0812014

SIMC

0988589

Urząd miejski
ul. Henryka Pobożnego 10
67-410 Sława
Strona internetowa

Sława (dawniej[a] też Sława Śląska[2]; niem. Schlawa) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie wschowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sława. Położone jest na Pojezierzu Leszczyńskim, nad Jeziorem Sławskim.

Pod względem historycznym Sława leży na Dolnym Śląsku[3]. Miasto dzieli się na dwie części: miejską oraz wypoczynkową (z plażą, ośrodkami wypoczynkowymi i polem namiotowym). W Sławie corocznie w lipcu odbywa się Międzynarodowy Kongres Brydża Sportowego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 4290 mieszkańców[1], a jego powierzchnia wynosiła 14,9 km²[4].

Nazwa

„Sława” jest słowem spotykanym wyłącznie u narodów słowiańskich i ma korzenie przedchrześcijańskie. Według jednej z teorii pierwotnie nazwa wywodzi się od mokradeł, gdyż w języku staropolskim slava, slova oznaczały rzekę, zaś slovo – błoto[5]. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia pierwotną nazwę miasta jako „Sława”, podając jej znaczenie Ehrenheim, Ruhmvoller Ort, czyli „szanowany dom, miejscowość pełna sławy”[6]. Nazwa została później fonetycznie zgermanizowana na Schlawa[6] i utraciła swoje pierwotne znaczenie. W 1937 roku nazwę niemiecką zmieniono na Schlesiersee.

Polską nazwę „Sława” w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej, wydanej w Głogówku w 1847, wymienił śląski pisarz Józef Lompa[7].

W 1946 miastu nadano nazwę Sława[8].

Historia

Rynek

Początki miasta nie są znane, wzmiankowane po raz pierwszy było w 1312. Założone zostało prawdopodobnie przez pierwszego księcia głogowskiego, Konrada (1251–1273), lub jego syna Henryka III (1273–1309). W roku 1312 była już znaczącym miastem i siedzibą dystryktu. Potwierdzone jest to dokumentem dotyczącym podziału terytorialnego księstwa między synów Henryka III. Slave cum suo districtu (Sława z jej okręgiem) przypadła Henrykowi IV. W roku 1468 Henryk XI głogowski sprzedaje miasto rodowi Rechenbergów z Borowa Polskiego. W latach 1655–1887 miasto należało do Barwitzów hrabiów von Fernemont. Oni to w latach 1732–1735 zbudowali barokowy pałac, wykorzystując częściowo mury dawnego zamku z XV wieku.

W 1834 istniała tu komora celna. W 1937 administracja nazistowska zastąpiła słowiańsko brzmiącą nazwę Schlawa ahistoryczną formą Schlesiersee. W czasie II wojny światowej w mieście znajdowała się filia niemieckiego obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[9].

W 1945 miasto włączono do Polski, a jego dotychczasową ludność wkrótce wysiedlono do Niemiec. Do 1946 roku Sława była siedzibą powiatu i Państwowego Urzędu Repatriacyjnego, które przeniesiono później do Głogowa. W mieście uruchomiono, jako pierwszy na zachodnich Ziemiach Odzyskanych, urząd pocztowy (założycielem był Jan Grellus z Kościana). Wymiana poczty odbywała się początkowo dwa razy w tygodniu za pomocą posłańca rowerowego do Kaszczoru[10]. 1 stycznia 1955 Sławę przeniesiono do powiatu wschowskiego[2]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.

Demografia

Urząd Miasta i Gminy w Sławie
Jezioro Sławskie w 2015 roku
  • Piramida wieku mieszkańców Sławy w 2014 roku[4].


Piramida wieku Slawa.png

Zabytki

Kościół św. Michała Archanioła
Barokowy pałac
Park miejski

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[11]:

  • kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, wybudowany w 1604 roku, zniszczony w XVIII wieku, następnie odrestaurowany w 1830 r. W kościele znajduje się kamienna ambona z XVII wieku oraz rzeźba Jezusa Frasobliwego z XVI wieku
  • kościół ewangelicki, obecnie noszący wezwanie Miłosierdzia Bożego z lat 1834–1836, z 46-metrową wieżą
  • zespół pałacowy, XVII-XIX wieku, przebudowany w początku XX wieku:
    • pałac, barokowy z roku 1735, do roku 2006 siedziba domu dziecka
    • oficyna z basztą
    • brama
    • park, otaczający pałac, 26 ha
  • domy, ul. Chopina 7, 9, 20, z XVIII wieku/XIX wieku
  • dom, ul. Powstańców Śląskich 5, murowano-szachulcowy, z XVIII wieku/XIX wieku
  • domy, ul. Reja 1 murowano-szachulcowy; nr 2, 3, 5, 6, 7, z XVIII wieku, XIX wieku
  • domy, Rynek 1, 2, 3, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 20, 23, 27, 29, z XVIII wieku/XIX wieku, XX wieku
  • domy, ul. Waryńskiego 1, 3, 5, 7, 9, 11, 15, 17, z połowy XIX wieku, XX wieku
  • domy, ul. Wschowska 5, 8, z początku XIX wieku

inne zabytki:

Gospodarka

Fontanna
Aleja Gwiazd

Nad Jeziorem Sławskim znajduje się wiele ośrodków turystyczno-wypoczynkowych i sportowych (pole namiotowe, baza gastronomiczna). Przemysł spożywczy to przede wszystkim duża liczba zakładów mięsnych.

Co środę i sobotę jest organizowany targ miejski znajdujący się obok cmentarza.

Transport

Na przedmieściach jest stacja kolejowa Sława Śląska. Dworzec i linia kolejowa są nieczynne.

Lokalne stowarzyszenia

  • Cantate Deo – chór kościelny założony 29 listopada 2008
  • Koło Łowieckie „Ryś” – założone w 1946
  • Stowarzyszenie Witosława

Wspólnoty wyznaniowe

  • parafia św. Michała Archanioła

Sport

W mieście funkcjonuje klub piłkarski Miejski Klub Sportowy „Sparta” Sława, który został założony w 1945 i występuje w klasie B. Zespół swoje domowe mecze rozgrywa na Stadionie Miejskim w Sławie. Na tym stadionie również swoje mecze rozgrywa III-ligowy Klub Sportowy „Dąb” Przybyszów.

Tablica pamiątkowa na nagrobku Franciszka Niewidziajły

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie[13]:

Uwagi

  1. Od końca wojny do połowy lat sześćdziesiątych.

Przypisy

  1. a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
  2. a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 października 1954 r. (Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 252).
  3. Marian Biskup, „Wojna Pruska”, czyli wojna Polski z zakonem krzyżackim z lat 1519–1521. U źródeł sekularyzacji Prus Krzyżackich, część II, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1991, ISBN 83-7002-361-4, s. 173.
  4. a b Sława w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  5. Tadeusz Lehr-Spławiński: O pochodzeniu i praojczyźnie Słowian. Poznań 1946, s. 79, 80.
  6. a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 86, OCLC 456751858 (niem.).
  7. Józef Lompa: Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej. Głogówek 1847, s. 13.
  8. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  9. Abraham Kajzer, Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7.
  10. Hieronim Szczegóła, Początki władzy ludowej w powiecie głogowskim, w: Zeszyty Lubuskie, nr 6/1969, Lubuskie Towarzystwo Kultury, Zielona Góra, 1969, s. 77.
  11. Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 81–82. [dostęp 2013-02-21].
  12. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14].
  13. Sława.pl. slawa.pl. [dostęp 2011-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-27)].

Bibliografia

  • Sława. Zarys dziejów, Wojciech Strzyżewski (red.), Katarzyna Adamek-Pujszo, Sława: Urząd Miasta i Gminy, 2004, ISBN 83-920100-0-0, OCLC 69610469.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lubusz Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lubusz Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.18 N
  • S: 51.33 N
  • W: 14.40 E
  • E: 16.60 E
Jezioro Sławskie 2015.jpg
Autor: Xamil~plwiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jezioro Sławskie w 2015
Fontanna w Sławie (tz).jpg
Autor: Skarabeusz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fontanna położona w Sławie w woj. lubuskim.
Piramida wieku Slawa.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Sławy, 2014
Sława (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
POL Sława flag.png
Flaga miasta i gminy Sława
20141028 1512 cc slawa stary rynek kosciol-1p-mk-a.jpg
Autor: Marek Argent, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sława, kościół Miłosierdzia Bożego
Wschowa County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Wschowa County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 52.01 N
  • S: 51.65 N
  • W: 15.81 E
  • E: 16.43 E