Słoń indyjski

Słoń indyjski

Elephas maximus
Linnaeus, 1758
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	trąbowce
Rodzina	słoniowate
Rodzaj	Elephas
Gatunek	słoń indyjski
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]
zagrożony
Zasięg występowania
© Sémhur / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0 Zasięg występowania słonia indyjskiego w czasach historycznych (kolor różowy) i na początku XXI wieku (kolor czerwony)

Słoń indyjski (Elephas maximus) – ssak z rzędu trąbowców, jeden z trzech żyjących gatunków rodziny słoniowatych, zamieszkujący lasy i zarośla Azji Południowej i Południowo-Wschodniej.

Podstawowe informacje

• długość ciała: 5,5-6,4 m
• długość ogona: do 1,5 m
• wysokość w kłębie: do 3,1 m
• masa ciała: do 5 ton

Charakterystyka

Słoń indyjski na sztychu Jana Jonstona (1652)^[2]

Głowa duża, czoło płaskie, nad oczami po obydwu stronach dwa półokrągłe guzy kostne, uszy znacznie mniejsze niż u słonia afrykańskiego, ciosy niewielkich stosunkowo rozmiarów występują u większości samców, natomiast u samic są one rzadko spotykane (największe ciosy słoni indyjskich miały długość 3,02 m i masę 39 kg). Trąba zakończona jest jednym wyrostkiem chwytnym. Posiadają krótką szyję oraz krępy tułów. Słonie mają słupowate kończyny zakończone szeroką okrągłą stopą zawierającą warstwę amortyzacyjną zbudowaną z tkanki chrzęstnej i tłuszczowej. Słonie chodzą na czubkach palców zakończonych pięcioma paznokciami w kończynach przednich, trzema lub czterema w tylnych. Ciało pokrywa gruba, marszczona skóra o grubości 2-4 cm, prawie bezwłosa, rzadkie włosy występują na grzbiecie i karku, dłuższe stanowią zakończenie ogona. Słonie porozumiewają się ze sobą dźwiękami o bardzo niskiej częstotliwości, niesłyszalnymi dla ucha ludzkiego, które są odbierane przez te zwierzęta na duże odległości (ponad 2 km).

Tryb życia

Słoń indyjski żyje w stadach złożonych przeważnie z 8-10 samic z młodymi, w obrębie stada panuje ścisła hierarchia. W terenie górzystym porusza się nadzwyczaj sprawnie (w marszu osiąga 7-15 km/h), niemal bezgłośnie i prawie nie pozostawiając śladów (nacisk na 1 cm² powierzchni stopy wynosi tylko 400-600 g). Doskonale pływa i chętnie kąpie się w błotnistych sadzawkach. Pożywienie słoni indyjskich stanowią trawy, liście, kora, miękkie drewno, pędy bambusa i owoce, szczególnie dzikie figi. Ciąża trwa 614-688 dni (ok. 21 m-cy), samica rodzi jedno młode o masie ok. 100 kg, które karmi przez 8-10 miesięcy, czasem nawet ponad rok. Słoń indyjski osiąga dojrzałość płciową w wieku ok. 12 lat. W warunkach hodowlanych żyje przeciętnie 40-60 lat.

Podgatunki

Znane są trzy podgatunki:

• słoń bengalski (Elephas maximus indicus), występujący głównie w Indiach
• słoń sumatrzański (Elephas maximus sumatranus), zamieszkujący Sumatrę
• słoń cejloński (Elephas maximus maximus) ze Sri Lanki.

Wszystkie są zagrożone, krytycznie – słoń sumatrzański. W Indiach kurczenie się biotopu prowadzi do licznych konfliktów między ludźmi a słoniami, w skali roku zabija się około 150 słoni dzikich, a ich ofiarą pada około 200 ludzi. Słoń indyjski jest zwierzęciem o łagodnym usposobieniu, daje się łatwo oswajać i tresować, używany jest jako zwierzę robocze, istnieją nawet fermy hodowlane, prowadzone w celu oswajania słoni indyjskich, jak i sztucznego ich rozrodu. W ogrodach zoologicznych hodowany od XIX w., pierwszy udany poród w takich warunkach odbył się w 1905 roku.

Gatunek ten jest chroniony przepisami konwencji waszyngtońskiej (CITES).

Zobacz też

• Słoń bojowy
• Słoń afrykański

Bibliografia

• L. Solski, 2008: Przewodnik Zoo Wrocław. (dane o konfliktach z ludźmi, liczebność słoni, zoo)
• Polskie nazewnictwo ssaków świata, Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015

Przypisy