Słocina (Rzeszów)

Słocina

część Rzeszowa
Dwór Chłapowskich (2012)
Herb
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miasto	Rzeszów
W granicach Rzeszowa	31 lipca 2005[1]
SIMC	0652850
Powierzchnia	9,16 km²
Populacja (2006) • liczba ludności	4769
Położenie na mapie Rzeszowa Słocina
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Słocina
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Słocina
50°01′31″N 22°02′39″E/50,025278 22,044167
Portal Polska

Słocina – część Rzeszowa, dzielnica niestanowiąca jednostki pomocniczej gminy, ulokowana we wschodniej części miasta. Dawna wieś. Do 1954 r. istniała gmina Słocina.

Jest najdalej wysuniętą na wschód dzielnicą miasta.

Historia

Najstarsza wzmianka pochodzi z 1423 r. Kult patrona św. Rocha obecny był tutaj od XVI wieku.

Historia wsi Słocina przed całkowitym włączeniem do Rzeszowa

Słocina leży na pograniczu Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej. Region ten nazywany jest popularnie Pogórzem Rzeszowskim. W jej pobliżu przepływa rzeka Młynówka, która jest jednym z wielu dopływów rzeki Wisłok.

Archeolodzy stwierdzili, że pierwsze ślady osadnictwa na tym terenie sięgają epoki datowanej na okres ok. 4000–1800 lat przed narodzinami Chrystusa. Okres X wieku to czasy, kiedy Słocina, Tyczyn należały do Rusi.

Dopiero czasy polskiego króla Kazimierza Wielkiego to ożywienie osadnictwa na tym obszarze. Mieszkańcy tych rejonów zajmowali się rolnictwem, rybołówstwem, hodowlą i rzemiosłem. Bujność lasów, które występowały na tych terenach, każe podejrzewać, że nieobce było również łowiectwo i zbieractwo. Słocina i jej historia związana jest z włościami zalesko-tyczyńskimi i jej właścicielami. Czasy rządów króla Ludwika Węgierskiego oraz królów polskich z rodu Jagiellonów to okres, gdy bardzo często zmieniają się właściciele tej okolicy, a wydarzenia te miały często dramatyczny charakter. Właścicielami Słociny i okolic byli m.in.: Otto Pilecki – wojewoda sandomierski (z tego okresu pochodzi pierwsza źródłowa wiadomość o Słocinie zawarta w dokumencie z 1420 r., był fundatorem parafii rzymskokatolickiej). W 1450 r. właścicielem był Jan z Pilczy wnuk Ottona, a syn Elżbiety Granowskiej trzeciej żony Władysława Jagiełły^[2]. Kostkowie, Jan Klemens Branicki, który stał się właścicielem Słociny z tytułu posagu, jaki wniosła jego żona Anna z Wapowskich. Od 1802 r. spadkobiercami byli hrabiowie Potoccy. W 1813 r. zmienił się właściciel, został nim Tadeusz Mostowski. W latach 1814–1841 dziedziczką Słociny z przerwami była Marianna Mostowska. W okresie tym włościami zarządzał Jan Gniewosz. Rodzina Szymanowskich od 1842 r. była kolejnymi właścicielami Słociny. Później majątek został odziedziczony przez Zofię Wallis, córkę Maurycego Szymanowskiego. W latach 1908–1922 mieszkała tutaj jego wnuczka Maria Wallis, baronowa Brunicka. Ostatnią dziedziczką Słociny była Anna Chłapowska^[3].

Do Cesarstwa Austriackiego została włączona w 1772 r., tj. w trakcie I rozbioru Polski. W okresie I wojny światowej ciągłe przemarsze wojsk austriackich, rosyjskich, a związane z tym wysokie świadczenia na rzecz wojska i wojny przyczyniły się do pogorszenia warunków materialnych miejscowej ludności. Mimo to bardzo prężnie rozwijał się ruch ludowy i włościański, którego owocami były na przestrzeni wieków: kółko rolnicze, straż pożarna, dom starców, szkoła niosąca oświatę na tym terenie. II wojna światowa to bolesny okres w historii Słociny i jej mieszkańców. Po zakończeniu wojny, już w 1945 r., wznowiono naukę w tymczasowym budynku szkolnym, w którym uczyło dziesięciu nauczycieli. Oświata była tak ważnym elementem życia mieszkańców, że w 1967 r. powołano Społeczny Komitet Budowy Szkoły. Jednym z animatorów, a później jego dyrektorem, był Edward Filip. W 1970 r. otworzono nową szkołę, której nadano imię Bohaterów 27 Pułku Piechoty. Od tego czasu oświata dzięki uporowi mieszkańców, pracy władz lokalnych funkcjonuje i rozwija się. Wymiernym efektem tej działalności była budowa gimnazjum, które działa od roku szkolnego 2003/2004.

Włączenie sołectwa Słocina do Rzeszowa

W 1951 r. część terenu należącego administracyjnie do wsi Słocina (rejon dzisiejszych ulic Paderewskiego od strony skrzyżowania z al. Rejtana do obecnej ul. Krzyżanowskiego oraz południowy rejon obecnej ul. Mieszka I wraz z bocznymi) przyłączono do miasta Rzeszowa. W 1977 r. nastąpiło kolejne poszerzenie granic miasta i wraz z kolejną, znaczną częścią Słociny przyłączono do Rzeszowa Zalesie, Wilkowyję oraz części: Białej, Miłocina, Przybyszówki. 1 stycznia 2006 do dzielnicy została dołączona reszta wsi Słocina.

Zabytki

• Kościół świętych Rocha i Marcina (1916 rok, neogotyk)
• Kapliczka naprzeciw kościoła
• Stary cmentarz
• Dworek Chłapowskich
• Park dworski

Przypisy