Słowik szary

Słowik szary
Luscinia luscinia[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

muchołówkowate

Podrodzina

kląskawki

Rodzaj

Luscinia

Gatunek

słowik szary

Synonimy
  • Motacilla Luscinia Linnaeus, 1758[2]
  • Erithacus luscinia (Linnaeus, 1758)[3][4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     w sezonie lęgowym

     zimowiska

Słowik szary[6], bekwarek (Luscinia luscinia) – gatunek małego ptaka śpiewającego z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae). Ptaki z tej grupy są najznakomitszymi śpiewakami. Śpiew ich jest donośny, niezwykle urozmaicony, o dużej skali tonów. Słowik przylatuje na tereny Polski w kwietniu-maju, a odlatuje do Afryki w sierpniu-wrześniu.

Występowanie

Zamieszkuje południową część Półwyspu Skandynawskiego, Europę wschodnią i część środkowej z zachodnią granicą zasięgu na łuku Karpat, linii Odry i dolnej Łaby, oraz zachodnią Syberię po górny bieg rzeki Jenisej i północny Kazachstan[3]. Izolowana populacja na Kaukazie[3]. Zimuje w południowo-wschodniej Afryce. Nie wyróżnia się podgatunków[2][7].

W Polsce to średnio liczny ptak lęgowy[8]. Przez kraj przebiega zachodnia linia zasięgu tego gatunku[9]. W latach 2013–2018 liczebność słowika szarego szacowano na 121–170 tysięcy par lęgowych[10] i od początku wieku wykazuje ona umiarkowaną tendencję spadkową[9]. Najliczniej gnieździ się w północno-wschodniej części kraju, nielicznie w części Pomorza, w Wielkopolsce czy na Śląsku[9].

Morfologia

Wygląd
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Rdzawobrązowy z oliwkowym odcieniem, spód jaśniejszy, na piersi ciemne plamki. Osobniki młodociane odróżnia jedynie długość lotek pierwszorzędowych skrzydła.
Wymiary średnie
  • długość ciała ok. 16–18 cm
  • rozpiętość skrzydeł ok. 24–26 cm
  • masa ciała ok. 20–35 g

Ekologia i zachowanie

Jaja z kolekcji muzealnej
Biotop
Obrzeża wilgotnych lasów liściastych, parków, zarośli nadrzecznych i innych wilgotnych zadrzewień.
Gniazdo
Najczęściej nad ziemią lub w niskim krzewie, zbudowane z traw, zbutwiałych liści, łodyżek o skąpym wysłaniu z korzeni i traw.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju 3–4 jaja, o zmiennym zabarwieniu, od cielistego po oliwkowe, z czerwonymi plamkami.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres 12–14 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 12 dniach.
Pożywienie
Odżywia się przede wszystkim bezkręgowcami, a dietę uzupełnia owocami i nasionami. Szukając pożywienia, podskakuje i rozgarnia ściółkę.

Status i ochrona

IUCN uznaje słowika szarego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 12–22 miliony dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[5].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[11]. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened)[12].

Zobacz też

Przypisy

  1. Luscinia luscinia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b Collar, N.: Thrush Nightingale (Luscinia luscinia). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-25].
  3. a b c Thrush Nightingale (Luscinia luscinia). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
  4. D. Lepage: Thrush Nightingale Luscinia luscinia. [w:] Avibase - The World Bird Database [on-line]. [dostęp 2021-02-05]. (ang.).
  5. a b Luscinia luscinia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  6. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-05].
  7. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-05]. (ang.).
  8. T. Chodkiewicz i inni. Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012. „Ornis Polonica”. 56, s. 149–189, 2015. 
  9. a b c Przemysław Chylarecki i inni, Trendy liczebności ptaków w Polsce, Warszawa: GIOŚ, 2018, ISBN 978-83-950881-0-0.
  10. Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019. 
  11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
  12. Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.

Bibliografia

  • Andrzej G. Kruszewicz: Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Multico, 2007, s. 213. ISBN 978-83-7073-474-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Gnome-mime-sound-openclipart.svg
An audio speaker emitting sound waves, in the Gnome style
Thrush Nightingale by Daniel Bastaja.jpg
Autor: Daniel Bastaja, Hungary, http://www.birdingfaqs.com/, Licencja: CC BY-SA 3.0
Thrush Nightingale (Luscinia luscinia) at a ringing camp near Izsák, Kiskunság National Park, Hungary, 20 August 2005
Common Nightingale's song 1.ogg
Autor: Digweed1, Licencja: CC0
Recorded in willow shrubs from the distance of 3 meters.
Luscinia luscinia range map.jpg
Autor: Netzach, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zasięg występowania słowika szarego (Luscinia luscinia). Obszary lęgowe - kolor pomarańczowy, obszary zimowania - kolor żółty.
Luscinia luscinia MWNH 1794.JPG
Autor: Klaus Rassinger und Gerhard Cammerer, Museum Wiesbaden, Licencja: CC BY-SA 3.0
Thrush nightingale Luscinia luscinia , egg, Coll. Museum Wiesbaden