Służący

Plakat ilustrujący stereotypowy wygląd pokojówki.

Służba domowa dużej posiadłości (USA, rok 1914) – w środku stoi majordom (ang. butler).

Umowa o pełnienie obowiązków służącego w pałacu w Lubostroniu 1840 r. (miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Poznaniu).

Służba w trakcie zajęć nadzorowana przez panią domu.

Kamerdyner warszawski w połowie XIX wieku

Służący (służąca, sługa, służka, także: pomoc domowa, podręczny, podręczna, posługacz, posługaczka, pachołek) – pracownik (zwykle fizyczny), który pracuje (a bardzo często także mieszka) w domu (zwykle majętnego) pracodawcy.

Rodzaje

Służący zalicza się do służby domowej. W zależności od specyfiki pracy, którą się zajmuje można wyróżnić m.in. następujących służących (w dawnych czasach podział ten był bardzo bogaty):

służący zajmujący się głównie obsługą domu

• majordom
• kamerdyner
• lokaj, hajduk
• gosposia
• pokojówka
• opiekun, opiekunka
• klucznik, odźwierny
• kucharz, pomoc kuchenna, podkuchenna
• praczka
• sprzątaczka

osoby zajmujące się obsługą otoczenia domu i gospodarstwa

• ogrodnik
• koniuszy

osoby zajmujące się dziećmi i młodzieżą

• mamka
• niania
• guwernantka
• guwerner

w bogatszych domach bywają (bywali) także służący o bardzo wąskiej specjalizacji

• kawalkator
• kawiarka
• pucybut, czyścibut
• garderobiany, garderobiana
• ochroniarz
• sekretarz
• szofer

W domu, w którym służy liczna służba jest zwykle także osoba, która jest jej przełożonym i zleca oraz nadzoruje jej pracę (majordom, ochmistrzyni).

Sławni służący

• John Brown – służący królowej Wielkiej Brytanii Wiktorii
• François Ravaillac – francuski służący i nauczyciel, zabójca Henryka IV Burbona, króla Francji i Nawarry.
• Avis Crocombe – służąca lordowi i lady Braybrooke, kuchmistrzyni w Audley End, spopularyzowana w XXI wieku dzięki serii kulinarnej „The Victorian Way” tworzonej przez English Heritage w serwisie Youtube^[1]

Znani służący fikcyjni

• Sancho Pansa – sługa Don Kichota bohatera powieści Miguela de Cervantesa
• Sam Weller – służący pana Pickwicka z powieści Klub Pickwicka
• Passepartout (Obieżyświat) – służący Phileasa Fogga, bohatera powieści Juliusza Verne'a W osiemdziesiąt dni dookoła świata
• Dyndalski – szef służby Cześnika w Zemście Aleksandra Fredry
• Rzędzian – służący Jana Skrzetuskiego w Ogniem i mieczem
• Pani Hudson – gosposia Sherlocka Holmesa i Billy, jego służący
• Jeeves – bohater humorystycznych powieści i opowiadań P.G. Wodehouse’a
• Bernardo – służący Zorro
• Alfred Pennyworth – służący oraz najbliższy przyjaciel Bruce’a Wayne'a – Batmana.
• Sebastian Michaelis – służący z mangi Kuroshitsuji.

Zobacz też

• au pair, ludność służebna, niewolnictwo, pańszczyzna, służba, usługa
• chłopiec okrętowy
• barman, kelner, kelnerka
• inspicjent, sufler
• Dziennik panny służącej

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Konwencja Nr 189 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca pracowników domowych z 16 czerwca 2011 tekst oryginalny, przekład polski
• Zalecenie Nr 201 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczące pracowników domowych z 16 czerwca 2011 tekst oryginalny, przekład polski
• Pracownik domowy to nie służba – nowa konwencja MOP
• Pomoc domowa we Włoszech – prawo, formalności
• zezwolenie na pobyt czasowy i pracę dla pomocy domowej z Ukrainy
• Zatrudnianie pomocy domowej – składki ZUS
• Krótki informator dla osób pracujących jako pomoc domowa. ayto-alcaladehenares.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-18)].