Służba Zwycięstwu Polski
| Historia Polski |
 Ten artykuł jest częścią cyklu: |
Służba Zwycięstwu Polski (SZP) – polska organizacja konspiracyjna podczas II wojny światowej,
Historia
Organizacja powołana została 27 września 1939 (jeszcze podczas oblężenia Warszawy) na rozkaz dowódcy obrony Warszawy, generała Juliusza Rómmla. Dowódcą SZP został generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz.
Dane mi przez Naczelnego Wodza w porozumieniu z rządem pełnomocnictwo dowodzenia w wojnie z najazdem na obszarze całego Państwa przekazuję gen. bryg. Michałowi Tadeuszowi Tokarzewskiemu – Karaszewiczowi z zadaniem prowadzenia dalszej walki o utrzymanie niepodległości i całości granic[1].
Cele organizacji obejmowały: walkę o wyzwolenie Polski w granicach przedwojennych, odtworzenie i reorganizację armii polskiej oraz powołanie tymczasowych ośrodków władzy.
Podporządkowała się Rządowi RP na uchodźstwie. Tokarzewski zwrócił się o poparcie do przedstawicieli przedwrześniowej opozycji (SL, PPS, SN i SP) i takowe uzyskał. Celem takiego działania było odcięcie rodzącej się konspiracyjnej organizacji wojskowej od sanacji, którą społeczeństwo winiło za klęskę wrześniową, a tym samym pozyskanie poparcia u nowych władz emigracyjnych[2]. Uważana jednak przez gen. Władysława Sikorskiego za zbyt zbliżoną do obozu sanacyjnego została rozkazem Naczelnego Wodza rozwiązana i zastąpiona z dniem 13 listopada 1939 przez Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). Była pierwszą organizacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego. Dotychczasowy dowódca SZP, gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz został mianowany komendantem ZWZ na obszar okupacji sowieckiej.
Rozkazy Sikorskiego i Sosnkowskiego z listopada 1939 poleciły przejęcie dotychczasowych struktur organizacyjnych SZP przez ZWZ.
Organizacja
Dowództwo Główne
Dowódca Główny – gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz
Zastępca Dowódcy Głównego – mjr dypl. Edmund Galinat „Komarski” – od września do listopada 1939 roku, płk dypl. Stefan Rowecki od października 1939 do stycznia 1940 roku
Szef Sztabu Dowództwa Głównego – płk dypl. Stefan Rowecki od października 1939 do stycznia 1940 roku
Szefowie Oddziałów Dowództwa Głównego[3]
- Oddział I (organizacyjny) – mjr Antoni Sanojca „Kapnik”
- Oddział II (informacyjno-wywiadowczy) – mjr Wacław Berka „Brodowicz”
- Oddział III – płk dypl. Janusz Albrecht „Wojciech”
- Oddział IV (kwatermistrzostwo) – płk dypl Adam Świtalski „Dąbrowa”
- Oddział V (łączność) – kpt. Leon Chendyński „Gruda”
- Oddział VI (prasy i propagandy) – mjr Tadeusz Kruk-Strzelecki „Szczepan”
- Oddział VII (finansowy) – mjr Stanisław Thun „Malcz” okręg warszawski
Dowództwa Wojewódzkie[4]
- Okręg Warszawski – Henryk Józewski „Olgierd”
- Okręg Lubelski – ppłk Józef Spychalski „Socha”
- Okręg Łódzki – płk Stanisław Sosabowski „Węglarz”
- Okręg Kielecki – płk dypl. Leopold Engel-Ragis „Śląski”
- Okręg Krakowski – mjr Jan Cichocki „Kabat”
- Podokręg Zagłębie Dąbrowskie – ppłk Henryk Kowalówka „Oset”
Członkowie
Przypisy
- ↑ Rozkaz gen. Rómmla stanowiący podstawę do formowania SZP: Bartelski, Podziemna armia... s. 5
- ↑ Jan Ciechanowski „Powstanie Warszawskie” Bellona S.A. str. 76 ISBN 978-83-7549-074-9
- ↑ Armia Krajowa - szkice z dziejów Sił Zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego, pod redakcją Krzysztofa Komorowskiego, Warszawa 1999, s. 371, 375, 380.
- ↑ Na czele okręgu (województwa) stali komendanci wojewódzcy
Bibliografia
- Stefan Korboński: Polskie Państwo Podziemne. Bydgoszcz: Wydawnictwo Nasza Przyszłość.
- Lesław Marian Bartelski: AK. T. 1, Podziemna armia 27 IX 1939-30 VI 1943. Warszawa: "Tekst", 1990. ISBN 83-85188-00-2.
Media użyte na tej stronie
Flaga Armii Krajowej; symbol na fladze jest złożeniem liter "P" i "W", będących skrótem od "Polska Walcząca" (zob. Znak Polski Walczącej)