Słup drogowy w Koninie

Słup drogowy w Koninie
Symbol zabytku nr rej. 32/387 z 2 września 1953[1]
Ilustracja
Słup drogowy w Koninie (2014)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Konin

Ukończenie budowy

1151[1]

Położenie na mapie Konina
Mapa konturowa Konina, na dole znajduje się punkt z opisem „Słup drogowy w Koninie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Słup drogowy w Koninie”
Ziemia52°12′33,77″N 18°15′17,58″E/52,209381 18,254883

Słup drogowy w Koninie – kamienny słup w Koninie, romański, ustawiony w 1151[1] w połowie drogi z Kruszwicy do Kalisza[2] (przy ówczesnym szlaku z Wrocławia na Kujawy i Mazowsze[3]), uznawany za najstarszy znak drogowy w Polsce[4].

Słup znajduje się w odległości ok. 52 km od każdego z miast. Został przeniesiony spod zamku konińskiego pod narożnik kościoła św. Bartłomieja[2]. Słup jest wykuty z piaskowca i liczy ok. 2,5 m wysokości[4].

Na słupie znajduje się łacińska inskrypcja, wyryty dookoła kapitałą kwadratową trzema dystychami[5]:

+ANNO AB INCARNAT[IONE] D[OMI]NI N[OST]RI M.C.L. PRIMO
+IN CALIS HIC MEDIV[M] DE CRVSPVICI FOERE PVNCTV[M]
INDICAT ISTA VIE FORMVLAE IVSTITIE
+QUA[M] FIERI PETR[US] IVSSIT COMES HIC PALATIN[US]
HOC Q[UOQUE] SOLLERT [ER] DIMIDIAVIT IT[ER]
+EIUS VT ESSE MEMOR DIGNETUR Q[U]ISQV[E] VIATOR
CVM PRECE P[RO]PIC[IUM] SOLLICITANDO DEV[M]

W tłumaczeniu Krzysztofa Dunin-Wąsowicza inskrypcja brzmi:

Roku Wcielenia Pańskiego 1151
do Kalisza z Kruszwicy tu prowadzi punkt,
wskazuje to formuła drogi i sprawiedliwości,
którą kazał uczynić komes palatyn Piotr
i starannie tę drogę przepołowił,
aby był go pamiętny,
racz każdy podróżny modlitwą prosić
łaskawego Boga[6].

Pochodzenie słupa nie jest wyjaśnione (są teorie o jego pogańskim rodowodzie)[4]. Nieznana jest postać wspomnianego w formule palatyna[4]. Jedni (np. Jan Długosz) utożsamiają go z Piotrem Włostowicem – fundatorem 77 kościołów[4]. Według dwóch pozostałych hipotez fundatorem miał być Piotr Wszeborowic, palatyn Bolesława Kędzierzawego lub jego ojciec komes Wszebor, palatyn Bolesława Krzywoustego[4].

Słup może być dowodem istnienia w XII wieku w Polsce jurysdykcji drogowej sprawowanej przez komesa w imieniu księcia lub swoim własnym[3].

Zobacz też

  • słup milowy w Kamionnie

Przypisy

  1. ↑ a b c Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 72. [dostęp 2016-11-20].
  2. ↑ a b Słup drogowy w Koninie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 336.
  3. ↑ a b Święcki 2010 ↓, s. 186.
  4. ↑ a b c d e f Piotr Maluśkiewicz: Województwo konińskie. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, s. 35.
  5. ↑ Święcki 2010 ↓, s. 185–186.
  6. ↑ Władysław Kościelniak. Jak budowano kolej kalisko-warszawską. „Kalisia Nowa”, 2007. 

Bibliografia

  • Cezary K. Święcki: Kultura piśmienna w Polsce średniowiecznej X–XII wiek. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-235-0737-6.

Media użyte na tej stronie

Konin location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Konina, Polska
Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Konin - Milestone 01.JPG
Autor: Jan Mehlich, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mediaeval milestone in Konin (Poland).