Słup graniczny w Boguszach

Słup graniczny w Boguszach
Symbol zabytku nr rej. 202 z 12.1964 oraz 11 z 13.02.1979[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bogusze

Ukończenie budowy

1545[2][3][4]

Położenie na mapie gminy Prostki
Mapa konturowa gminy Prostki, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Słup graniczny w Boguszach”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Słup graniczny w Boguszach”
Położenie na mapie powiatu ełckiego
Mapa konturowa powiatu ełckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Słup graniczny w Boguszach”
Ziemia53°41′29,9″N 22°26′59,3″E/53,691639 22,449806

Słup graniczny w Boguszach – zabytkowy słup graniczny koło wsi Bogusze w powiecie ełckim (województwo warmińsko-mazurskie).

Historia

Powstał w 1545 na trójstyku Prus Książęcych, Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego jako pamiątka po wytyczeniu granic między państwami[2][3]. Jest wykonany z cegły, otynkowany i pokryty czerwoną dachówką[3][4]. Ma wysokość około 6 metrów[4]. Na wschodniej ścianie umieszczono marmurową tablicę z godłami państwowymi Wielkiego Księstwa Litewskiego i Prus Książęcych oraz inskrypcją w łacinie[3]. Tablica została zdemontowana w 1907 i zastąpiona kopią z piaskowca[3][4]. Oryginał po zdemontowaniu przewieziono do muzeum w Królewcu[3][4].

Tłumaczenie napisu z łaciny:

„Kiedy Zygmunt August sprawował rządy w państwie ojca a (jednocześnie) margrabia Albrecht I panował, ów nad Jagiełły dwojga imion starodawnymi grodami, ten nad krajem Prusów w pokoju piastował władzę, wzniesiony został ten słup, który miał oznaczać linię graniczną kraju oraz rozgraniczać tereny obu władców roku 1545 miesiąca sierpnia.”

Słup przestał wyznaczać trójstyk już 24 lata po ustawieniu, gdyż w wyniku unii lubelskiej województwo podlaskie zostało odłączone od Litwy i włączone do Korony. W latach 1569-1795 w okolicy słupa biegła granica polsko-pruska. Na skutek III rozbioru Polski przygraniczne tereny Polski z Grajewem i Rajgrodem zostały przyłączone do Królestwa Prus. Granicę w okolicy słupa przywrócono w 1807, powołując z większości ziem zaboru pruskiego Księstwo Warszawskie. Od 1815 w okolicy biegła granica prusko-rosyjska, od 1871 niemiecko-rosyjska, a po I wojnie światowej niemiecko-polska. W czterechsetną rocznicę ustawienia słupa Mazury zostały przyłączone do Polski, przez co w okolicy definitywnie przestała biec granica państwowa.

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2014-05-11].
  2. ↑ a b Bogusze: słup graniczny z 1545 roku. Prostki.wm.pl. [dostęp 2014-05-11].
  3. ↑ a b c d e f Słup graniczny we wsi Bogusze. Leksykon Kultury Warmii i Mazur. [dostęp 2014-05-11].
  4. ↑ a b c d e Słup graniczny. Powiat.Elk.pl. [dostęp 2014-05-11].

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Ełk County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Ełk County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.02 N
  • S: 53.60 N
  • W: 22.01 E
  • E: 22.80 E
Bogusze (gm. Prostki), słup graniczny z 1545 r. (1).JPG
Autor: Bazie, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Bogusze - historyczny słup graniczny na dawnej granicy Korony Królestwa Polskiego i Prus Książęcych (zabytek nr A-586 z dn. 29.12.1964)