SMC-3

SMC-3 – seria informacyjna minikomputera PRS-4. Po uzyskaniu pełnej zgodności prototypu MKJ-28 z minikomputerem HP2114B przygotowano dokumentację ideową i uzupełniono asortyment kart interfejsu o:

Dokumentację przekazano do ZEG w Tychach. Tam zaprojektowano obwody drukowane i dostosowano dokumentację do posiadanej technologii produkcji. W połowie 1975 roku ZEG wyprodukował pierwsze podzespoły serii informacyjnej minikomputera SMC-3. Podzespoły te trafiały do Zakładu Automatyzacji Powierzchniowej Zakładów Konstrukcyjno-Mechanizacyjnych Przemysłu Węglowego w Katowicach, gdzie były uruchamiane, testowane, tam też odbywało się kompletowanie zestawów zgodnie z wymaganiami realizowanych aplikacji.

Głównym problemem w procesie kompletowania była dostępność, a właściwie niedostępność urządzeń peryferyjnych i pamięci operacyjnych. Początkowo usiłowano kupować poszczególne urządzenia w firmach, które je produkowały, ale była to prawdziwa droga przez mękę, kończąca się najczęściej niepowodzeniem. Wreszcie znaleziono rozwiązanie następujące:

  • kupowano zestawy komputerowe MOMIK 8b, z których każdy, oprócz dwóch kaset elektroniki, zawierał czytnik CT2000, perforator DT105 i drukarkę znakowo-mozaikową DZM-180/KSR, umieszczone w profesjonalnym, metalowym biurku;
  • wymontowywano kasety elektroniki, które odsprzedawano ich producentowi Zakładom Systemów Minikomputerowych MERA;
  • w miejsce wymontowanych montowano kasetę SMC-3 oraz pamięć operacyjną i zestaw był kompletny.

Do końca 1977 roku skompletowano w taki sposób 17 minikomputerów SMC-3.

Zastosowania

Minikomputer SMC-3 został wykorzystany przede wszystkim do przygotowania aplikacji przeznaczonej do zbierania danych pozwalających na kontrolę wykorzystania i sprawności ciągów technologicznych w kopalniach. Systemy takie wdrożono w latach 1975-1976 między innymi w kopalniach: WIECZOREK, WUJEK, STASZIC i ZOFIÓWKA. Przetwarzanie zebranych danych było realizowane w podsystemie I-EAD, który opracowano w Głównym Instytucie Górnictwa i wdrożono w Centralnym Ośrodku Informatyki Górnictwa w Katowicach.

Minikomputer SMC-3 wykorzystano również, w kopalni SZOMBIERKI w 1976 roku, do analizy i prognozowania zagrożeń tąpaniami. Źródłem danych dla minikomputera SMC-3 było urządzenie do klasyfikacji sygnałów sejsmoakustycznych typu SMC-2s, wdrożone rok wcześniej. Zestaw ten stanowił przykład zastosowania techniki komputerowej do zautomatyzowania najbardziej czasochłonnych czynności w procesie przygotowania prognozy zagrożenia tąpaniami.

Niezwykle interesującym projektem było wykorzystanie minikomputera SMC-3 do centralnego zabezpieczenia metanometrycznego kopalni. Była to pierwsza w Polsce próba wykorzystania minikomputera do realizacji tak odpowiedzialnego zadania. Doświadczalną instalację cyfrowej centrali metanometrycznej CMC1, bo tak nazwano ten system, wykonano w roku 1977. Po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych centralę zainstalowano w kopalni WESOŁA, gdzie od maja 1978 roku prowadzono badania eksploatacyjne.

Ponadto minikomputer SMC-3 wykorzystano do sterowania ciągami taśmociągów w kopalni RUDNA w Zagłębiu Miedziowym, a Zakład Systemów Automatyki Kompleksowej Polskiej Akademii Nauk (obecnie Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN) wykorzystał dwa minikomputery SMC-3 w systemie namiarowania wsadu pierwszego wielkiego pieca i w systemie monitorowania pracy pieców wgłębnych. Systemy zainstalowano w Hucie Katowice pod koniec lat 70. XX wieku.

Bibliografia

  • Lisowski A., Oset J., Właszczuk Z. "Komputeryzacja kontroli wykorzystania i sprawności ciągów technologicznych w kopalniach węgla kamiennego", Przegląd Górniczy nr 7-8 1972
  • Pilch-Kowalczyk J., Miniszewski B., Żymełka K. "Dokumentacja techniczna rejestratora cyfrowego kontroli produkcji SMC-3" GIG i COIG Katowice 1975
  • Dec A., Isakow Z., Suchy J., Żymełka K. "Urządzenie do klasyfikacji impulsów sejsmoakustycznych w KWK SZOMBIERKI", materiały Sympozjum "Teoria i technika sterowania w służbie bezpieczeństwa pracy w górnictwie" Jaszowiec 3-6 listopada 1976
  • Graca L., Pilch-Kowalczyk J. "Zagadnienia bieżącego prognozowania stanu zagrożenia tąpaniami w świetle doświadczeń KWK Szombierki", materiały sympozjum "Teoria i technika sterowania w służbie bezpieczeństwa pracy w górnictwie" Jaszowiec 3 – 6 listopada 1976
  • Dworak M., Piela J., Żymełka K. "Zabezpieczenie metanometryczne kopalń", materiały Sympozjum "Systemy zarządzania i sterowania kopalniami" Szklarska Poręba 25-27 października 1979
  • Żymełka K. "Komputerowe systemy dyspozytorskie w latach 1975-1995", Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa nr 9-10 (303) Katowice 1995, PL ISSN 0208-7448
  • Żymełka K. "Minikomputer PRS-4. Wspomnienia konstruktora", ANALECTA Studia i materiały z dziejów nauki, Rok 2010 nr 1-2, ISSN 1230-1159