SMS Meteor (1887)

Meteor
„Meteor” z rozpiętym tentem nad pokładem
Historia
Stocznia	Schichau w Elblągu
Wodowanie	16 czerwca 1887[1]
K.u.K. Kriegsmarine
Wejście do służby	1888[2]
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	360 ts konstrukcyjna 422 ts maksymalna[3]
Długość	58,74 m[4]
Szerokość	7,4 m
Zanurzenie	2,11 m
Napęd
1 maszyna parowa potrójnego rozprężania o mocy indykowanej 2700 KM, 2 kotły typu lokomotywowego, 1 śruba[5]
Prędkość	19,7 węzłów[6]
Uzbrojenie
zobacz w tekście
Opancerzenie
19 mm nad maszynownią[7]
Załoga	60

SMS Meteor − austro-węgierska kanonierka torpedowa^[7] z końca XIX wieku, biorąca udział w I wojnie światowej.

Budowa i klasyfikacja

SMS „Meteor”, wodowany w 1887 w niemieckiej stoczni Schichau w Elblągu, był pierwszą z siedmiu zbudowanych dla marynarki wojennej Austro-Węgier kanonierek torpedowych. Zamówienie na budowę okrętu złożono 30 listopada 1886^[2]. Przy jego konstrukcji zakłady Schichau wykorzystały m.in. doświadczenie z konstrukcji liderów torpedowców D 1 i D 2 dla marynarki niemieckiej^[2]. „Meteor” nie osiągnął jednak kontraktowej prędkości 22,5 węzła, a niektóre rozwiązania konstrukcyjne nie satysfakcjonowały marynarki. Między innymi, uzbrojenie uznano za zbyt słabe^[2]. Mimo to, zamówiono w zakładach Schichaua dwie dalsze jednostki, nieco tylko ulepszonego typu, SMS „Blitz” i „Komet”, rozwijające większą prędkość.

W służbie austro-węgierskiej jednostki te klasyfikowano oryginalnie jako Torpedofahrzeug, która to nazwa oznaczała początkowo okręty torpedowe o długości do 61 m (200 stóp) i była następnie używana także dla kontrtorpedowców^[8]. Wzorując się na brytyjskiej terminologii, okręty te nazywano też nieoficjalnie niszczycielami (niem. Zerstörer)^[8], co spotyka się także w literaturze^[1], jednakże ustępowały one znacząco niszczycielom prędkością i miały słabsze uzbrojenie.

Okręt miał konstrukcję wywodzącą się z powiększonych torpedowców, z gładkopokładowym kadłubem, dziobnicą o formie taranowej i sporym nawisem rufowym. W widoku z góry kadłub miał charakterystyczny dla torpedowców budowy Schichaua wrzecionowaty obrys, osiągający największą szerokość za śródokręciem. Okręt miał jedynie szczątkową nadbudówkę dziobową, z odkrytym pomostem bojowym oraz początkowo jeden pochyły komin^[9]. Napęd stanowiła trzycylindrowa maszyna parowa potrójnego rozprężania o mocy indykowanej 2700 KM, napędzająca jedną śrubę^[2]. Oprócz głównego steru zawieszonego za śrubą, pod nawisem rufowym, okręt miał pomocniczy ster dziobowy. Posiadał też możliwość użycia pomocniczego ożaglowania^[9].

Uzbrojenie stanowiło początkowo 7 pojedynczych dział kalibru 47 mm, z czego 2 o dłuższej lufie L/44 (44 kalibry), a 5 o krótszej L/33. Jedno działo umieszczone było na rufie, a pozostałe sześć - po trzy na każdej z burt, z tego dwa przed nadbudówką dziobową. Uzbrojenie początkowo uzupełniała stała wyrzutnia torped 350 mm w dziobnicy^[2].

Służba

SMS „Meteor” wszedł do służby w 1888. W 1904 roku został poddany częściowej przebudowie, podczas której zainstalowano między innymi obrotową wyrzutnie torpedową 350 mm na pokładzie rufowym zamiast działa^[2]. Po wybuchu I wojny światowej kanonierka była wykorzystywana do patrolowania wybrzeża, stacjonując w Poli. W lutym 1918 poddana została ponownej zmianie uzbrojenia – dwa dziobowe działa zamieniono na działo przeciwlotnicze 66 mm^[2].

„Meteor” przetrwał wojnę. W styczniu 1920 został przez konferencję międzyaliancką w Paryżu przyznany Włochom i tam złomowany^[2].

Dane

Uzbrojenie^[2]

• początkowe:
  • 2 armaty 47 mm L/44 SFK (2xI)
    • długość lufy: 44 kalibry (L/44)
  • 7 armat 47 mm L/33 SFK (7xI)
    • długość lufy: 33 kalibry (L/33)
  • 1 wyrzutnia torpedowa 350 mm (stała na dziobie - w dziobnicy)
• od 1904:
  • 8 armat 47 mm (8xI)^[7][10]
  • 2 wyrzutnie torped 350 mm (1 stała na dziobie, 1 obrotowa na rufie)
• od lutego 1918:
  • 1 armata przeciwlotnicza 66 mm (nominalnie 7 cm) L/45 (na dziobie)
  • 6 armat 47 mm (6xI)^[9]
  • 2 wyrzutnie torped 350 mm (1 stała na dziobie, 1 obrotowa na rufie)

Przypisy

Bibliografia

• Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugène M. Kolesnik (red.): Conway's all the World's Fighting Ships, 1860−1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 0-85177-130-0.
• Erwin Sieche: Torpedoschiffe und Zerstörer der K. u. K. Marine. Wölfersheim-Berstadt: Podzun-Pallas-Verlag, 1996, seria: Marine-Arsenal: Band 34. ISBN 3-7909-0546-1.
• Jane's Fighting Ships of World War I. Studio Edns.. ISBN 1-85170-378-0.

Typy austro-węgierskich okrętów z okresu I wojny światowej   Drednoty Viribus Unitis Ersatz Monarch[A] Okręty liniowe Habsburg Erzherzog Karl Radetzky Pancerniki obrony wybrzeża Kronprinz Erzherzog Rudolf[B] Kronprinzessin Erzherzogin Stephanie[B] Monarch Krążowniki pancerne Kaiserin und Königin Maria Theresia[B] Kaiser Karl VI[B] Sankt Georg[B] Krążowniki pancernopokładowe Panther Kaiser Franz Joseph I Zenta Krążowniki lekkie Admiral Spaun[B] Novara Ersatz Aspern[A] Niszczyciele Huszár Tátra Warasdiner[B] Torpedowce Schichau Python Kaiman Tb I Tb VII Tb 74 Tb 82 Tb 98 Okręty podwodne U-1 U-3 U-5 U-10 U-14[C] U-20 U-27 U-43 U-48 U-50 U-52 U-101 Kanonierki torpedowe Leopard Blitz[B] Komet[B] Meteor[B] Planet[B] Trabant[B] Satellit[B] Magnet[B] Stawiacze min Dromedar[B] Salamander[B] Basilisk[B] Chamäleon[B] ↑ a b budowa anulowana/projekt ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r okręt pojedynczy (unikatowy) ↑ okręt zdobyczny