SMS Panther (1885)

SMS „Panther”
Ilustracja
Historia
StoczniaArmstrong Whitworth, Newcastle upon Tyne
Położenie stępki29 października 1884
Wodowanie13 czerwca 1885
 K.u.K. Kriegsmarine
Wejście do służby31 grudnia 1885[1]
Los okrętuzłomowany po 1920
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność1557 ts[2]
Długośćna linii wodnej: 71,4 m
całkowita: 73,2 m[2]
Szerokość10,4 m
Zanurzenie4,3 m
Napęd
dwie 2-cylindrowe pionowe sprzężone maszyny parowe o mocy indykowanej 5940 KM, 2 śruby[2]
Prędkość18,4 węzła
Zasięg2800 Mm przy 10 w[3]
Uzbrojenie
2 działa 120 mm L/35
10 dział 47 mm L/44
4 wyrzutnie torped 350 mm
- stan 1891-1909
Opancerzenie
pokład: 12 mm[2]
Załoga186[2]

SMS „Panther” – krążownik torpedowy należący do austro-węgierskiej marynarki wojennej z końca XIX wieku, zbudowany w Wielkiej Brytanii, służący podczas I wojny światowej. Od 1903 przeklasyfikowany na krążownik III klasy, a od 1909 na krążownik lekki[4]. Złomowany po wojnie.

Budowa i opis

Razem z bliźniaczym SMS „Leopard” zamówiony został w brytyjskiej stoczni W.G. Armstrong w Elswick (część Newcastle); projektantem był William Henry White. Oryginalnie był klasyfikowany w marynarce Austro-Węgier jako Torpedoschiff[4] (okręt torpedowy, odpowiednik krążownika torpedowego[3]). Z konstrukcyjnego punktu widzenia, były to małe krążowniki pancernopokładowe.

Główne uzbrojenie stanowiły cztery stałe nadwodne wyrzutnie torped kalibru 35 cm[a], umieszczone tuż nad linią wodną: jedna w dziobnicy, jedna na rufie i po jednej na każdej z burt. Uzbrojenie artyleryjskie początkowo stanowiły dwa działa kalibru 120 mm Krupp L/35 umieszczone po jednym na każdej z burt, na sponsonach wystających poza obrys burt, na śródokręciu. W 1909 zamieniono je na 4 nowocześniejsze działa kalibru 7 cm[4] (rzeczywisty kaliber 66 mm[5]; prawdopodobnie po jednym na burtach, dziobie i rufie). W 1916 jedno z nich zamieniono na przeciwlotnicze (BAG) tego samego kalibru[3]. Uzbrojenie uzupełniało 10 dział kalibru 47 mm: początkowo 4 zwykłe armaty o długości lufy L/33 (33 kalibry) i 6 wielolufowych armat Hotchkiss M1879, w 1891 roku zamienione na 10 nowszych dział L/44[4].

Służba

Po podniesieniu austro-węgierskiej bandery, „Panther” pełnił rolę lidera flotylli torpedowców. Brał udział w tym charakterze w corocznych manewrach floty. W dniach 25 kwietnia - 27 maja 1888 razem z eskadrą okrętów uczestniczył w Wystawie Światowej w Barcelonie[4]. Między 1 maja 1896 a 28 lutego 1898 stacjonował we wschodniej Azji, reprezentując tam interesy Austro-Węgier, po czym powrócił na Adriatyk. W styczniu-lutym 1902 odbył rejs do Rabatu z prezentami dla sułtana Maroka. Między styczniem 1905 a grudniem 1906 odbył rejs w misji handlowej do wschodniej Afryki (Abisynia) i wschodniej Azji. W latach 1911-1912 stacjonował w Trieście[4].

W momencie wybuchu I wojny światowej „Panther” był okrętem przestarzałym, ale wykorzystywano go do ostrzału celów brzegowych - stanowisk artylerii w masywie Lovcen 9 września 1914, ponownie 8 i 9 stycznia 1916[4]. Stacjonował głównie w Zatoce Kotorskiej. 15 lutego 1917 został rozbrojony i przeznaczony na hulk dla załóg okrętów podwodnych w Gjenovicu w Zatoce Kotorskiej[6][b]. Od 29 maja 1917 został pełnomorskim okrętem szkolnym, stacjonującym w Poli[4]. Po wojnie, w styczniu 1920, w ramach reparacji wojennych został przekazany przez konferencję międzyaliancką w Paryżu Wielkiej Brytanii. Został następnie sprzedany włoskiej stoczni złomowej, po czym złomowany w Mesynie[4].

Dane techniczne

Uzbrojenie:

  • początkowo:[4]
    • 2 działa 120 mm L/35 Krupp C/80 w stanowiskach na burtach (2xI)
    • 4 działa 47 mm L/33
    • 6 armat wielolufowych Hotchkiss M1879 47 mm
    • 4 stałe wyrzutnie torped 350 mm[a] (1 dziobowa, 1 rufowa, 2 burtowe)
  • od 1891:[4]
    • 2 działa 120 mm L/35 Krupp C/80 w stanowiskach na burtach (2xI)
    • 10 dział 47 mm L/44
    • 4 stałe wyrzutnie torped 350 mm
  • od 1909:[4]
    • 4 działa 66 mm (nominalnie 7 cm) L/45 (4xI)
    • 10 dział 47 mm L/44
    • 3 stałe wyrzutnie torped 350 mm (1 dziobowa, 2 burtowe)

Uwagi

  1. ↑ a b Kaliber wyrzutni torped podawany jako 35 cm - prawdopodobnie w rzeczywistości 356 mm (914 cali).
  2. ↑ Według R. Greger, Austro-Hungarian..., s. 27 i R. Gardiner i in. Conway's..., s. 277 - od lutego 1917 był okrętem szkolnym dla szkoły dowódców okrętów podwodnych w Kotorze.

Przypisy

  1. ↑ R. Gardiner i in. Conway's..., s.277. Według R. Greger, Austro-Hungarian..., s.27 - 31 grudnia 1886.
  2. ↑ a b c d e R. Gardiner i in. Conway's..., s.277.
  3. ↑ a b c R. Greger, Austro-Hungarian..., s. 27
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l E. Sieche, Torpedoschiffe..., s.7
  5. ↑ Austria-Hungary 7 cm/50 (2.75") K10 and K16 Skoda w serwisie navweaps.com [dostęp 9-9-2011]
  6. ↑ E. Sieche, op.cit. s.7.

Bibliografia

  • Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene Kolesnik (red.): Conway's All The World's Fighting Ships 1860-1905. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.)
  • Erwin Sieche, Torpedoschiffe und Zerstörer der K. u. K. Marine. Wölfersheim-Berstadt: Podzun-Pallas-Verlag, 1996, Marine-Arsenal: Band 34. ​ISBN 3-7909-0546-1​. (niem.)
  • René Greger, Austro-Hungarian Warships of World War I. Londyn, 1976. ​ISBN 0-7110-0623-7​. (ang.)

Media użyte na tej stronie

K.u.k. SMS Panther.jpg
Light Cruiser SMS Panther (Austria-Hungary)
Austria-Hungary-flag-1869-1914-naval-1786-1869-merchant.svg
Merchant Ensign of Austria-Hungary from 1786 until 1869 and Naval and War Ensign of Austria-Hungary from 1786 until 1915 (de jure, de facto until 1918)