SM Tb 78 T

SM Tb 78 T

Tb 78 T przed 1917 r.
Klasa	torpedowiec
Typ	Tb 74 T
Historia
Stocznia	STT, Triest
Położenie stępki	22 października 1913[1]
Wodowanie	4 marca 1914
K.u.K. Kriegsmarine
Nazwa	SM Tb 78
Wejście do służby	23 sierpnia 1914
Królestwo SHS
Nazwa	T 3
Wejście do służby	1920
Regia Marina
Nazwa	T 3
Wejście do służby	1941
Hrvatska mornarica
Nazwa	T 3
Wejście do służby	1943
Kriegsmarine
Nazwa	TA 48
Wejście do służby	1944
Zatopiony	20 lutego 1945
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	projektowa 262 t pełna: 320 t[1]
Długość	57,8 m
Szerokość	5,8 m
Zanurzenie	1,5 m
Napęd
2 kotły parowe Yarrow 2 turbiny parowe Parsons 5000 KM, 2 śruby
Prędkość	28 węzłów
Zasięg	980 Mm przy 16 w.[1]
Uzbrojenie
2 działa 66 mm L/30 (2 x I) 1 km 8 mm 4 wyrzutnie torped 450 mm (2 x II) (stan początkowy)
Załoga	35-64

SM Tb 78 T − austro-węgierski torpedowiec z okresu I wojny światowej. Piąta jednostka typu Tb 74 T. Po wojnie służył w Jugosławii pod nazwą T 3. Podczas II wojny światowej służył w marynarce włoskiej (jako T 3), następnie chorwackiej, po czym niemieckiej (jako TA 48). Zatopiony 20 lutego 1945 roku.

Służba

SM Tb (Torpedowiec Jego Cesarskiej Mości) 78T został wodowany 4 marca 1914 roku i wszedł do służby w marynarce Austro-Węgier 23 sierpnia 1914 roku, jako piąty okręt swojego typu^[1]. 21 maja 1917 roku nazwę skrócono do SM Tb 78^[2]. Służył aktywnie podczas I wojny światowej na Adriatyku, brał między innymi udział w nieudanej próbie przerwania blokady cieśniny Otranto przez okręty floty austro-węgierskiej w nocy z 9 na 10 czerwca 1918 roku, podczas której zatopiony został pancernik SMS „Szent István”^[3].

Okręt przetrwał wojnę, po czym w ramach podziału floty Austro-Węgier w 1920 roku przyznano go Jugosławii, dokąd trafił w 1921 roku, wraz z bliźniaczymi Tb 76T, 77T i 79T oraz czterema torpedowcami zbliżonego typu Tb 82F stanowiąc jedyne nowoczesne okręty jugosłowiańskie^[4]. Po wcieleniu do marynarki jugosłowiańskiej otrzymał nazwę T 3.

W kwietniu 1941 roku, po inwazji na Jugosławię został zdobyty przez wojska włoskie i wcielony do marynarki włoskiej (Regia Marina) z zachowaniem nazwy T 3. Po kapitulacji Włoch, został 16 września 1943 roku zdobyty przez Niemców w Fiume, po czym po remoncie wcielony do służby 16 października 1943 pod oznaczeniem TA 48^[3]. Okręt został następnie przekazany nowo utworzonej marynarce Niepodległego Państwa Chorwackiego (NDH), służąc w składzie 2. Flotylli Eskortowej (Geleitflotille) niemieckiego 11. Dywizjonu Dozorowego (Sicherungsdivision) na Adriatyku. Formalne objęcie okrętu przez Marynarkę Wojenną NDH nastąpiło 15 sierpnia 1944 roku, a dowódcą okrętu został mianowany Kapitänleutnant Gjuro Strcaj^[3].

W grudniu 1944 roku, po ucieczce do partyzantów chorwackiego kutra przybrzeżnego KS 5, marynarka NDH została rozwiązana przez Niemców, a TA 48 przejęty ponownie przez niemiecką Kriegsmarine, aczkolwiek służył nadal z chorwacką w większości załogą. Został zatopiony 20 lutego 1945 roku w Trieście przez samoloty alianckie^[3].

10 maja 1946 roku wrak został podniesiony i w latach 1948–1949 złomowany w Trieście^[3].

Opis

Tb 78 T wyposażony był w dwa kotły parowe typu Yarrow, które współpracowały z dwoma turbinami parowymi Parsons. Okręt uzbrojony był początkowo w dwie armaty kalibru 66 mm L/30, pojedynczy karabin maszynowy Schwarzlose oraz dwie podwójne wyrzutnie torped kalibru 450 mm. Od 1917 roku rufową armatę 66 mm mocowano na okrętach tego typu na podstawie umożliwiającej prowadzenie ognia do celów powietrznych^[2]. Załoga liczyła 41 osób^[3].

W Jugosławii w okresie międzywojennym zamieniono armaty na działa uniwersalne 66 mm L/45 Skoda i dodano drugi karabin maszynowy. Załogę stanowiły 52 osoby^[1].

W służbie włoskiej okręt przezbrojono w dwa działa 76 mm L/60, a następnie wzmocniono lekką artylerię przeciwlotniczą. Załoga liczyła do 64 osób^[3]. W służbie niemieckiej i chorwackiej wzmocniono uzbrojenie przeciwlotnicze do pojedynczego działka kal. 37 mm oraz jednego zdwojonego i dwóch pojedynczych działek Breda kal. 20 mm, kosztem zdjętych wyrzutni torped i jednego z dział 76 mm, a załoga liczyła 35 osób^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1906-1921. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1985. ISBN 978-0-87021-907-8.
• (ros.) S.W. Patjanin, M.S. Barabanow: Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Bałkanskich gosudarstw i stran Wostocznogo Sriediziemnomoria, Morskaja Kampania 3/2007, Moskwa.
• (niem.) Z. Freivogel: Kriegsmarine in der Adria 1941-1945, Marine-Arsenal Band 40, Podzun-Pallas-Verlag, 1998, ISBN 3-7909-0640-9.