SM U-72

SM U-72
Klasa	okręt podwodny
Typ	UE I
Projekt	Werk 56
Historia
Stocznia	Vulcan, Hamburg
Początek budowy	6 stycznia 1915
Wodowanie	31 października 1915
Kaiserliche Marine
Wejście do służby	26 stycznia 1916
Los okrętu	samozatopiony w Kotorze 1 listopada 1918
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	755 ton 832 ton
Długość	56,8 metra
Szerokość	5,9 m
Zanurzenie testowe	50 m
Napęd
2 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne Benz (2 × 450 KM), 2 silniki/generatory elektryczne SSW (2 x 330 KM), 2 wały
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	10,6 węzła 7,9 węzła
Zasięg	powierzchnia: 7880 Mm / 7 węzłów zanurzenie: 83 Mm / 4 węzłów
Uzbrojenie
2 zewnętrzne wyrzutnie torpedowe 500 mm (rufowa i dziobowa, zapas 4 torpedy), działo pokładowe 88 mm (od 1917 roku dodatkowo działo 105 mm[1]), 2 aparaty minowe (34 miny kotwiczne)
Załoga	32

SM U-72 – niemiecki oceaniczny jednokadłubowy podwodny stawiacz min, drugi okręt typu UE 1, zbudowany w stoczni Vulcan w Hamburgu w roku 1915^[2]. Zwodowany 31 października 1915 roku, wszedł do służby w Kaiserliche Marine 26 stycznia 1916 roku. W czasie swojej służby SM U-72^[a] odbył 4 patrole bojowe^[2]. Zatopił 21 statków o łącznej pojemności 38 596 BRT, uszkodził pięć statków o pojemności 21 513 BRT^[3].

Budowa

SM U-72 był drugim z dziesięciu okrętów typu UE 1. Był jednokadłubowym okrętem przeznaczonym do działań oceanicznych, ze zbiornikami siodłowymi, o długości 56,8 metra, wyporności w zanurzeniu 755 ton i zasięgu 5800 Mm^[4] przy prędkości 7 węzłów na powierzchni oraz 83 Mm przy prędkości 4 węzły w zanurzeniu^[5]. Załoga składała się z 32 osób: 28 marynarzy i 4 oficerów^[6]. Okręt był wyposażony początkowo w działo pokładowe o kalibrze 88 mm, a w 1917 roku dodano drugie działo o kalibrze 105 mm^[1]. Wewnątrz kadłuba sztywnego okręt przewoził 34 kotwiczne miny morskie^[4], stawiane z dwóch rufowych aparatów minowych o średnicy 100 cm. Każdy z nich mieścił po trzy miny. Po ich otwarciu, masa wody (w sumie 6 ton) musiała być kompensowana zalewaniem dziobowych zbiorników balastowych. Wygospodarowanie miejsca dla min oznaczało również przesunięcie przedziału silnikowego w kierunku dziobu^[7]. Uzbrojenie torpedowe to dwie wyrzutnie (dziobowa i rufowa) kalibru 500 mm typu zewnętrznego, z zapasem 4 torped.

Służba

Pierwszym dowódcą okrętu został 28 stycznia 1916 roku mianowany Ernst Krafft^[b][8]. Pod jego dowództwem SM U-72 zatopił 10 statków oraz cztery uszkodził, udało mu się również zatopić trzy małe łodzie motorowe i 8 żaglowców^[3].

11 kwietnia 1916 roku jednostka została przydzielona do I Flotylli. W czasie służby w tym związku jednostka odbyła jeden patrol u wybrzeży Algierii. 7 września 1916 roku SM U-72 zaminował wejście do portu w Oranie. Tego dnia na postawione przez okręt miny wpadły dwa statki oraz trzy towarzyszące im łodzie motorowe^[3]. Pierwszym był brytyjski parowiec „Achaia" (2733 BRT). Statek płynął z Karaczi do Cardiff z ładunkiem zboża. Na jego pokładzie znajdowały się trzy łodzie motorowe, które zatonęły wraz ze statkiem^[9]. Drugim był norweski parowiec „Hiso" (1562 BRT), płynący także z ładunkiem zboża z Oranu do Marsylii^[10]. 2 grudnia 1916 roku załoga SM U-72 zatopiła największy ze wszystkich statków, które padły jej ofiarą: wybudowany przez Palmers Shipbuilding and Iron Company w 1899 roku w Newcastle dla British Shipowners Co. Ltd. SS „British Princess" (9203 BRT). Od 1906 roku należał on do włoskiego armatora Navigazione Generale Italiana, w 1916 roku przemianowany na „Palermo"^[11]. Statek płynął z Nowego Jorku do Genui z ładunkiem koni, amunicji oraz drobnicy^[12].

18 lipca 1917 roku na stanowisku dowódcy okrętu nastąpiła zmiana. Ernst Krafft, który 26 lipca 1916 roku został przeniesiony na stanowisko dowódcy SM UB-51^[13], został zastąpiony przez kpt. mar. Johannesa Feldkirchnera^[c][14]. Fedelkirchner dowodził okrętem do 5 listopada 1917 roku. Pod jego dowództwem SM U-72 zatopił jeden i uszkodził jeden statek brytyjski^[3]. Zatopionym statkiem był zbudowany w 1913 roku brytyjski parowiec „British Monarch" (5749 BRT). Wpadł na minę dwie mile na południowy zachód od latarni morskiej na Île de Porquerolles^[15].

Ostatnim dowódcą jednostki został Hermann Bohm^[16], mianowany na to stanowisko 1 stycznia 1918 roku. Pod jego dowództwem okręt nie odniósł dalszych sukcesów. 1 listopada 1918 roku U-72 został samozatopiony u wejścia do zatoki Kotor^[1].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Eberhard Moller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present. Londyn: Greenhill Books Lionel Leventhal Ltd., 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.)
• Robert Gardiner (red.): Conway's All the World Fighting Ships 1906-1921. Londyn: Conway Maritime Press Ltd., 1985, s. 178. ISBN 0-85177-245-5. (ang.)
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, marzec 2007. ISBN 1-85367-623-3.
• Jak Mallmann Showell: The U-boat century. Londyn: Chatham Publishing, 2006, s. 57-59. ISBN 978-1-86176-241-2.