SM UB-40

SM UB-40
Ilustracja
Bliźniaczy SM UB-45 z załogą na Morzu Czarnym w 1916 roku
Typ

UB II

Projekt

Werk 264

Historia
Stocznia

Blohm & Voss, Hamburg

Początek budowy

22 lipca 1915

Wodowanie

25 kwietnia 1916

 Kaiserliche Marine
Wejście do służby

18 sierpnia 1916

Wycofanie ze służby

5 października 1918

Los okrętu

samozatopiony

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


279 ton
303 ton

Długość

36,9 metra

Szerokość

4,37 metra

Zanurzenie

3,7 metry

Zanurzenie testowe

50 metra

Rodzaj kadłuba

jednokadłubowy

Napęd
2 x silnik Diesla (270 KM), 2 x silnik elektryczny (280 KM)
2 wały napędowy, 2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


9,06 węzłów
5,71 węzła

Zasięg

7030 Mm @ 5 węzłów (pow.)
45 Mm @ 4 węzły (zan.)

Uzbrojenie
4 (później 6) torped, armata 88 mm
Wyrzutnie torpedowe

2 x 500 mm (dziób)

Załoga

23 osoby

SM UB-40 – niemiecki jednokadłubowy okręt podwodny typu UB II z okresu I wojny światowej. W czasie swojej służby, SM UB-40 odbył 28 patroli, podczas których zatopił 99 jednostek nieprzyjaciela, 15 uszkodził i jeden zajął jako pryz[1]. Samozatopiony w 1918.

Budowa

SM UB-40[a] należał do typu UBII, który był następcą typu UB I. Był średnim jednokadłubowym okrętem przeznaczonymi do działań przybrzeżnych, o prostej konstrukcji, długości 36,90 metrów, wyporności w zanurzeniu 274 BRT, zasięgu 7030 Mm przy prędkości 5 węzłów na powierzchni oraz 45 Mm przy prędkości 4 węzły w zanurzeniu[2]. W typie UBII poprawiono i zmodernizowano wiele rozwiązań uważanych za wadliwe w typie UBI. Zwiększono moc silników, zaś pojedynczy wał napędowy zastąpiono dwoma. Okręty serii od UB-30 do UB-41, budowane w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, miały zwiększoną szerokość i długość, ich wyporność w zanurzeniu wzrosła do 303 BRT[2].

Służba

1916

Okręt został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu w latach 1915–1916. Zwodowano go 25 kwietnia 1916 roku, wszedł do służby w Kaiserliche Marine 18 sierpnia 1916 roku. Pierwszym jego dowódcą został 17 sierpnia 1916 roku mianowany Kapitänleutnant Karl Neumann[3]. Pod jego dowództwem jednostka został przydzielona do Flotylli Flandria, operowała na obszarze wschodnich wybrzeży Wielkiej Brytanii oraz kanału La Manche. Pierwszą ofiarą UB-40 był brytyjski parowiec „Barbara” o pojemności 3740 BRT. Zbudowany w 1897 roku w West Hartlepool statek płynął z ładunkiem cukru z Filadelfii do West Hartlepool. 20 października 1916 roku został zatopiony 25 mil na południe od Wyspy Wight[4][5]. Pod dowództwem Neumanna UB-40 zatopił 12 statków. Ostatnim był brytyjski statek handlowy „Grenada” o pojemności 2268 BRT. Czteromasztowy bark zbudowany w Russell & Co., Greenock w 1894 roku, płynął pod balastem z Hawru do Nowego Jorku. 22 listopada 32 mile od Beachy Head został zatrzymany i zatopiony[6]. 3 grudnia 1916 roku Karla Neumanna na stanowisku dowódcy SM UB-40 zastąpił dowodzący wcześniej SM UC-4 Oberleutnant zur See Hans Howaldt[7]. W czasie pierwszego patrolu pod dowództwem Howaldta UB-40 zajął jako pryz holenderski parowiec „Oldambta” o pojemności 470 BRT[8].

1917

Pierwszą ofiarą UB-40 w 1917 roku był belgijski kuter rybacki „Anna Prosper” o pojemności 70 BRT, który został zatrzymany i zatopiony na Morzu Północnym około 20 mil na wschód od Lowestoft[9]. W czasie patrolu w ujścia Sekwany 25 marca 1917 roku UB-40 zatrzymał i zatopił sześć francuskich kutrów rybackich[8]. 30 marca storpedował brytyjski parowiec „Somme” o pojemności 1828 BRT. Zbudowany w 1916 roku w stoczni S. P. Austin & Son, Ltd. w Sunderland statek płynął z Newport do Rouen z ładunkiem węgla. Został zaatakowany 20 mil na północny wschód od przylądka Barfleur w Normandii. W wyniku ataku śmierć poniosło 5 członków załogi[10]. W połowie kwietnia 197 roku UB-40 wyszedł na kolejny patrol. 16 kwietnia 1917 roku, 25 mil na zachód od Beachy Head UB-40 zaatakował brytyjski statek transportowy „Cairndhu” o pojemności 4109 BRT, który płynął z ładunkiem węgla z Tyne do Gibraltaru. Zbudowany w Sunderland w 1911 roku parowiec zatonął, a śmierć poniosło 11 członków załogi[11].

17 kwietnia w kanale La Manche UB-40 bez ostrzeżenia storpedował brytyjski statek szpitalny HMHS „Lanfranc”[b][12]. Zbudowany w Caledon Shipbuilding & Engineering Company w 1906 roku jako pasażerski liniowiec statek został zmobilizowany i przebudowany na szpital w 1915 roku. Statek został przystosowany do transportu 403 rannych. Wszedł do służby w Royal Navy 6 października 1915 roku. W dniu zatonięcia statek płynął z Hawru do Southampton z 387 rannymi, w tym 167 niemieckimi jeńcami wojennymi. W wyniku ataku śmierć poniosło 34 żołnierzy, 17 brytyjskich oraz 17 niemieckich[13]. Ponad 570 rozbitków zostało uratowanych przez brytyjskie niszczyciele HMS „Badger”, HMS „Jackal” przy pomocy brytyjskiego okrętu podwodnego HMS P47 oraz francuskiej łodzi „Roitelet”[14].

Na zakończenie patrolu 19 kwietnia UB-40 storpedował i uszkodził zbudowany w Barclay, Curle & Co., Ltd. z Glasgow rok wcześniej brytyjski tankowiec „Limeleaf” o pojemności 7339 BRT. Statek płynął z ładunkiem paliwa z Port Arthur do Sheerness, w wyniku ataku śmierć poniosło 7 członków załogi[15]. Uszkodzenia były na tyle poważne, że statek został wyeliminowany ze służby do końca wojny. W 1926 roku został sprzedany Nippon Tanker K.K. w Tokio[16]. W 1938 roku został wcielony do Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej i w czasie II wojny światowej służył jako „Ogura Maru No.3” i 23 lutego 1944 roku został zatopiony przez amerykański okręt podwodny USS „Cod” (SS-224)[17].

16 maja operując u południowych wybrzeży Anglii, w rejonie pomiędzy Portsmouth a Eastbourne, UB-40 zatopił dwa brytyjskie statki transportowe[8]. Pierwszym był „Highland Corrie” o pojemności 7583 BRT, który płynął z ładunkiem mrożonego mięsa z La Plata w Argentynie do Londynu. W wyniku ataku torpedowego statek zatonął i śmierć poniosło 5 członków załogi[18]. Drugim był „Pagenturm” o pojemności 5000 BRT, zbudowany w 1909 roku w J. C. Tecklenborg A.G. w Geestemünde statek płynął z zaopatrzeniem armii z Londynu do Barry[19]. Do końca majowego patrolu UB-40 zatopił jeszcze cztery statki brytyjskie: 17 maja żaglowiec „Florence Louisa” o pojemności 115 BRT, zatrzymany i zatopiony około The Needles[8]. 20 maja 16 mil na południowy wschód od Beachy Head UB-40 zatopił dwa brytyjskie parowce: „Porthkerry” o pojemności 1920 BRT, 7 zabitych oraz „Tycho” o pojemności 3216 BRT, 15 zabitych[8].

W czasie kolejnego patrolu u południowych wybrzeży Wielkiej Brytanii UB-40 w dniach od 7 do 12 czerwca UB-40 zatopił osiem jednostek oraz cztery uszkodził. 7 czerwca w okolicach Brighton UB-40 storpedował z budowany w 1887 roku w Belfaście „Mahopac” o pojemności 3216 BRT. Statek płynął w konwoju pod balastem do Filadelfii, po trafieniu torpedą, uszkodzony dopłynął do pobliskiej plaży, gdzie osiadł na płyciźnie[20]. Krótko po tym UB-40 zaatakował i uszkodził kolejny statek z konwoju „Oldfield Grange” o pojemności 4653 BRT[21]. 9 i 10 czerwca u wybrzeży Francji UB-40 zatrzymał i zatopił cztery francuskie kutry rybackie[8]. Potem okręt powrócił w okolice Brighton i 11 czerwca uszkodził dwa oraz zatopił jeden brytyjski statek handlowy[8]. W drugim patrolu w końcu czerwca UB-40 zatopił cztery oraz uszkodził jeden statek[8]. W lipcu 1917 roku w czasie kolejnego patrolu u południowych wybrzeży Anglii UB-40 zatopił pięć statków brytyjskich. Największym z nich był pasażerski parowiec „Salsette” o pojemności 5842 BRT. Płynący z Londynu do Bombaju wybudowany w stoczni Caird & Co. w Greenock statek został zatopiony około 15 mil na południowy zachód od Portland Bill. W wyniku ataku śmierć poniosło 15 osób[22].

W sierpniu 1917 roku UB-40 operował w okolicach wybrzeża Francji. W okresie od 12 do 19 sierpnia zatopił 5 statków oraz jeden uszkodził. 12 sierpnia zatrzymał i zatopił dwa niewielkie żaglowce francuskie. 14 sierpnia około 150 mil na południowy zachód od Ushant zatopił norweski parowiec „Tuddal” o pojemności 3511 BRT, który płynął z Hawany do Hawru z ładunkiem cukru[23]. Następnego dnia 95 mil od Ushant łupem UB-40 padł brytyjski parowiec „Brodstone” o pojemności 4927 BRT, płynący z ładunkiem węgla[24].

We wrześniu UB-40 zatopił cztery statki, w październiku kolejne trzy oraz jeden uszkodził, w listopadzie jeden uszkodził oraz dwa zatopił. Największym z nich był brytyjski parowiec „Aparima” o pojemności 5704 BRT. Płynący z Londynu do Barry pod balastem transportowiec został storpedowany i zatonął około 6 mil od latarni Anvil Point. W wyniku ataku śmierć poniosło 57 członków załogi[25]. 14 grudnia Hans Howaldt został skierowany na dwumiesięczny urlop, po którym objął dowództwo okrętu SM UB-107[7]. Jego miejsce zajął Karl Dobberstein[26].

1918

Po przejęciu dowództwa przez Karla Dobbersteina UB-40 wyszedł w pierwszy patrol bojowy w drugiej połowie stycznia. Pierwszym zatopionym przez UB-40 statkiem w 1918 roku był norweski parowiec „Carolus” o pojemności 1041 BRT, który płynął z ładunkiem węgla z Barry do Rouen[27]. Karl Dobberstein dowodził okrętem do 17 maja 1918 roku[1]. Pod jego dowództwem UB-40 zatopił pięć statków oraz dwa uszkodził[8]. Największym z zatopionych był zbudowany w 1917 roku w Richardson, Duck & Co., Ltd., Stockton, brytyjski parowiec „Ikeda” o pojemności 6311 BRT[28]. Płynący z Londynu do Galveston pod balastem parowiec został zaatakowany i zatopiony około 7 mil na zachód od Brighton[29]. 18 maja 1918 roku Karl Dobberstein został zastąpiony przez Oberleutnanta zur See Hansa Joachima Emsmanna[30]. W okresie dowodzenia okrętu przez Emsmanna UB-40 zatopił 26 statków o łącznej pojemności 11 624 BRT oraz uszkodził trzy o pojemności 3323 BRT[30]. 31 lipca 1918 roku Hans Joachim Emsmann został przeniesiony na stanowisko dowódcy UC-116, nie wiadomo, kto był kolejnym dowódcą okrętu. SM UB-40 został samozatopiony 5 października 1918 roku w Ostendzie, w momencie opuszczenia bazy przez Niemców.

W czasie swojej służby UB-40 odbył 28 patroli[1], zatopił 99 statków nieprzyjaciela o łącznej pojemności 134 067 BRT, uszkodził piętnaście (56 738 BRT) oraz zajął jeden jako pryz (5470 BRT)[8].

Uwagi

  1. ↑ SM - Seiner Majestät.
  2. ↑ HMHS - Her Maiestry Hospital Ship.

Przypisy

  1. ↑ a b c UB 40 (ang.). W: WWI U-boats [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-02-26].
  2. ↑ a b Moller ↓, s. 45.
  3. ↑ Karl Neumann (ang.). W: WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-02-26]. (22 grudnia 1887 -?) następnie dowódca SM UB-13, SM UB-2, SM UB-6, SM UC-67 oraz UB-139. Pod jego dowództwem wymienione powyżej okręty zatopiły 67 statków o łącznej pojemności 104 034 BRT, jeden okręt wojenny (834 BRT), uszkodziły 3 statki (8249 BRT) oraz zajęły jeden jako pryz. – Uboat.net WWI U-boat commanders.
  4. ↑ Barbara (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-02-26].
  5. ↑ Barbara (ang.). W: SS Barbara [+1916] [on-line]. wreck.eu. [dostęp 2014-02-26].
  6. ↑ SV Grenada (+1916) (ang.). wreck.eu. [dostęp 2014-02-26].
  7. ↑ a b Hans Howaldt (ang.). W: WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-02-26]. (12 listopada 1888 - 6 września 1970) następnie dowódca SM UB-107. 23 grudnia 1917 roku został odznaczony Pour le Mérite. W 1936 roku zdobył brązowy medal w żeglarstwie. – Uboat.net WWI U-boat commanders.
  8. ↑ a b c d e f g h i j Ships hit by UB 40 (ang.). W: WWI U-boat Successes [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-02-26].
  9. ↑ Anna Prosper (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-01].
  10. ↑ Somme (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-02-26].
  11. ↑ Cairndhu (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-02-26].
  12. ↑ HMHS Lanfranc (+1917) (ang.). wreck.eu. [dostęp 2014-02-28].
  13. ↑ The War on hospital ships, from the narratives of eye-witnesses (1917) (ang.). Londyn, T. Fisher Unwin Ltd., 1917. [dostęp 2014-02-28].
  14. ↑ Mackenzie J. Gregory: Booth Line's S.S. "Lanfranc" 2 (ang.). bluestarline.org. [dostęp 2014-02-28].
  15. ↑ Limeleaf SS (1916~1916) Ogura Maru No.3 (+1944) (ang.). wreck.eu. [dostęp 2014-03-01].
  16. ↑ Limeleaf (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-01].
  17. ↑ Bob Hackett, Peter Cundall: IJN OGURA MARU No. 3: Tabular Record of Movement (ang.). W: Stories and Battle Histories of the IJN's Oilers and Tanker Fleet [on-line]. Imperial Japanese Navy Page. [dostęp 2014-03-01].
  18. ↑ Highland Corrie (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-01].
  19. ↑ Pagenturm (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-01].
  20. ↑ Mahopac (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-02].
  21. ↑ Oldfield Grange (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-02].
  22. ↑ Salsette (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-02].
  23. ↑ Tuddal (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-03].
  24. ↑ Brodstone (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-03].
  25. ↑ Aparima (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-03].
  26. ↑ Karl Dobberstein (ang.). W: WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-03]. (4 października 1888 - 28 sierpnia 1917) wcześniej dowódca SM UC-11, a następnie SM UC-170, na którego pokładzie zginął wraz z całą załogą. – Uboat.net WWI U-boat commanders.
  27. ↑ Carolus (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-03].
  28. ↑ SSS Ikeda [+1918] (ang.). wreck.eu. [dostęp 2014-03-03].
  29. ↑ Ikeda (ang.). W: Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-03].
  30. ↑ a b Hans Joachim Emsmann (ang.). W: WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2014-03-03]. (20 czerwca 1892 - 28 października 1918) wcześniej dowódca SM UB-10, a następnie SM UB-116, na którego pokładzie zginął wraz z całą załogą. – Uboat.net WWI U-boat commanders.

Bibliografia

  • Eberhard Moller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present. Londyn: Greenhill Books Lionel Leventhal Ltd., 2004, s. 44. ISBN 1-85367-623-3. (ang.)
  • Robert Gardiner (red.): Conway's All the World Fighting Ships 1906-1921. Londyn: Conway Maritime Press Ltd., 1985, s. 181. ISBN 0-85177-245-5. (ang.)
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007, s. 102-103. ISBN 1-85367-623-3. (ang.)
Okręty podwodne typu UB II
Kaiserliche Marine
K.u.K. Kriegsmarine

Media użyte na tej stronie

SM UB 45.jpg
UB 45 der kaiserlichen Marine. Das Boot sank am 6. November 1916 bei Varna (43° 12′ N, 28° 9′ O43.228.15) durch Zusammenstoß mit einer Mine (15 Tote, 5 Überlebende). Das Wrack wurde nach seiner Entdeckung 1936 gehoben und die Überreste der Besatzung in Varna am 26. Februar 1936 feierlich bestattet.
War Ensign of Germany (1903–1919).svg
War Ensign of the en:German Empire from 1903-1919 (correction of date shown on image which shows 1918). Based on image of coat of arms at [1]. Currently unable to add further details for crown or further details to sceptor due to lack of high-quality images of the coat of arms.