SM UC-17

SM UC-17

SM UC-56, okręt bliźniaczy UC-17
Klasa	okręt podwodny
Typ	UC II
Projekt	41
Historia
Stocznia	Blohm & Voss, Hamburg
Wodowanie	19 lutego 1916
Kaiserliche Marine
Wejście do służby	21 lipca 1916
Los okrętu	złomowany
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	417 ton 493 t
Długość	49,35 m
Szerokość	5,22 m
Zanurzenie	3,68 m
Zanurzenie testowe	50 m
Rodzaj kadłuba	dwukadłubowy
Materiał kadłuba	stal
Napęd
2 silniki wysokoprężne o mocy 500 KM 2 silniki elektryczne o mocy 460 KM, 2 śruby
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	11,5 węzła 7 w.
Zasięg	powierzchnia: 9250 Mm przy 7 w. zanurzenie: 55 Mm przy 4 w.
Uzbrojenie
18 min UC/200, 1 działo kal. 88 mm L/30
Wyrzutnie torpedowe	3 × 500 mm (7 torped)
Załoga	26

SM UC-17 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, druga w kolejności jednostka typu UC II. Zwodowany 29 lutego 1916 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 21 lipca 1916 roku. W czasie służby operacyjnej we Flotylli Flandria okręt odbył 21 patroli bojowych, podczas których za pomocą torped i min zatopił 96 statków o łącznej pojemności 144 423 BRT (w tym duży brytyjski parowiec „Rotorua” o pojemności 11 140 BRT), zaś dziewięć statków o łącznej pojemności 27 855 BRT zostało uszkodzonych. SM UC-17 został poddany Brytyjczykom 26 listopada 1918 roku w wyniku podpisania rozejmu w Compiègne, a następnie złomowany.

Projekt i dane taktyczno–techniczne

Sukcesy pierwszych niemieckich podwodnych stawiaczy min typu UC I, a także niedostatki tej konstrukcji skłoniły dowództwo Cesarskiej Marynarki Wojennej z admirałem von Tirpitzem na czele do działań mających na celu budowę nowego, znacznie większego i doskonalszego typu okrętów podwodnych. Opracowany latem 1915 roku projekt okrętu, oznaczonego później jako typ UC II, tworzony był równolegle z projektem przybrzeżnego torpedowego okrętu podwodnego typu UB II^[1]. Głównymi zmianami w stosunku do poprzednika były: instalacja wyrzutni torpedowych i działa pokładowego, zwiększenie mocy i niezawodności siłowni oraz wzrost prędkości i zasięgu jednostki, kosztem rezygnacji z możliwości łatwego transportu kolejowego (ze względu na powiększone rozmiary)^[1][2].

SM^[a] UC-17 był średniej wielkości dwukadłubowym przybrzeżnym okrętem podwodnym. Długość całkowita wynosiła 49,35 metra^[b], szerokość 5,22 m i zanurzenie 3,68 m (wykonany ze stali kadłub sztywny miał 39,3 m długości i 3,65 m szerokości)^[5]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,46 metra^[5]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 417 ton^[c], a w zanurzeniu 493 tony^[5][6]. Jednostka miała wysoki, ostry dziób przystosowany do przecinania sieci przeciwpodwodnych; do jej wnętrza prowadziły trzy luki, zlokalizowane przed kioskiem, w kiosku i w części rufowej, prowadzący do maszynowni^[7]. Cylindryczny kiosk miał średnicę 1,4 m i wysokość 1,8 m, obudowany był opływową osłoną^[7]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki Diesla MAN S6V23/34 o łącznej mocy 500 koni mechanicznych (KM), zaś pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym BBC o łącznej mocy 460 KM^[3][6][8]. Dwa wały napędowe poruszały dwoma wykonanymi z brązu manganowego śrubami (o średnicy 1,9 m i skoku 0,9 m)^[7]. Okręt mógł osiągnąć prędkość 11,5 węzła na powierzchni i 7 węzłów w zanurzeniu^[1][2][6]. Zasięg wynosił 9250 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym^[d] oraz 54 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą^[1][2]. Zbiorniki paliwa mieściły 63 tony oleju napędowego^[2], a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów 26 MAS po 62 ogniwa, zlokalizowanych pod przednim i tylnym pomieszczeniem mieszkalnym załogi^[8][11].

Okręt miał siedem zewnętrznych zbiorników balastowych^[7]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów^[5][12], zaś czas zanurzenia 40 s^[9]. Głównym uzbrojeniem okrętu było 18 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej jeden za drugim w osi symetrii okrętu, pod kątem do tyłu (sposób stawiania – „pod siebie”)^[2][13]. Układ ten powodował, że miny trzeba było stawiać na zaplanowanej przed rejsem głębokości, gdyż na morzu nie było do nich dostępu, co znacznie zmniejszało skuteczność okrętów^[14][15]. Uzbrojenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (umiejscowione powyżej linii wodnej na dziobie, po obu stronach szybów minowych), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped) oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 88 mm L/30, z zapasem amunicji wynoszącym 130 naboi^[2][5][16]. Okręt miał trzy peryskopy Zeissa^[7]. Wyposażenie uzupełniała kotwica grzybkowa o masie 272 kg^[7]. Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 23 podoficerów i marynarzy^[6][9].

Budowa

SM UC-17 zamówiony został 29 sierpnia 1915 roku jako druga jednostka z I serii okrętów typu UC II (numer projektu 41, nadany przez Inspektorat Okrętów Podwodnych^[17]), w ramach wojennego programu rozbudowy floty^[8][18]. Został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z 24 okrętów tego typu zamówionych w tej wytwórni^[3][19][8]. Stocznia oszacowała czas budowy okrętu na 8 miesięcy^[8]. UC-17 otrzymał numer stoczniowy 267 (Werk 267)^[18]. Okręt został wodowany 19 lutego 1916 roku^[20][21], zaś do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej przyjęto go 21 lipca 1916 roku^[18].

Przebieg służby

23 lipca 1916 roku dowódcą UC-17 mianowany został por. mar. Ralph Wenninger^[22], a okręt włączono do Flotylli Flandria w dniu 2 października^[18]. Obszarami działalności operacyjnej okrętu były najczęściej zachodnia część kanału La Manche, Morze Celtyckie i Zatoka Biskajska (sporadycznie okręt patrolował też wschodnie wybrzeże Wielkiej Brytanii)^[23]. Pod dowództwem Ralpha Wenningera załoga okrętu odniosła największe w swojej wojennej karierze sukcesy, gdyż jej ofiarą padło 66 jednostek o łącznym tonażu 74 353 BRT (w tym 22 marca 1917 roku duży brytyjski parowiec „Rotorua” o pojemności 11 140 BRT)^[24], a cztery statki o łącznej pojemności 10 986 zostały uszkodzone^[23].

22 maja 1917 roku nastąpiła zmiana na stanowisku dowódcy okrętu: por. mar. Ralph Wenninger został zastąpiony przez por. mar. Wernera Fürbringera^[25]. Jego sukcesem było zatopienie 10 statków o łącznej pojemności 27 372 BRT i uszkodzenie jednego żaglowca o pojemności 164 BRT^[23].

4 sierpnia 1917 roku nowym dowódcą UC-17 został por. mar. Ulrich Pilzecker^[26]. Załoga okrętu pod jego dowództwem zatopiła osiem statków o łącznej pojemności 20 527 BRT, zaś dwie jednostki o łącznej pojemności 10 675 doznały uszkodzeń^[23].

16 stycznia 1918 roku okręt otrzymał nowego kapitana, którym został por. mar. Erich Stephan^[27]. Jego osiągnięciem było zatopienie siedmiu jednostek o łącznym tonażu 17 206 BRT (w tym 26 marca 1918 roku brytyjskiego statku amunicyjnego RFA^[e] „Lady Cory-Wright” o pojemności 2516 BRT)^[28] i uszkodzenie jednego parowca o pojemności 3282 BRT^[23].

5 maja 1918 roku dowództwo UC-17 objął por. mar. Freiherr Nikolaus von Lyncker^[29]. Do listy wojennych sukcesów okrętu dodał on pięć zatopionych jednostek o łącznej pojemności 4965 BRT i jeden statek uszkodzony (2748 BRT)^[23].

19 października 1918 roku okręt został włączony do 1. Flotylli Hochseeflotte^[18].

SM UC-17 doczekał zakończenia działań wojennych, po czym w myśl postanowień rozejmu w Compiègne został wraz z innymi ocalałymi niemieckimi okrętami podwodnymi 26 listopada 1918 roku poddany Brytyjczykom^[18][21]. Złomowano go w Preston w latach 1919–1920^[2][18].

Podsumowanie działalności bojowej

SM UC-17 wykonał łącznie 21 patroli wojennych, podczas których za pomocą min oraz torped zatopił 96 statków o łącznej pojemności 144 423 BRT. Uszkodzeń doznało zaś dziewięć statków o łącznej pojemności 27 855 BRT^[23]. Pełne zestawienie strat przedstawia poniższa tabela^[23]:

Data	Nazwa	Państwo	Tonaż	Zatopienie[f]
6 listopada 1916	„Fanelly”	Francja	307	T
7 listopada 1916	„Furulund”	Norwegia	1817	T
	„Suffolk Coast”	Wielka Brytania	780	T
	„Thuhaug”	Norwegia	948	T
10 listopada 1916	HMT[g] „Benton Castle”	Royal Navy	283	T
11 listopada 1916	„Seirstad”	Norwegia	995	T
14 listopada 1916	„Oiz Mendi”	Hiszpania	2104	T
	„Alcyon”	Francja	59	T
15 listopada 1916	„La Rochejacquelein”	Francja	2199	T
	„Torridal”	Norwegia	688	T
16 listopada 1916	„Eugenie”	Francja	66	T
	„Petit Jean”	Francja	126	T
21 listopada 1916	„Faunus”	Szwecja	749	T
15 grudnia 1916	„Constance Mary”	Wielka Brytania	177	T
17 grudnia 1916	„Alerte”	Francja	176	T
18 grudnia 1916	„La Vague”	Francja	167	T
	„Maria Louis”	Francja	108	T
	„Quo Vadis”	Francja	110	T
20 grudnia 1916	„Otarie II”	Francja	109	T
	„Saint Antoine De Padoue”	Francja	32	T
21 grudnia 1916	„St. Ives”	Wielka Brytania	325	T
24 grudnia 1916	„Bargany”	Wielka Brytania	872	T
25 grudnia 1916	„Courlis”	Francja	181	T
28 grudnia 1916	„Pitho”	Wielka Brytania	150	T
	„Union”	Norwegia	563	T
20 stycznia 1917	„Standard”	Dania	217	T
22 stycznia 1917	„Gaulois”	Francja	76	T
	„O.A. Brodin”	Szwecja	1798	T
23 stycznia 1917	„Egypte”	Belgia	2416	T
	„Ophelia”	Francja	159	T
31 stycznia 1917	„Epsilon”	Holandia	3211	T
16 lutego 1917	„Hermine”	Francja	3940	T
18 lutego 1917	„Thorgny”	Norwegia	734	T
19 lutego 1917	„Centurion”	Wielka Brytania	1828	T
	„Picton Castle”	Wielka Brytania	245	T
20 lutego 1917	„Falls of Afton”	Norwegia	1965	T
21 lutego 1917	„Manningham”	Szwecja	1988	T
22 lutego 1917	„Ajax”	Norwegia	1468	T
	„Saint Sauveur”	Francja	158	T
23 lutego 1917	„Belgier”	Wielka Brytania	4588	T
	„Iser”	Wielka Brytania	2160	T
	„Nyland”	Norwegia	1824	T
24 lutego 1917	„Salamis”	Królestwo Grecji	995	T
25 lutego 1917	„Kleber”	Francja	95	T
26 lutego 1917	„Le Lamentin”	Francja	716	T
7 marca 1917	„Antonio”	Wielka Brytania	2652	T
19 marca 1917	„Rhodora”	Francja	38	T
21 marca 1917	„Huntscape”	Wielka Brytania	2933	N
22 marca 1917	„Curlew”	Wielka Brytania	51	T
	„Rotorua”	Wielka Brytania	11 140	T
23 marca 1917	„Maine”	Wielka Brytania	3616	T
	„Mexico”	Wielka Brytania	5549	N
24 marca 1917	„Alice”	Wielka Brytania	61	T
	„Boy Walter”	Wielka Brytania	43	T
	„Endeavour”	Wielka Brytania	25	T
	„Enigma”	Wielka Brytania	24	T
	„H.C.G.”	Wielka Brytania	24	T
	„May Flower”	Wielka Brytania	38	T
	„Qui Vive”	Wielka Brytania	22	T
	„Reindeer”	Wielka Brytania	28	T
	„Satanita”	Wielka Brytania	30	T
9 maja 1917	„Marchiena”	Holandia	170	T
10 maja 1917	„Veni”	Norwegia	654	T
12 maja 1917	„G.L.C.”	Wielka Brytania	24	T
	„Galicia”	Wielka Brytania	5922	T
13 maja 1917	„Anna”	Dania	610	T
	„Hudson”	Norwegia	817	T
14 maja 1917	„Farley”	Wielka Brytania	3692	T
16 maja 1917	„L’hermite”	Francja	2189	N
19 maja 1917	„Kumu”	Wielka Brytania	315	N
18 czerwca 1917	„Borneo”	Wielka Brytania	211	T
19 czerwca 1917	„Kate And Annie”	Wielka Brytania	96	T
	„Mary Ann”	Wielka Brytania	164	N
21 czerwca 1917	„Childe Harold”	Stany Zjednoczone	781	T
	„Scheria”	Włochy	2727	T
24 czerwca 1917	„Clan Davidson”	Wielka Brytania	6486	T
	„Crown of Arragon”	Wielka Brytania	4550	T
25 czerwca 1917	„Galena”	Stany Zjednoczone	1073	T
	„Saxon Monarch”	Wielka Brytania	4828	T
20 lipca 1917	„City Of Florence”	Wielka Brytania	5399	T
21 lipca 1917	„Augustus Welt”	Stany Zjednoczone	1221	T
19 sierpnia 1917	„Brema”	Wielka Brytania	1537	T
21 sierpnia 1917	„Norhilda”	Wielka Brytania	1175	T
8 września 1917	„Askelad”	Norwegia	2823	T
9 września 1917	„Tuscarora”	Wielka Brytania	7106	N
16 września 1917	„Thomas Krag”	Norwegia	3569	N
2 listopada 1917	„Cape Finisterre”	Wielka Brytania	4380	T
4 listopada 1917	„Border Knight”	Wielka Brytania	3724	T
2 grudnia 1917	„Tasmania”	Imperium Rosyjskie	2089	T
4 grudnia 1917	„Forfar”	Wielka Brytania	3827	T
6 grudnia 1917	„Asaba”	Wielka Brytania	972	T
7 lutego 1918	„Creosol”	Wielka Brytania	1179	T
	„Elfi”	Norwegia	1120	T
23 marca 1918	„New Dawn”	Wielka Brytania	93	T
24 marca 1918	„War Knight”	Wielka Brytania	7951	T
26 marca 1918	RFA „Lady Cory-Wright”	Royal Fleet Auxiliary	2516	T
26 kwietnia 1918	„Sif”	Norwegia	3282	N
29 kwietnia 1918	„Frogner”	Norwegia	1476	T
30 kwietnia 1918	„Isleworth”	Wielka Brytania	2871	T
24 maja 1918	„Gabir”	Wielka Brytania	219	T
	„Yucca”	Wielka Brytania	198	T
26 maja 1918	„Thames”	Wielka Brytania	1327	T
30 maja 1918	„Dungeness”	Wielka Brytania	2748	N
28 czerwca 1918	„Sunniva”	Wielka Brytania	1913	T
8 października 1918	„Thalia”	Wielka Brytania	1308	T
RAZEM			172 278	105

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.)
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.)
• R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
• Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.)
• John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.)
• Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.)
• Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
• Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.)
• Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-241-2. (ang.)
• Gordon Williamson: U-boats of the Kaiser’s Navy. Botley, Oxford: Osprey Publishing, 2002. ISBN 1-84176-362-4. (ang.)
• Igor Witkowski: U-booty. Historia niemieckich okrętów podwodnych. Warszawa: WIS-2, 2009. ISBN 978-83-88259-45-6.
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Peta Knott: UC-6 Thames Estuary: Archaeological Report (ang.). historicengland.org.uk. [dostęp 2016-10-07].
• Guðmundur Helgason: UC 17 (ang.). uboat.net. [dostęp 2016-10-07].
• Guðmundur Helgason: UC II (ang.). uboat.net. [dostęp 2016-10-07].
• Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 17 (ang.). uboat.net. [dostęp 2016-10-07].