SPG-2

Opal

WPT Mors II
Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Huta Stalowa Wola
Typ pojazdu	transporter opancerzony
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	2 + 11
Dane techniczne
Silnik	SW680 diesel o mocy 245 KM
Długość	6,454 m
Szerokość	2,86 m
Wysokość	1,865 m
Prześwit	0,4 m
Masa	9700 kg bojowa: 11 900 kg
Moc jedn.	20,16 KM/t
Osiągi
Prędkość	na lądzie: 60 km/h w wodzie: około 7 km/h
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 x wkm NSWT kalibru 12,7 mm
Użytkownicy
Polska

Łowcza-3 na podwoziu SPG-2

SPG-2 – uniwersalny gąsienicowy opancerzony pływający pojazd bojowy produkowany przez Hutę Stalowa Wola, znany też w piśmiennictwie pod nazwą Opal. Skrót oznaczał szybkobieżne podwozie gąsienicowe drugiego modelu. SPG-2 jest polskim bezpośrednim rozwinięciem radzieckiego transportera MT-LB, produkowanego na licencji przez HSW od 1976 roku. Główne zmiany to przebudowany kadłub w przedniej części i dodanie śrub napędowych pozwalające na zwiększenie prędkości w wodzie, oraz wymiana starej wieżyczki uzbrojonej w PKT na nową, uzbrojoną w wkm NSWT. Transporter stanowi bazę dla wielu pojazdów specjalistycznych. Wyróżnia się dwie wersje podwozia-bazy: SPG-2, będący odpowiednikiem MT-LB, oraz SPG-2A będący wersją wydłużoną z siedmioma kołami nośnymi, odpowiadający podwoziom 2S1 Goździk i MT-LBu, oraz wzmocnionym silnikiem SW680T o mocy 300 KM (220 kW).

Historia

Pod koniec lat 70. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn Ziemnych i Transportowych przy HSW opracował na bazie licencyjnego MT-LB ulepszony pojazd SPG-2 (szybkobieżne podwozie gąsienicowe 2), w którym skupiono się na poprawie pływalności transportera. Pojazd otrzymał przebudowany kadłub o większej wyporności^[1]. Różnice widoczne są głównie w inaczej wyprofilowanym, szerszym i wyżej podniesionym nosie kadłuba, a także załamanych pod kątem bocznych ścianach przedziału kierowania, zamiast płaskich. Ponadto wyposażono go w dwie śruby o napędzie hydraulicznym w charakterystycznych ażurowych osłonach w tylnej części kadłuba^[1]. Oryginalny MTLB poruszany był w wodzie przez przewijanie gąsienic, do czego potrzebne było montowanie w ich przedniej części bocznych osłon hydrodynamicznych^[2]. Modyfikacja pozwoliła na zwiększenie prędkości poruszania się w wodzie. .

Na podwoziu SPG-2 skonstruowano transporter rozpoznania inżynieryjnego TRI Hors, produkowany od 1983 roku. Od 1985/86 roku zastosowano w nim zamiast oryginalnego silnika konstrukcji radzieckiej mocniejszy silnik produkowany w Polsce SW 680^[1]. Od 1986 roku na podwoziu tym produkowano także wóz pogotowia technicznego WPT Mors II (wcześniejsza wersja Mors oparta była na podwoziu MT-LB)^[1]. W obu pojazdach wzmocniono uzbrojenie, zamieniając wieżyczkę umieszczoną z przodu po prawej stronie z karabinem maszynowym 7,62 mm PKT przez większą, uzbrojoną w montowany zewnętrznie wkm 12,7 mm NSW^[1].

W 1985 roku rozpoczęto prace nad wydłużonym o jedną parę kół – do siedmiu par, podwoziem SPG-2A^[1]. Miało ono stać się podwoziem dla wozu dowodzenia artylerii Opal-540, nad którym prace prowadzono od 1986 roku^[1]. W 1990 roku zbudowano cztery prototypy wersji Opal I i dwa prototypy Opal II, lecz w 1994 roku prace nad nimi wstrzymano^[1][a]. Wozy te miały ponadto kadłub o większej objętości, ze zbliżonymi do pionu ścianami bocznymi. Na podwoziu SPG-2A zbudowano także dwa prototypy wozu dowodzenia artylerii przeciwlotniczej Łowcza, lecz w 1990 roku program przerwano^[1] (według innych źródeł, prototyp zbudowano w 1992 roku)^[3]. Prototypem pozostał również oparty na tym podwoziu transporter amunicji Bor dla 122 mm haubic samobieżnych 2S1 zbudowany w 1987 roku^[1]. Kadłub Opal II posłużył w 1993 roku do skonstruowania prototypu (demonstratora) bojowego wozu piechoty BWO-40 ze szwedzką wieżą z armatą Bofors 40 mm^[4]. Na kadłubach Opal powstały też prototypy zestawów przeciwlotniczych rakietowo-artyleryjskich: Sopel z dwoma działkami 23 mm i wyrzutniami pocisków Strzała-2M z 1993 roku i Stalagmit/Sopel z pociskami Grom z 1999 roku^[5][6].

Na podwoziu SPG-2 z sześcioma parami kół, z podwyższonym dachem w tylnej części, powstał jeszcze w latach 1999-2000 małoseryjny wóz dowodzenia obrony przeciwlotniczej Łowcza-3 (trzy egzemplarze)^[3][7]. Na przedłużonym podwoziu z przedziałem transportowym zastąpionym przez platformę powstało od 2005 roku 6 transporterów Kroton z systemem minowania narzutowego^[8].

Wersje

TRI-D Durian.

• Opal-I – zmodernizowana wersja – m.in. przód wozu i silnik^[9]
  • LSPZRA Sopel – lekki samobieżny zestaw przeciwlotniczy – prototyp z 1993 roku wyposażony w podwójne działko 23 mm i dwie wyrzutnie przeciwlotniczych rakiet 9M32M Strzała-2M^[5].
  • WPT Mors WPT/DTP – wóz pogotowia technicznego – wyposażony m.in. w żuraw o stałym wysięgu i udźwigu 15 kNm, wyciągarka hydrauliczna o sile uciągu 60 kN, zestaw spawalniczy, urządzenie holujące z dwustronnym mechanizmem amortyzującym, zestaw ewakuacyjno-remontowy, przyrządy do spawania elektrycznego i gazowego, lemiesz okopowy.
  • Bor – prototypowy wóz amunicyjny (dla pododdziałów artylerii samobieżnej)
  • TRI Hors – transporter rozpoznania inżynieryjnego
  • TRI-D Durian – transporter inżynieryjny rozwinięcie TRI Hors wyposażone dodatkowo w UZR-3 system wykrywania min
  • ZWD-10R Łowcza 3 – zautomatyzowany wóz dowodzenia obroną przeciwlotniczą
  • Lotos – opancerzony transporter sanitarny
• Opal-II – najnowsza wersja z silnikiem 300 KM (220 kW)^[9]
  • Stalagmit/Sopel – lekki samobieżny zestaw przeciwlotniczy – prototyp zaprezentowany w 1999 roku, z podwójnym działkiem przeciwlotniczym 23 mm model 4216 i 4 wyrzutniami rakiet przeciwlotniczych Grom oraz głowicą optroniczną^[6].
  • ISM Kroton – inżynieryjny system minowania – z systemem UMN (zestawem do minowania narzutowego) na zewnątrz – 4 kontenery z 20 pojemnikami na wyrzucane miny przeciwpiechotne lub przeciwpancerne. Załogę stanowią 2 osoby. Od 2005 roku zbudowano 6 pojazdów^[8].
  • BWO-40 – prototypowy bojowy wóz piechoty z 1993 roku wykorzystujący wydłużone podwozie Opal-II i wieżę BWP CV90 z działkiem 40 mm Bofors^[4].
  • 2S1 Goździk – 122 mm samobieżna haubica zbudowana na wydłużonym podwoziu Opal-II – licencja
• LPG – Lekkie Podwozie Gąsienicowe – głęboko zmodernizowane, wielozadaniowe podwozie Opal-II ze współczesnym zestawem napędowym.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Kajetanowicz. Prace nad rozwojem sprzętu pancernego w Polsce - przegląd lat 1955-1990. „Poligon”. 5(22)/2010, wrzesień-październik 2010. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1895-3344.