SS-Hütte Porombka

SS-Hütte Porombka
Podobóz Auschwitz-Birkenau
Ilustracja
Odpowiedzialny III Rzesza
Rozpoczęcie działalnościjesień 1940
Zakończenie działalnościstyczeń 1945[1]
MiejscePorąbka
Liczba więźniówod 20 do 40
Narodowość więźniówPolacy
Liczebność personelu8 SS-manów
KomendanciSS-Oberscharführer Franz Hössler

SS-Unterscharführer Leo Rummel
SS-Oberscharführer Georg Ritzinger
SS-man (?) Niedermeier[1]

Położenie na mapie gminy Czernichów
Mapa konturowa gminy Czernichów, w centrum znajduje się punkt z opisem „SS-Hütte Porombka”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „SS-Hütte Porombka”
Położenie na mapie powiatu żywieckiego
Mapa konturowa powiatu żywieckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „SS-Hütte Porombka”
Ziemia49°46′47,2″N 19°11′21,5″E/49,779778 19,189306

SS-Hütte Porombka – ośrodek rekreacyjny dla SS-manów z personelu Auschwitz-Birkenau i ich rodzin, zlokalizowany w pobliżu zapory wodnej Porąbka[2], zarazem podobóz Auschwitz-Birkenau.

Jako podobóz Auschwitz-Birkenau

Do 1945

W podobozie osadzonych było od 20 do 40 ludzi, byli głównie polscy więźniowie polityczni[1]. Ich praca polegała na budowie ośrodka, przewożeniu paliwa i surowców do Solahütte („Solska Chata”) oraz wykonywaniu prac remontowych. Około dziesięciu więźniarek podczas funkcjonowania ośrodka pracowało jako personel[1][3].

Większość budynków została zbudowana przez więźniów Auschwitz I. Więźniów zakwaterowano w istniejącym wcześniej domu, później przeniesiono ich do kasyna SS[1].

30 kwietnia 1944 jeden więzień pracujący w SS Hütte Porombka uciekł. Z oświadczenia Jana Baranioka (numer obozowy 7649) wynika, że uciekinier był z 25 bloku i pochodził z Nowego Sącza. Uciekł po wyjściu na podwórze, przylegające do lasu, by wytrzepać koce[4].

Z zeznań byłych więźniów wiadomo, że początkowo (na etapie budowy) stosunek esesmanów do osadzonych w obozie był bardzo surowy. Byli więźniowie skarżyli się na pracę przekraczającą ich siły oraz agresywny charakter strażników SS, którzy ich bili i maltretowali. Zmieniło się to po zakończeniu fazy budowy ośrodka wypoczynkowego: więźniowie przybywający później do Międzybrodzia-Porąbki nie byli nawet pilnie strzeżeni przez esesmanów[1].

Ewakuacja więźniów nastąpiła w styczniu 1945[1].

Po wojnie

Prawdopodobnie pod koniec lat sześćdziesiątych Polska Zjednoczona Partia Robotnicza przejęła obiekty po obozie i przekształciła je w elitarny kurort HPR Kozubnik Porąbka z salami tanecznymi i barami oraz restauracją, krytym basenem, małym kinem, sauną, i wielopoziomowym hotelem dla kluczowych urzędników[1]. Prawdopodobnie w tym czasie zostały zbudowane domki letniskowe wokół oryginalnego jednopiętrowego baraku pokazanego na zdjęciach z albumu Karla Höckera. Przebywali tam najwyżsi urzędnicy górnictwa i przemysłu metalowego oraz inni wysocy rangą urzędnicy. Po upadku komunizmu pierwotny parterowy barak i domki zostały kupione przez prywatnego inwestora, który je wyremontował i wynajął jako domki letniskowe[1]. Około 2010 zburzono pierwotny barak letniskowy i powojenne domki letniskowe[1].

Jako ośrodek wypoczynkowy

Ośrodek znajdował się przy zaporze na rzece Sole. Oficjalne otwarcie nastąpiło 21 kwietnia 1941[5]. Obsługę w ośrodku stanowiły więźniarki z obozu[1][2]. W ośrodku były przeprowadzane m.in. szkolenia oraz umieszczano tu na rekonwalescencji pacjentów SS-mańskiego szpitala[2]. Funkcjonował do stycznia 1945[2]. W roku 2007 anonimowy darczyńca przekazał dla USHMM album fotograficzny, dawniej należący do Karla Höckera, w którym znajdowały się zdjęcia z ośrodka, wykonane w połowie 1944[2]. Na zdjęciach można zobaczyć m.in. Rudolfa Hössa, Richarda Baera, Josefa Kramera, Josefa Mengele oraz Otto Molla[2].

Pensjonat był zbudowany w stylu alpejskim, z widokiem na góry oraz jezioro. W budynku znajdowały się pokoje sypialne oraz duża sala, w której odbywały się uczty i tańce[5]. Budynek od strony wschodniej stał na kamiennej podmurówce. Górna część budynku była wykonana z desek, była również ocieplona igliwiem, mchem oraz torfem[5]. Przed ośrodkiem znajdował się wyłożony deskami podłużny taras. Obok został wybudowany schron przeciwlotniczy[5]. W pobliskich lasach działał oddział AK „Garbnik”[5].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k SS Hütte Porombka (ang.). subcamps-auschwitz.org. [dostęp 2021-03-22].
  2. a b c d e f SS Hütte Porombka (ang.). auschwitz.org. [dostęp 2021-03-22].
  3. SS HÜTTE PORABKA (SOLAHÜTTE) (ang.). tiergartenstrasse4.com. [dostęp 2021-03-23].
  4. „Zespół Oświadczenia”. t. 33, s. 64. APMA-B. 
  5. a b c d e Adam Gaafar: Solahütte – ośrodek wypoczynkowy, w którym bawiła się załoga Auschwitz (pol.). opinie.wp.pl. [dostęp 2021-03-23].

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Black pog.svg
Shiny black button/marker widget.
Auschwitz Solahutte (34750).jpg
Widok ogolny. Lokalizacja: HPR-Kozubnik Porąbka w okolicy jeziora pod Międzybrodziem Bialskim
Żywiec County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Żywiec County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:

N: 49.84 N S: 49.38 N W: 18.90 E

E: 19.50 E