SS-Hütte Porombka

SS-Hütte Porombka
Podobóz Auschwitz-Birkenau
Odpowiedzialny	III Rzesza
Rozpoczęcie działalności	jesień 1940
Zakończenie działalności	styczeń 1945[1]
Miejsce	Porąbka
Liczba więźniów	od 20 do 40
Narodowość więźniów	Polacy
Liczebność personelu	8 SS-manów
Komendanci	SS-Oberscharführer Franz Hössler SS-Unterscharführer Leo Rummel SS-Oberscharführer Georg Ritzinger SS-man (?) Niedermeier[1]
Położenie na mapie gminy Czernichów SS-Hütte Porombka
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de SS-Hütte Porombka
Położenie na mapie województwa śląskiego SS-Hütte Porombka
Położenie na mapie powiatu żywieckiego SS-Hütte Porombka
49°46′47,2″N 19°11′21,5″E/49,779778 19,189306

SS-Hütte Porombka – ośrodek rekreacyjny dla SS-manów z personelu Auschwitz-Birkenau i ich rodzin, zlokalizowany w pobliżu zapory wodnej Porąbka^[2], zarazem podobóz Auschwitz-Birkenau.

Jako podobóz Auschwitz-Birkenau

Do 1945

W podobozie osadzonych było od 20 do 40 ludzi, byli głównie polscy więźniowie polityczni^[1]. Ich praca polegała na budowie ośrodka, przewożeniu paliwa i surowców do Solahütte („Solska Chata”) oraz wykonywaniu prac remontowych. Około dziesięciu więźniarek podczas funkcjonowania ośrodka pracowało jako personel^[1][3].

Większość budynków została zbudowana przez więźniów Auschwitz I. Więźniów zakwaterowano w istniejącym wcześniej domu, później przeniesiono ich do kasyna SS^[1].

30 kwietnia 1944 jeden więzień pracujący w SS Hütte Porombka uciekł. Z oświadczenia Jana Baranioka (numer obozowy 7649) wynika, że uciekinier był z 25 bloku i pochodził z Nowego Sącza. Uciekł po wyjściu na podwórze, przylegające do lasu, by wytrzepać koce^[4].

Z zeznań byłych więźniów wiadomo, że początkowo (na etapie budowy) stosunek esesmanów do osadzonych w obozie był bardzo surowy. Byli więźniowie skarżyli się na pracę przekraczającą ich siły oraz agresywny charakter strażników SS, którzy ich bili i maltretowali. Zmieniło się to po zakończeniu fazy budowy ośrodka wypoczynkowego: więźniowie przybywający później do Międzybrodzia-Porąbki nie byli nawet pilnie strzeżeni przez esesmanów^[1].

Ewakuacja więźniów nastąpiła w styczniu 1945^[1].

Po wojnie

Prawdopodobnie pod koniec lat sześćdziesiątych Polska Zjednoczona Partia Robotnicza przejęła obiekty po obozie i przekształciła je w elitarny kurort HPR Kozubnik Porąbka z salami tanecznymi i barami oraz restauracją, krytym basenem, małym kinem, sauną, i wielopoziomowym hotelem dla kluczowych urzędników^[1]. Prawdopodobnie w tym czasie zostały zbudowane domki letniskowe wokół oryginalnego jednopiętrowego baraku pokazanego na zdjęciach z albumu Karla Höckera. Przebywali tam najwyżsi urzędnicy górnictwa i przemysłu metalowego oraz inni wysocy rangą urzędnicy. Po upadku komunizmu pierwotny parterowy barak i domki zostały kupione przez prywatnego inwestora, który je wyremontował i wynajął jako domki letniskowe^[1]. Około 2010 zburzono pierwotny barak letniskowy i powojenne domki letniskowe^[1].

Jako ośrodek wypoczynkowy

Ośrodek znajdował się przy zaporze na rzece Sole. Oficjalne otwarcie nastąpiło 21 kwietnia 1941^[5]. Obsługę w ośrodku stanowiły więźniarki z obozu^[1][2]. W ośrodku były przeprowadzane m.in. szkolenia oraz umieszczano tu na rekonwalescencji pacjentów SS-mańskiego szpitala^[2]. Funkcjonował do stycznia 1945^[2]. W roku 2007 anonimowy darczyńca przekazał dla USHMM album fotograficzny, dawniej należący do Karla Höckera, w którym znajdowały się zdjęcia z ośrodka, wykonane w połowie 1944^[2]. Na zdjęciach można zobaczyć m.in. Rudolfa Hössa, Richarda Baera, Josefa Kramera, Josefa Mengele oraz Otto Molla^[2].

Pensjonat był zbudowany w stylu alpejskim, z widokiem na góry oraz jezioro. W budynku znajdowały się pokoje sypialne oraz duża sala, w której odbywały się uczty i tańce^[5]. Budynek od strony wschodniej stał na kamiennej podmurówce. Górna część budynku była wykonana z desek, była również ocieplona igliwiem, mchem oraz torfem^[5]. Przed ośrodkiem znajdował się wyłożony deskami podłużny taras. Obok został wybudowany schron przeciwlotniczy^[5]. W pobliskich lasach działał oddział AK „Garbnik”^[5].

Przypisy