Saadat Hassan Manto

Saadat Hassan Manto
سعادت حسن منٹو
Data i miejsce urodzenia

11 maja 1912
Samarli

Data i miejsce śmierci

18 stycznia 1955
Lahaur)

Zawód, zajęcie

pisarz

Saadat Hassan Manto (Urdu: سعادت حسن منٹو; Saʿādat Ḥasan Maṅṫō; ur. 11 maja 1912 w Samarli k. Ludhijany, zm. 18 stycznia 1955 w Lahaur) – pakistański pisarz.

Życiorys

Manto urodził się w rodzinie muzułmańskiej w indyjskiej Samrali[1]. Uznawany jest za jedną z najważniejszych postaci w historii literatury urdu[2] i w historii całego subkontynentu indyjskiego, przede wszystkim ze względu na tematykę[3] i język swoich utworów. Wielokrotnie wzbudzał kontrowersje – 6 razy stawał przed sądem po tym, jak postawiono mu zarzut obsceniczności[1]. W 1937 roku zamieszkał w Bombaju, gdzie pracował w redakcji tygodnika filmowego Musawwir[4]. Należy wciąż do najbardziej poczytnych pisarzy w Bangladeszu, Indiach i Pakistanie, łącząc to, co w 1947 roku uległo rozbiciu[5].

Nagrobek pisarza na cmentarzu Miani Sahab w Lahore

Po podziale Indii zamieszkał w Pakistanie, gdzie zmarł 18 stycznia 1955 roku z powodu powikłań wywołanych jego uzależnieniem od alkoholu. Został pochowany na cmentarzu Miani Sahab w Lahore. Pół roku przed śmiercią pisarz napisał epitafium, które chciał aby umieszczono na jego grobie. Można je przetłumaczyć: "Tu spoczywa Saadat Hasan Manto, a wraz z nim zostały pochowane wszystkie sekrety i tajemnice sztuki pisania. Leży pod ziemią, wciąż zastanawiając się, kto jest największym pisarzem historii – Bóg czy on"[6]. Rodzina nie umieściła jednak na jego grobie inny tekst To epitafium należy do grobu Sa'adata Hasana Manto, który wciąż wierzy, że jego imię nie było tylko kolejnym napisem na tabliczce życia[7].

W 1939 roku ożenił się z Safią[4]. Mieli trzy córki[7].

Twórczość

W latach dwudziestych XX wieku zajmował się tłumaczeniem na urdu rosyjskich, francuskich i angielskich opowiadań. Przetłumaczył m.in. Ostatni dzień skazańca Wiktora Hugo,

Do jego najważniejszych utworów należą Khol Do (کھول دو ; Otwórz), Thanda Gosht (ٹھنڈا گوشت ; Zimne ciało), Bu (بو ; Zapach) oraz Toba Tek Singh (ٹوبہ ٹیک سنگھ)[8]. Jako że sam był świadkiem podziału Indii w 1947 roku, jego twórczość wielokrotnie dotykała tej tematyki. Oprócz opowiadań, Manto pisał również dramaty, scenariusze do All India Radio oraz artykuły do gazet. Prowadził stałą kolumnę w Chasm-e-Rozan[2]. Żaden z utworów Manto nie był do tej pory tłumaczony na język polski.

Upamiętnienie

  • W 2013 roku jego wnuczka Ayesha Jalal napisała The Pity of Partition : Manto's Life, Times, and Work across the India-Pakistan Divide ( Szkoda podziału: życie Manto, jego praca na rzecz podziału Indie-Pakistan)[9].
  • W 2018 roku miała miejsce premiera filmu Manto. Reżyserem filmu i autorem scenariusza była Nandita Das[10].

Przypisy

  1. ↑ a b Sarfraz Manzoor, Saadat Hasan Manto: 'He anticipated where Pakistan would go', „The Guardian”, 11 czerwca 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-12-16] (ang.).
  2. ↑ a b Urszula Musyl, Sztuka obnażania ― ciało w twórczości Saʼadata Hasana Manto, [w:] Ciało w kulturze muzułmańskiej [online], Warszawa 2016, s.119-127, ISBN 978-83-944120-1-2.
  3. ↑ Por. choćby Jan M. Piskorski, Lament na niedolę uchodźczą i kondycję ludzką, Więź 4 (662) 2015, s. 7-25.
  4. ↑ a b Saadat Hasan Manto : A Profile by Aparna Chatterjee, www.boloji.com [dostęp 2019-12-18].
  5. ↑ Jan M. Piskorski, Nie tylko Budda, Gandhi, krykiet i Bollywood. Święta literatury w Indiach, Odra 2012, 4 (kwiecień), s. 14-21.
  6. ↑ Majid Sheikh, Harking Back: Tale of ‘bones in a pot’, of burials and of our forefathers, DAWN.COM, 15 stycznia 2017 [dostęp 2019-12-16] (ang.).
  7. ↑ a b "Who is the greater writer, God or he?" – Manto on himself, DAWN.COM, 8 maja 2012 [dostęp 2019-12-16] (ang.).
  8. ↑ Saadat Hasan Manto (Author of Toba Tek Singh), www.goodreads.com [dostęp 2017-11-20].
  9. ↑ The Pity of Partition : Ayesha Jalal : 9780691153629, www.bookdepository.com [dostęp 2019-12-16].
  10. ↑ Manto. [dostęp 2019-12-16].

Bibliografia

  • Samiuddin A., Encyclopaedic Dictionary of Urdu Literature, Global Vision Publishing House, 2007.

Media użyte na tej stronie

Sa'adat Hasan Manto (8325397649).jpg
Autor: Muhammad Imran Saeed from City of London, Canada, Licencja: CC BY 2.0

Manto had composed his own epitaph about six months prior to his death that goes like: "Here lies Sa'adat Hassan Manto and with him lie buried all the secrets and mysteries of the art of storytelling. Under tons of earth he rests, still wondering who among the two is the greater story writer: God or he." A strong dialogue suiting the characteristic cynical style with which Manto composed his short stories on the dynamics of the society we live in. For personal reasons, the family replaced the gravestone, with the one pictured above. The present inscription, derived from Ghalib's couplet, is still crafted with some cynicism with the repetition of the word grave. The gravestone reads: My Gravestone This epitaph belongs to the grave of Sa'adat Hasan Manto's grave who still believes that his name was not just another inscription on the tablet of life Born May 11, 1912 : Died Jan 18, 1955

Buried in Miani Sahab Graveyard, Lahore, Manto still inspires the spirit of realism, innovation and struggle in Urdu Literature.