Sabina Chromińska

Sabina Chromińska
Data i miejsce urodzenia

22 października 1924
Antopol na Polesiu

Data i miejsce śmierci

4 lutego 2012
Katowice

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Michał Leśniak

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi

Sabina Chromińska-Leśniak (ur. 22 października 1924 w Antopolu na Polesiu[1], zm. 4 lutego 2012 w Katowicach[2][3]) – polska aktorka teatralna i filmowa, podporucznik, absolwentka Szkoły Podoficerskiej Batalionu Kobiet w Sielcach[4].

Życiorys

Urodziła się w Antopolu, małym miasteczku na Polesiu. Córka Franciszka Chromińskiego i Anastazji Chromińskiej zd. Karpińskiej. Siostra: Wacława, Marii i Janiny. Uczęszczała do gimnazjum Sióstr Urszulanek w Kobryniu. 17 września 1939 po wkroczeniu do Polski armii sowieckiej i aresztowaniu ojca Franciszka Chromińskiego, rodzina Chromińskich, mama Anastazja z czwórką dzieci, została zesłana do Barnaulu nad Obem w zachodniej Syberii. Tam Sabina Chromińska trafiła do ciężkiej pracy w cegielni. Gdy w Związku Radzieckim zaczęto formować wojsko polskie, 16-letnia wówczas Sabina i jej brat zgłosili się do Armii Berlinga.

W 1 Samodzielnym Batalionie Kobiecym im. Emilii Plater Sabina Chromińska ukończyła podchorążówkę. Wieczorami występowała w krótkich programach artystycznych, teatru żołnierskiego będącego zaczątkiem Teatru Wojska Polskiego a prowadzonego przez Jana Cajmera. W 1943 zauważył ją Władysław Krasnowiecki, znany przedwojenny aktor i reżyser scen teatralnych we Lwowie, Krakowie, Warszawie, i zabrał do swojego teatru (Teatr Armii Polskiej w ZSRR) wraz z Ryszardą Hanin[5]. Występowała jak pisała wiele lat później w swoich wspomnieniach „Występowaliśmy na dworcach kolejowych, na polach, na platformach zestawionych z ciężarówek, w remizach strażackich a nawet na miejscach przypadkowego biwakowania”. Władysław Krasnowiecki sukcesywnie powiększał swój zespół, a Teatr I Armii Wojska Polskiego występował pod jego kierownictwem, w kolejnych wyzwalanych miastach m.in. w Lublinie, w budynku Teatru Miejskiego.

14 sierpnia 1944 w Lublinie odbyły się pierwsze w powojennej Polsce premiery teatralne – Śluby panieńskie Aleksandra Fredry oraz w listopadzie 1944, pierwsza premierowa, powojenna inscenizacja Wesela Stanisława Wyspiańskiego, gdzie Sabina Chromińska wystąpiła obok m.in. Juliusza Przybylskiego, Marii Chodeckiej, Haliny Kossobudzkiej oraz Ireny Krasnowieckiej grając Isię[6]. W styczniu 1945 roku zespół Teatru Wojska Polskiego kierowany przez Władysława Krasnowieckiego przybył do Łodzi i tu osiadł na stałe[7][8].

W 1947 Sabina Chromińska ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Łodzi, a po objęciu dyrekcji przez Władysława Krasnowieckiego, teatru w Katowicach, zrezygnowała z propozycji pracy w Warszawie i pojechała do Katowic, gdzie poznała przyszłego męża - aktora Michała Leśniaka[9].

Kariera teatralna i filmowa

Zadebiutowała w 1947 w przedstawieniu „Krakowiacy i Górale” na deskach Teatru Śląskiego, gdzie w sumie zagrała ponad 150 ról. Wystąpiła w kilkudziesięciu filmach. Po odejściu na wcześniejszą emeryturę nadal występowała przez kolejnych 10 lat. Najbardziej znane role to: tytułowa w Matka Courage i jej dzieci Brechta w reżyserii Lidii Zamkow, Liesel w „Niemcach” Kruczkowskiego, Waria z „Wiśniowego Sadu” Czechowa, Niania w „Romeo i Julii” Szekspira, Piastunka z „Cezara i Kleopatry” Shawa, Aisa z „Igora Bułyczowa” Gorkiego, Weronika z „Porwania Sabinek”, Dorota w „Krakowiakach i Góralach”. Aktorka dysponowała czterooktawową skalą głosu.

Występowała w następujących teatrach:

Ostatnim przedstawieniem, w którym wystąpiła Sabina Chromińska był Zapach dojrzałej pigwy (Ion Druce) w reżyserii Kazimierz Kutza (1980) w Teatrze Śląskim.

Zmarła 4 lutego 2012 w Katowicach, gdzie została pochowana 8 lutego 2012 na cmentarzu przy ul. Gliwickiej.

Grób Sabiny Chromińskiej na cmentarzu w Katowicach przy ul. Gliwickiej

Filmografia

Role filmowe i telewizyjne

Teatr TV

  • 1967: Dramat na polowaniu
  • 1970: Dubrowski
  • 1970: Zmartwychwstanie
  • 1971: Ludzie bezdomni (Ciotka Pelagia)
  • 1974: Matka Courage i jej dzieci
  • 1974: Kroniki królewskie (epizod)
  • 1979: Prawo głosu cz.II (Właścicielka knajpy)
  • 1985: Wyrok (Handlarka ryb)
  • 1998: Dziennik uczuć (Babcia Agaty)

Role teatralne

Teatr Wojska Polskiego w Lublinie

Teatr Wojska Polskiego w Łodzi

  • 1945: Wesele (Isia)
  • 1945: 12 miesięcy (Dama dworu, Sierpień; Wiewiórka II)
  • 1947: Celestyna

Teatry Śląsko-Dąbrowskie (Teatr Śląski) Katowicach

  • 1948: Dobrze
  • 1949: Rycerz Ognistego Pieprzu (Lucynka)
  • 1949: Makar Dubrowa (Marta)

Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach

Nagrody i odznaczenia

Rodzina i życie prywatne

Sabina Chromińska była zamężna z aktorem Michałem Leśniakiem, syn Wojciech[12][13]

Przypisy

  1. ↑ Eleonora Syzdek: Platerówki: wojenne i powojenne losy kobiet-żołnierzy 1 Samodzielnego Batalionu im. Emilii Plater. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 314.
  2. ↑ Związek Artystów Scen Polskich: nekrolog. Gazeta Wyborcza, 2012-02-11. [dostęp 2013-02-03].
  3. ↑ Portalfilmowy.pl oddaje hołd ludziom polskiego filmu i telewizji: Pamięci tych, którzy odeszli. 2012-10-31. [dostęp 2013-02-03].
  4. ↑ Stanisława Drzewiecka: Szłyśmy znad Oki. Wydawn. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985, s. 307.
  5. ↑ Pamiętnik teatralny, Tomy 12-13. 1963.
  6. ↑ Ignacy Gogolewski: Wszyscy jesteśmy aktorami. Printer HaLe, 1991, s. 243.
  7. ↑ Irena Boltuc-Staszewska: Tranzytem przez Łódź. Wydawn. Łódzkie, 1964, s. 370.
  8. ↑ Ruch teatralny, Tom 11,Wydania 5-6. Centrum Edukacji Teatralnej, 2004.
  9. ↑ Ewa Wanacka: Sabina Chromińska-Leśniak - aktorka i artystyczna legenda. [dostęp 2013-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2001-03-04)].
  10. ↑ M.P. z 1953 r. nr 30, poz. 376.
  11. ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410.
  12. ↑ Wojciech Leśniak - aktor spełniony. [dostęp 2013-02-02].
  13. ↑ Ewa Wanacka: Znani i nieznani. [dostęp 2013-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-14)].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grób Michała Leśniaka.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Michała Leśniaka na cmentarzu w Katowicach przy ul. Gliwickiej