Sabinada
| ||||
| ||||
 Flaga Republiki Bahijskiej, proklamowanej przez sabinos | ||||
| Czas | 1837-38 | |||
| Miejsce | Bahia | |||
| Terytorium | Brazylia | |||
| Wynik | Zwycięstwo sił rządowych | |||
| Dowódcy | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Siły | ||||
| ||||
| Straty | ||||
| ||||
Sabinada – powstanie w prowincji Bahia (obecnie stan Bahia) w Regionie Północno-Wschodnim Brazylii, które miało miejsce w latach 1837-38 roku. Nazwa pochodzi od nazwiska jego przywódcy, Francisco Sabino. Celem powstańców było wyrażenie sprzeciwu wobec polityki rządu w Rio de Janeiro i utworzenie tymczasowej republiki do momentu objęcia władzy przez cesarza Piotra II.
Tło historyczne
W latach 1831-1840 w Brazylii miał miejsce okres regencji. Pierwszy cesarz Brazylii Piotr I abdykował na rzecz swojego 5-letniego wówczas syna Piotra II, który nie był jeszcze zdolny do objęcia rządów. Ustanowiono zatem trzech regentów, którzy mieli sprawować władzę w jego imieniu. W 1835 roku trzech regentów zastąpił jeden i funkcję tę objął duchowny Diogo Antônio Feijó, a dwa lata później konserwatysta Pedro de Araújo Lima[1].
W okresie regencji w całej Brazylii dochodziło do licznych powstań i rewolt, których uczestnicy mieli różne cele: walczyli o zniesienie niewolnictwa, próbowali uzyskać autonomię od władzy centralnej, a także wyrażali niezadowolenie z powodu wprowadzenia regencji. W prowincji Bahia, wydarzeniem poprzedzającym Sabinadę była Rewolta Malês - powstanie niewolników wyznania muzułmańskiego, których celem było wyzwolenie wszystkich wyznających islam[2].
Przyczyny rewolty
Wraz z początkiem rządów regenta Araújo Limy nastąpił koniec względnej autonomii, jaką wcześniej cieszyły się prowincje. Bahia nie zaakceptowała polityki centralizacji kraju i stało się to jedną z przyczyn rewolty w 1837 roku[3].
Do innych przyczyn należały:
- Niezadowolenie z powodu sprawowania przez Portugalczyków wielu wysokich urzędów w Brazylii - niepodległość jeszcze nie okrzepła i silne były nastroje antyportugalskie[4]
- Uznanie rządów sprawowanych przez regentów za bezprawne i nielegalne[5]
- Obowiązkowy pobór do wojska - żołnierze mieli być następnie wysłani do walki w Powstaniu Farrapos na południu kraju[5]
Przebieg rewolty
Na czele buntowników stanął lekarz i dziennikarz Francisco Sabino Álvares da Rocha Vieira. Powstanie zmobilizowało głównie klasę średnią, intelektualistów oraz wojsko. Nie brali w nim udziału niewolnicy ani ich właściciele, chociaż na poparcie tych ostatnich liczyli rebelianci[5]. Bunt rozpoczął się w Salvadorze rankiem 7 listopada 1837 roku. Tego dnia Francisco Sabino ogłosił ustanowienie tymczasowej Republiki Bahijskiej (República Bahiense), która miała istnieć do momentu objęcia władzy przez niepełnoletniego jeszcze cesarza Piotra II[6].
Sabinos, jak nazywani byli powstańcy, zajęli teren fortu Fortaleza de São Pedro, a stacjonujący tam żołnierze przyłączyli się do rewolty. Podobnie postąpił kontyngent wojska, przysłany jako pierwszy przez władze centralne do stłumienia buntu[5]. Rebelianci zajęli ważne obiekty w mieście, między innymi kilka fortów wojskowych oraz siedzibę Rady Miasta, gdzie podpisano akt założycielski nowej republiki, a gubernator Francisco de Souza Paraíso został zmuszony do ustąpienia ze stanowiska[7]. Sekretarzem rządu Republiki Bahijskiej został Sabino, a kilku innych liderów buntu zostało mianowanych ministrami[5].
Sabinos zdołali utrzymać władzę w Salvadorze przez cztery miesiące. W tym czasie rząd centralny mianował nowego gubernatora, w miejsce odwołanego Paraíso oraz wysłał żołnierzy w celu stłumienia rebelii. Wojsko zablokowało drogi morskie, prowadzące do Salvadoru i rebeliantom wkrótce zaczął doskwierać głód. Przegrywali też mniejsze potyczki z wojskami rządowymi, a wkrótce niektórzy dowódcy rebelii zaczęli zmieniać front. Pod koniec stycznia 1838 roku sytuacja buntowników w Salvadorze była już dramatyczna, a miasto zostało otoczone “kordonem sanitarnym” przez siły rządowe. Szesnaście statków strzegło wód przybrzeżnych miasta, blokując je[8].
W marcu rozegrały się decydujące walki, a ich kulminacja nastąpiła w dniach 13-15 marca 1838 roku. W tych dniach wojsko i rebelianci prowadzili potyczki na ulicach Salvadoru[9]. Siły rządowe pod dowództwem komendanta Crisóstomo Calado były niezwykle brutalne - dokonano podpaleń wielu domów, a z rąk żołnierzy śmierć poniosło ponad tysiąc sabinos[10]. Inne źródła mówią o blisko dwóch tysiącach zabitych[3].
Po stłumieniu rewolty, ponad trzy tysiące buntowników trafiło do więzienia[6]. Trzech liderów zostało skazanych na śmierć, a innych trzech na wygnanie. Główny przywódca, Francisco Sabino, został zesłany do Mato Grosso[4].
Przypisy
- ↑ Daniel Arantes Loverde, Regências no Brasil - resumo, revoltas regenciais, história, www.historiadobrasil.net [dostęp 2017-11-10].
- ↑ Revolta dos Malês, „Fundação Cultural Palmares” [dostęp 2017-11-10] (port. braz.).
- ↑ a b Sabinada - Cola da Web, „Cola da Web” [dostęp 2017-11-10] (port. braz.).
- ↑ a b Sabinada, Revolta, Bahia, Brasil, História Sabinada, „Portal São Francisco” [dostęp 2017-11-10] (port. braz.).
- ↑ a b c d e Sabinada: resumo, causas, líderes e consequências, „Toda Matéria” [dostęp 2017-11-10] (port. braz.).
- ↑ a b CacauLimão Comunicação Digital, Sabinada - história, causas, objetivos, resumo, www.suapesquisa.com [dostęp 2017-11-10].
- ↑ A Sabinada (1837-1838). Como Se Deu a Sabinada - Brasil Escola, Brasil Escola [dostęp 2017-11-10] (port. braz.).
- ↑ Antonio Risério, Uma historia da Cidade da Bahia, Rio de Janeiro 2004.
- ↑ Revolta da Sabinada - Causas e líderes desta história - Estudo Prático, „Estudo Prático”, 28 lutego 2013 [dostęp 2017-11-10] (port. braz.).
- ↑ A Sabinada – Historia Zine, „Historia Zine”, 26 stycznia 2011 [dostęp 2017-11-10].
| ||||||||||||
