Sabra (czołg)

Sabra

Dane podstawowe
Państwo	Izrael
Producent	Israel Military Industries
Typ pojazdu	czołg podstawowy
Załoga	4 osoby
Historia
Prototypy	2005
Produkcja	2005-2010
Egzemplarze	170 sztuk (dla Turcji)
Dane techniczne
Silnik	silnik wysokoprężny AVDS-1790-5A General Dynamics o mocy 908 KM (Mk 1) silnik wysokoprężny MTU 881 o mocy 1000 KM (Mk 2 i 3)
Długość	9,4 m (z armatą)
Szerokość	3,63 m
Wysokość	3,05 m
Masa	55 ton (Mk 1) 58 ton (Mk 2)
Osiągi
Prędkość	48 km/h (Mk 1) 55 km/h (Mk 2)
Zasięg	450 km
Pokonywanie przeszkód
Rowy (szer.)	2,6 m
Ściany (wys.)	0,91 m
Kąt podjazdu	60%
Przechył boczny	30%
Dane operacyjne
Uzbrojenie
3 x karabin maszynowy kal. 7,62 mm (Mk 1) 2 x karabin maszynowy kal. 7,62 mm, 1 x karabin maszynowy kal. 12,7 mm (Mk 2)
Wyposażenie
armata MG253 kal. 120 mm, moździerz kal. 60 mm (Mk 1 i 2) armata MG251 kal. 120 mm (Mk 3)
Użytkownicy
Türk Silahlı Kuvvetleri

Sabra (hebr. סברה) – izraelska modyfikacja amerykańskiego czołgu Patton M60A3 wykonywana w latach 2005-2010 przez Israel Military Industries (IMI) dla armii tureckiej, która podjęła wówczas program rozwoju sił pancernych. W ramach prac modernizacyjnych powstały trzy wersje Sabry: Mk 1, Mk 2 (znany w Turcji jako M60T Sabra) i Mk 3. Na podstawie popisanego w 2002 roku kontraktu Turcja zakupiła 170 sztuk czołgów M60T Sabra (Mk 2). Mimo iż modernizacja i produkcja czołgu odbywała się w Izraelu, to dostępne źródła nie wskazują, żeby znalazł się on na wyposażeniu jego Sił Obronnych, miał być to wyłącznie produkt eksportowy izraelskiego przemysłu zbrojeniowego^[1][2][3][4]. Czołgi te zostały użyte przez Turcję podczas przeprowadzonych w Syrii operacji „Tarcza Eufratu” (2016) i „Gałązka Oliwna” (2018)^[5][6].

Historia

Amerykańsko-izraelska współpraca wojskowa sprawiła, że na wyposażeniu armii izraelskiej w latach 60. i 70. XX wieku znalazły się takie konstrukcje jak czołgi Patton M48 i M60. Specyfika bliskowschodniego pola walki sprawiała, że Cahal modyfikował posiadany sprzęt według własnych wymagań. Duże straty w sprzęcie podczas wojny Jom Kipur w 1973 roku i skuteczność radzieckiej broni przeciwpancernej sprawiły, że izraelscy wojskowi rozpoczęli modernizować i ulepszać amerykańskie konstrukcje na podstawie zebranych doświadczeń. Rezultatem programu modernizacyjnego był czołg Magach w różnych wersjach^[7][8]. Finalną, eksportową wersją procesu modyfikacji Magacha 7 miała być Sabra. Czołg ten opierał się na amerykańskim kadłubie Pattona M60A3 oraz na izraelskich systemach, optyce i armacie, które zastąpiły wyposażenie z lat 60. i 70. XX wieku. Taką wersję zaoferowano w 2002 roku Turcji, która ówcześnie współpracowała z Izraelem^[1][9]. W tym samym roku podpisano umowę, która zobowiązywała IMI do dostarczenia armii tureckiej 170 sztuk zmodernizowanego czołgu M60A3. W 2005 roku Turcy otrzymali pierwszy prototyp pojazdu^[4].

W ramach prac rozwojowych powstały trzy wersje Sabry: Mk 1, Mk 2 i Mk 3. Podczas prac kładziono nacisk na ulepszenie opancerzenia, siły ognia, systemów przeciwpożarowych, kierowania ogniem, łączności i mocy silnika. Turcja ostatecznie zakupiła zmodernizowany czołg w standardzie Mk 2, który w tureckiej armii występuje pod nazwą M60T Sabra^[9]. W 2010 roku Izrael dostarczył ostatnie sztuki pojazdów^[10].

W 2017 roku armia turecka rozpoczęła kolejny projekt modernizacyjny posiadanych M60T, tzw. Program Firat, w oparciu o doświadczenia z działań zbrojnych w Syrii. W jego ramach, do 2018 roku, Sabry wyposażono w systemy wykrywania i niszczenia pocisków przeciwpancernych, nowe systemy łączności i zapobiegania pożarom i kamery o kącie 360°^[4][11].

Opis konstrukcji

Za największą zaletę Sabry uważa się wyposażenie jej wersji Mk 1 i Mk 2 przez IMI w armatę MG253 kalibru 120 mm z przedmuchiwaczem, rękawem termicznym i termicznymi przyrządami celowniczymi, zgodną z natowskimi standardami, w którą uzbrojona jest także Merkawa Mk 3. Daje to większe możliwości siły ognia niż w przypadku oryginalnej armaty kal. 105 mm^[1][2][3][9]. Ponadto, Sabra Mk 1 wyposażona jest w systemy przeciwpożarowe, systemy ostrzegania, system kierowania ogniem Knight firm Elbit i El-Op oraz dalmierz laserowy^[2][9]. W hybrydowej wieży czołgu zamontowano hydrauliczne i elektryczne mechanizmy obrotu wieży i podnoszenia działa. Działo może być obsługiwane przez strzelca lub dowódcę^[3]. Za jednostkę napędową w wersji Mk 1 służy silnik wysokoprężny AVDS-1790-5A General Dynamics o mocy 908 KM, pozwalający na osiągnięcie maksymalnej prędkości 48 km/h. Sabra Mk 1 może pokonywać rowy o szerokości 2,6 m i przeszkody pionowe o wysokości 0,91 m^[3].

Sprzedaną Turcji wersję Mk 2 oraz wersję Mk 3 wyposażono w silnik MTU 881 o mocy 1000 KM, co pozwala na osiągnięcie maksymalnej prędkości 55 km/h^[2]. Uzbrojenie Sabry Mk 2 poszerzono o montowany na zewnątrz wieży maszynowy karabin plot. 12,7 mm. Nowy standard, w przeciwieństwie do poprzedniej wersji, miał już pancerz modułowy z pancerzem reaktywnym^[9].

W standardzie Mk 3 Sabra miała pancerz modułowy, który zbliżony był do użytego w Merkawie Mk 4. Ponadto dowódca otrzymał zdalnie sterowany karabin maszynowy^[4].

Wersje

Turecka Sabra w trakcie transportu podczas operacji „Gałązka Oliwna” w 2018 roku

Użytkownicy

Turcja

W ramach podpisanego w 2002 roku kontraktu (o wartości 687 milionów dolarów) IMI dostarczyło w latach 2005-2010 armii tureckiej 170 sztuk czołgu Sabra Mk 2. Część z tych czołgów została użyta w 2016 roku podczas przeprowadzanej wspólnie z Wolną Armią Syrii operacji „Tarcza Eufratu” w Syrii^[10][5]. Jeden z czołgów, będący na wyposażeniu tureckiej 13. Brygady Zmechanizowanej, został zniszczony przez przeciwpancerny pocisk kierowany w miejscowości Al-Bab^[15]. Czołgi M60T zostały użyte również podczas rozpoczętej 20 stycznia 2018 roku tureckiej operacji „Gałązka Oliwna” w Syrii w kantonie Afrin^[6]. W 2019 roku na tureckim wyposażeniu znajdowało się 166 sztuk M60T Sabra^[16].

Przypisy