Sacheen Littlefeather

Sacheen Littlefeather

Sacheen Littlefeather (1973)
Imię i nazwisko	Marie Louise Cruz
Data i miejsce urodzenia	14 listopada 1946 Salinas
Data i miejsce śmierci	2 października 2022 Novato
Zawód	aktorka filmowa, aktywiska na rzecz Rdzennych Amerykanów

Sacheen Cruz Littlefeather, właśc. Marie Louise Cruz (ur. 14 listopada 1946 w Salinas, zm. 2 października 2022 w Novato^[1]) – amerykańska aktorka oraz aktywistka na rzecz praw rdzennych Amerykanów.

Życiorys

Urodziła się 14 listopada 1946 w Salinas jako Marie Louise Cruz^[2], była córką rdzennego Amerykanina i białej kobiety^[3]. Należała do plemion White Mountain Apache i Yaqui^[4]. Wychowywała się u dziadków ze strony matki, gdyż jej rodzice nie byli w stanie jej utrzymać. Po ukończeniu szkoły średniej podjęła karierę w modelingu i studiowała aktorstwo na California State College w Hayward (uczelnia przekszałcona w California State University, East Bay)^[3]. Littlefeather była zaangażowana w działalność społeczną jako aktywistka na rzecz praw rdzennych mieszkańców USA, była m.in. przewodniczącą National Native American Affirmative Image Committee. Po dołączeniu do United Bay Indian Council, uczestniczyła w 1970 w okupacji Alcatraz i była rzeczniczką National American Indian Council^[3].

Wystąpiła w małych rolach w filmach Counselor at Crime oraz The Laughing Policeman. Największą rozpoznawalność zyskała 27 marca 1973, gdy pojawiła się w imieniu Marlona Brando na 45. ceremonii wręczenia Oscarów jako pierwsza przedstawicielka rdzennych Amerykanów w historii. Ubrana w tradycyjną skórzaną sukienkę Apaczów, Littlefeather wygłosiła krótkie oświadczenie, w którym wskazała, że odmawia on odebrania nagrody dla najlepszego aktora za rolę Vito Corleone w Ojcu Chrzestnym Francisa Forda Coppoli ze względu na sposób, w jaki przemysł filmowy i państwo amerykańskie traktują rdzenne ludy Ameryki^[2] (szczególnie dotyczyło to trwających wówczas wydarzeń w Wounded Knee i Pine Ridge). Było to pierwsze wystąpienie o charakterze politycznym w historii ceremonii oscarowych. Jej przemowa spotkała się z negatywnym odbiorem sali^[3] – prawie wyłącznie białej^[2] – rozległy się śmiechy i okrzyki oburzenia^[5]. Wywołała też wściekłość Johna Wayne′a, którego sześciu mężczyzn musiało powstrzymywać przed konfrontacją z Littlefeather, a Raquel Welch i Clint Eastwood odnieśli się kpiąco do wystąpienia^[2]. Równocześnie Michael Caine skrytykował Marlona Brando za to, że ten pozwolił jej przyjąć na siebie wściekłość branży filmowej^[5]. Ze względu na to, iż oświadczenie Brando było za długie^[3], pełną treść przemowy Littlefeather odczytała następnie na oscarowej konferencji prasowej; ukazało się ono także następnego dnia w The New York Times^[2].

Po tym wydarzeniu Sacheen Littlefeather skarżyła się na szykany w Hollywood i odsuwanie jej od branży. W następnych latach wystąpiła tylko w filmach Freebie and the Bean, The Trial of Billy Jack (1974), Johnny Firecloud, Winterhawk (1975) i Shoot the Sun Down (1978)^[2]. W 1978 zakończyła karierę filmową i zaczęła pracować jako opiekunka hospicyjna. Pozostała także działaczką na rzecz rdzennych ludów^[5]. Dopiero w 2009 pojawiła się w dokumencie Reel Injun, a potem w kolejnym, Sacheen: Breaking the Silence (2018). W 2022 otrzymała przeprosiny ze strony Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej za cierpienia doznane na skutek swojego wystąpienia. Po tym Littlefeather zgodziła się wystąpić w Academy Museum of Motion Pictures na dyskusji dotyczącej przyszłości przedstawiania rdzennych ludów w produkcjach filmowych^[2].

Przypisy