Sadayoshi Andō
 | |
 Rikugun taishōgenerał | |
| Data i miejsce urodzenia | 10 października 1853 |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
    _2Class_BAR.svg){kind=small} _3Class_BAR.svg){kind=small}  .png){kind=small}  | |
Sadayoshi Andō (jap. 安東 貞美 Andō Sadayoshi; także Andō Teibi, ur. 10 października 1853 w Iidzie, zm. 29 sierpnia 1932) – generał Cesarskiej Armii Japońskiej, dowódca dywizji podczas wojny rosyjsko-japońskiej, gubernator generalny Tajwanu od maja 1915 do czerwca 1918.
Urodził się w hanie Iida; w 1870 wstąpił do szkoły wojskowej w Osace. Służył w czasie rebelii Satsumy, podczas której został ranny[1]. W chwili wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej Andō dowodził, w stopniu generała-majora, 19. Brygadą Piechoty; awansowany na generała-porucznika w styczniu 1905 objął komendę nad 10. Dywizją (wchodzącą w skład 4. Armii)[1].
Po wojnie otrzymał tytuł barona (1907) i w latach 1911–1915 dowodził garnizonem Korei. Awansowany na najwyższy stopień generalski w 1915 i mianowany gubernatorem generalnym Tajwanu[1]. Tuż po objęciu przez niego rządów w kwietniu 1915, wybuchło ostatnie większe powstanie antyjapońskie na wyspie, tzw. Incydent Tapani lub Incydent Xilaian. Powstańcy zaatakowali wioskę Tapani, ale japońska żandarmeria odparła atak i krwawo spacyfikowała sąsiednie wsie. Powstańcy zostali okrążeni, ale część zdołała się ukryć w górach i ostatnich złapano dopiero w połowie następnego roku. Łącznie 1003 osoby zostały w dwóch procesach skazane za śmierć, z czego stracono 134 ludzi, a pozostałym gubernator zmienił wyroki z okazji intronizacji cesarza Yoshihito[2].
Stłumiwszy powstanie, gubernator kontynuował prorozwojową politykę swego poprzednika. Rozbudował linie kolejowe: z Tajpej przez Yilan do Su’ao; z Kaohsiungu przez Pingdong do Fangliao; z Hualianu do Taidongu. To ostatnie miasto zyskało połączenie drogowe przez góry z Fangliao, podobnie jak Hualian z Su’ao, domykając połączenia komunikacyjne. Łącznie na inwestycje drogowo-kolejowe wydano 14 mln jenów. Inną budową dokończoną w tym czasie był Pałac Gubernatorski w Tajpej (obecnie Pałac Prezydencki). Rząd gubernatorski inwestował też poza wyspą, budując szpitale w Kantonie, Xiamenie i Fuzhou, służące mieszkającym i pracującym tam Tajwańczykom; w tych ostatnich dwóch miastach otworzył filie Banku Tajwanu, podobnie jak w Singapurze i Manili. Inwestycje obejmowały też gazety w Fuzhou i Xiamenie. Wszystkie te posunięcia przygotowywały japońską ekspansję w Azji Południowo-Wschodniej, dla której Tajwan stawał się bazą wyjściową[3].
Andō zezwolił też na rozwój szkolnictwa dla Chińczyków na Tajwanie; m.in. powstała wówczas pierwsza szkoła średnia dla dziewcząt (w Tajpej w 1917), a Li Xiandang otrzymał pozwolenie na zbudowanie w Taizhongu męskiej szkoły średniej. Rozwój edukacji postępował dalej za następnego gubernatora Motojirō Akashiego, który przejął od Andō stanowisko w połowie 1918 roku[4]. Sam Sadayoshi Andō, skończywszy karierę gubernatora, przeszedł na emeryturę[1].
Jego siostrzeńcem był etnolog i badacz folkloru Kunio Yanagita (1875–1962)[5].
Odznaczenia
- 1878 Order Wschodzącego Słońca V klasy
- 1884 Order Wschodzącego Słońca IV klasy
- 1893 Order Świętego Skarbu III klasy
- 1895
- 1902 Order Świętego Skarbu II klasy[8]
- 1906
- Order Złotej Kani III klasy[9]
- Order Wschodzącego Słońca I klasy[9]
- Medal Wojskowy za Wojnę Rosyjsko-Japońską 1904-1905[10]
- 1907 tytuł barona (男爵)[11]
- 1915 Pamiątkowy Medal Wstąpienia na Tron Cesarza Yoshihito (大礼記念章)[12]
- 1932 Order Wschodzącego Słońca z Kwiatami Paulowni (旭日桐花大綬章)[13]
Przypisy
- ↑ a b c d Andô, Sadayoshi (1853–1932). W: Rotem Kowner: Historical Dictionary of the Russo-Japanese War. Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, Inc., 2006, s. 35. ISBN 978-0810849273.
- ↑ Hung 2011 ↓, s. 273-274.
- ↑ Hung 2011 ↓, s. 274.
- ↑ Hung 2011 ↓, s. 274-275.
- ↑ Robert Tierney: Tropics of savagery: the culture of Japanese empire in comparative frame. Berkeley: University of California Press, 2010, s. 210. ISBN 978-0-520-26578-3. (ang.).
- ↑ „官報”, 3693, 19 października 1895, s. 256 (jap.).
- ↑ „官報”, 3693, 19 października 1895, s. 260 (jap.).
- ↑ „官報”, 5824, 1 grudnia 1902, s. 3 (jap.).
- ↑ a b „官報”, 叙任及辞令, 30 grudnia 1906, s. 1 (jap.).
- ↑ „官報”, 叙任及辞令, 30 grudnia 1906, s. 6 (jap.).
- ↑ „官報”, 7272, 23 września 1907, s. 457 (jap.).
- ↑ „官報”, 1310, 13 grudnia 1916, 付録 1 (jap.).
- ↑ „官報”, 1702, 31 sierpnia 1932, s. 868 (jap.).
Bibliografia
- Chien-chao Hung: A new history of Taiwan: Asia's first republic in the new millennium. Taipei, Taiwan: Central News Agency, 2011. ISBN 978-986-86637-3-2. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the 1904-1905 Russo-Japanese War Medal (Japan)
Baretka Orderu Złotej Kani III Klasy (Japonia).
War flag of the Imperial Japanese Army. (army's version of the Rising Sun Flag)
Baretka Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia).
Baretka "ogólna": Order Świętego Skarbu – typ I, używany m. in. podczas II wojny światowej (Japonia).
Baretka Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia).
Autor: Alex Tora, Licencja: CC BY-SA 3.0
TAI SHO (General) collar rank insignia – Imperial Japanese Army; 1938-1945.
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the 1894-1895 Sino-Japanese War Medal
Sadayoshi Ando
Baretka "ogólna": Order Świętego Skarbu – typ I, używany m. in. podczas II wojny światowej (Japonia).