Sadkowice (województwo łódzkie)

Artykuł

51°43′27″N 20°30′49″E

- błąd

38 m

WD

51°43'0.1"N, 20°30'0.0"E

- błąd

14 m

Odległość

1325 m

Sadkowice
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

rawski

Gmina

Sadkowice

Liczba ludności (2006)

570

Strefa numeracyjna

46

Kod pocztowy

96-206[1]

Tablice rejestracyjne

ERW

SIMC

0737373

Położenie na mapie gminy Sadkowice
Mapa konturowa gminy Sadkowice, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Sadkowice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Sadkowice”
Położenie na mapie powiatu rawskiego
Mapa konturowa powiatu rawskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Sadkowice”
Ziemia51°43′27″N 20°30′49″E/51,724167 20,513611
Strona internetowa

Sadkowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Sadkowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Przez miejscowość przepływa niewielka rzeka Rokitna, lewy dopływ Pilicy.

Miejscowość jest siedzibą gminy Sadkowice i rzymskokatolickiej parafii Świętych Dziesięciu Tysięcy Rycerzy Męczenników.

Historia

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie bielskim ziemi rawskiej województwa rawskiego[2].

Sadkowice są wsią kościelną. Nazwę wzięły prawdopodobnie od nazwiska Sadek. Miejscowość jest gniazdem rodów Sadkowskich, herbu Rola. Z rodem tej średniej szlachty związana była historia wsi aż do XVII w. Sadkowscy piastowali drobne urzędy z ziemi rawskiej, byli elektorami naszych królów, a także studiowali w Akademii Krakowskiej. Oni też najprawdopodobniej ufundowali pierwszy kościół drewniany pod wezwaniem Dziesięciu Tysięcy Rycerzy Męczenników, o którym pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z 1428.

Specyficzne położenie Sadkowic na skrzyżowaniu dróg taktowych powodowało, że przez wieś przechodziły kilkakrotnie obce wojska. W 1655 przechodził tędy gen. Duglas z 6 tysiącami Szwedów, a w 1656 król szwedzki Karol X Gustaw razem z Hieronimem Radziejowskim, następnie Karol XII w 1704, a w 1794 król pruski Fryderyk Wilhelm II. W 1809 maszerowali tędy Austriacy w drodze do Warszawy i ponownie w odwrocie do Nowego Miasta nad Pilicą. Fakty te miały niewątpliwie wpływ na ubożenie okolicy po każdym takim przemarszu.

Na przełomie XVII i XVIII w wieś Sadkowice przeszła w ręce Załuskich, herbu Junosza, następnie Krasińskich i ponownie Załuskich, od których w 1792 dobra Sadkowic kupił Franciszek Leszczyński, herbu Belina. Jego córka Julianna w posągu wniosła dobra sadkowskie rodzinie Zawiszów, herbu Przeora, którzy pozostali właścicielami do 1888.

W 1813 spalił się drewniany kościół, wspomniany z okazji wizytacji w latach 1552 i 1617, a na jego miejsce Onufry Zawisza ufundował nowy, także drewniany kościół o jednej frontowej wieży. Obecnie murowany, dwuwieżowy kościół ufundował w latach 1884-86 Marian Zawisza.

W 1827 Sadkowice miały 30 domów i 310 mieszkańców. Natomiast w 1889 45 domów i 335 mieszkańców. W 1854 wzmiankowana jest w Sadkowicach szkoła elementarna. Po rodzinie Zawiszów, dobra sadkowskie przejmuje Świdziński, a w 1894 kupuje je Antoni Radzikowski, którego syn Wacław jest ostatnim dziedzicem tych dóbr. W skład gminy wchodzą równie stare wsie: Lubania, o której pierwsze zapisy historyczne pochodzą z XV w, a także Kaleń, Bujały, Olszowa Wola i Lewin. Z Lubanią jest związana historyczna osoba generała Antoniego Józefa Madalińskiego herbu Larysza, gorącego patrioty i bohatera doby upadku Polski, uczestnika powstania kościuszkowskiego.

Kilka ważnych dat z historii gminy jako urzędu:

  • 16 stycznia 1816 – w Królestwie Polskim, dekretem księcia namiestnika o organizacjach terenowych i gminnych utworzono gminy przy następujących dworach: Kłopoczyn, Trębaczew, Bujały, Skarbkowa Wieś i Olszowa Wola.
  • 16 marca 1859 – ukazem cara Aleksandra II o zmianach administracji gminnych w celu powiększenia ich terenów skasowano gminy w Olszowej Woli, Skarbkowej Wsi i Bujałach, a ich kosztem powiększono obszary gmin w Kłopoczynie i Trębaczewie.
  • W latach 1816–1866 – istnieje gmina przy dworze w Sadkowicach.
  • 1928 – w skład gminy Lubania wchodzi 26 wsi hipotetycznych i 25 kolonii hipotetycznych.
  • 9 grudnia 1972 – w powiecie rawskim powstaje gmina Sadkowice, z siedzibą w Sadkowicach.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[3] na listę zabytków wpisane są obiekty:

  • kościół parafialny pw. św. Rycerzy Męczenników, 1855-91, nr rej.: 556/A z 25.03.1981
  • dzwonnica, nr rej.: j.w.
  • cmentarz kościelny, nr rej.: 982/A z 17.11.1994
  • cmentarz rzymskokatolicki, XIX w., nr rej.: 857 z 3.01.1992
  • zespół dworski, XVII w., XIX w.:
    • dwór, nr rej.: 726-XI-45 z 13.11.1956
    • park, nr rej.: 726 z 1.06.1984

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1146 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  3. ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-19].
Gmina Sadkowice
Siedziba gminy
Sołectwa
Miejscowości niesołeckie

Herb gminy Sadkowice

Media użyte na tej stronie