Safo Marko

Safo Marko
Safo Çelo
Data i miejsce urodzenia

28 marca 1925
Saloniki, Grecja

Data i miejsce śmierci

26 sierpnia 2012
Tirana, Albania

Narodowość

albańska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

realizm socjalistyczny

Ważne dzieła

Qymyrxhesha (1959)

Safo Marko też jako: Safije Çelo (ur. 28 marca 1925 w Salonikach, zm. 26 sierpnia 2012 w Tiranie[1][2]) – albańska malarka i graficzka, matka Jamarbera Marko.

Życiorys

Była córką urzędnika państwowego Shefqeta Çelo i jego żony Shazije. Otrzymała muzułmańskie imię Safije, które zmieniła po ślubie na Safo[3]. Kształciła się w Instytucie dla Dziewcząt Nëna Mbretëreshë w Tiranie[1]. W tym czasie rozwijała swój talent plastyczny pod kierunkiem rzeźbiarki Kristiny Hoshi. Nauki nie ukończyła, po śmierci ojca w roku 1942 przyłączyła się do jednego z oddziałów Armii Narodowo-Wyzwoleńczej[1]. Po zakończeniu wojny, w 1945 podjęła pracę spikerki w Radiu Tirana, a jednocześnie malowała plakaty, prezentowane w czasie świąt państwowych[1]. Była także ilustratorką czasopism dziecięcych (Fatosi, Pionieri) i książek dla dzieci. Początkowo jej prace powstawały w domu, na zlecenie. Po uzyskaniu etatu w wydawnictwie państwowym “Naim Frashëri”, zajęła się projektowaniem okładek do książek[1]. W wydawnictwie pracowała do momentu przejścia na emeryturę. W 1957 została przyjęta do Ligi Pisarzy i Artystów Albanii. Zmarła po długiej chorobie w 2012, została pochowana na cmentarzu Sharre w Tiranie[3].

Twórczość

Po raz pierwszy zaprezentowała publicznie swoje obrazy w ramach wystawy zbiorowej artystów albańskich w roku 1956[1]. Pierwszą wystawę indywidualną prac Marko otwarto w roku 1962 w Klubie Pisarzy i Artystów w Tiranie. Większość jej dzieł stanowią portrety - malowała robotników, postacie historyczne, ale także osoby z kierownictwa Albańskiej Partii Pracy (Nexhmije Hoxha, Mehmet Shehu). Kolekcję 20 prac Safo Marko zgromadziła Narodowa Galeria Sztuki w Tiranie, większość jej prac znajduje się w zbiorach prywatnych[1]. W 1965 otrzymała nagrodę państwową za plakat upamiętniający 20 rocznicę powstania Sigurimi. W 2008 w Galerii Zenit otwarto największą wystawę prac malarki, prezentowano na niej 40 płócien[3].

Życie prywatne

Była żoną pisarza Petro Marko, prześladowanego przez władze komunistyczne. Miała dwoje dzieci - córkę Aranitę oraz syna Jamarbera (zm. 2010), który w roku 1975 został uwięziony i skazany za "uprawianie propagandy kontrrewolucyjnej[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Safo Marko, Galeria Kombetare [dostęp 2021-11-20] (alb.).
  2. ↑ Ndahet nga jeta piktorja Safo Marko, panorama.com.al [dostęp 2022-04-23] (alb.).
  3. ↑ a b c d Safo Marko nga arti te tragjedia, pse u refuzua ceremonia shtetërore, shqiptarja.com [dostęp 2021-11-20] (alb.).

Bibliografia

  • Safo Marko, Galeria Kombetare [dostęp 2021-11-20] (alb.).