Saksonia-Anhalt

Saksonia-Anhalt
Sachsen-Anhalt
kraj związkowy
ilustracja
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Niemcy

Stolica

Magdeburg

Kod ISO 3166-2

DE-ST

Premier

Reiner Haseloff (CDU)

Powierzchnia

20 446,31 km²

Populacja (31 grudnia 2020)
• liczba ludności


2 180 684[1]

• gęstość

107 os./km²

Kod pocztowy

06406

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miast na prawach powiatu

3

Liczba powiatów

11

Liczba gmin

219

Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba przedstawicieli w Bundesracie

4

Położenie na mapie Niemiec
Położenie na mapie
Strona internetowa
Portal Niemcy

Saksonia-Anhalt (niem. Sachsen-Anhalt, dolnoniem. Sassen-Anhalt) – kraj związkowy w Niemczech, ze stolicą w Magdeburgu[2].

Położenie

Północną część Saksonii-Anhalt stanowią równiny, wchodzące w skład Starej Marchii, gdzie leżą stare miasta hanzeatyckie jak Salzwedel, Stendal i Tangermünde. Na północnym wschodzie znajduje się teren pokryty łąkami, zwany wrzosowiskiem Colbitz-Letzling (Colbitz-Letzlinger Heide). Na południe od tego leży żyzna równina z miastami: Burg, Schönebeck (Elbe), Oschersleben (Bode), Wanzleben, Aschersleben. Na południowym zachodzie kraju leżą góry Harzu.

Na północnym wschodzie graniczy z krajem związkowym Brandenburgia, na południowym wschodzie z Saksonią, na południowym zachodzie z Turyngią oraz na północnym zachodzie z Dolną Saksonią.

Gospodarka

W regionie rozwinął się przemysł chemiczny, górniczy, maszynowy, metalurgiczny, taboru kolejowego, elektrotechniczny[2]. Uprawia się zboże, buraki cukrowe, ziemniaki, warzywa oraz hoduje się bydło, trzodę chlewną, drób[2].

Historia

Tereny zamieszkane przez Słowian we wczesnym średniowieczu na niemieckiej mapie z XIX w.

We wczesnym średniowieczu przebiegała przez region zachodnia granica osadnictwa słowiańskiego. Zamieszkiwali tu m.in. Koledzice, Chudzicy, Nieletycy, Morzyczanie, Lesicy i Hawelanie. Znajdował się tu jeden z głównych grodów słowiańskich na PołabiuHobolin. W późnym średniowieczu na obszarze dzisiejszego kraju związkowego Saksonia-Anhalt istniało szereg krajów, z których najbardziej znaczącymi były Marchia Brandenburska (leżał tu jej zachodni kraniec, czyli Stara Marchia), arcybiskupstwo magdeburskie, Księstwo Saksonii-Wittenbergi oraz Anhalt (rozczłonkowany na mniejsze księstwa). W 1356 Księstwo Saksonii-Wittenbergi zostało przekształcone w Elektorat Saksonii, a w latach 1373–1415 Stara Marchia, jako część Brandenburgii, stanowiła posiadłość Korony Czeskiej. Miasto Tangermünde było drugą siedzibą Karola Luksemburskiego po Pradze.

Księstwa anhalckie w latach 1747–1793

W czasach nowożytnych na południu regionu istniały wydzielone z Elektoratu Saksonii księstwa: Księstwo Saksonii-Zeitz w latach 1657–1718, Księstwo Saksonii-Merseburga w latach 1657–1738 i Księstwo Saksonii-Weißenfels w latach 1656–1746. W 1680 arcybiskupstwo magdeburskie zostało przekształcone w świeckie księstwo i włączone do Brandenburgii, wraz z którą w 1701 zostało częścią Królestwa Prus, a region Wittenbergi znalazł się pod panowaniem królów Polski Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa, jako część Elektoratu Saksonii w latach 1697–1763. W 1718 także Zeitz z Naumburgiem, w 1738 Merseburg, a w 1746 Weißenfels z Querfurtem znalazły się w jego granicach.

W 1807 Stara Marchia i księstwo magdeburskie zostały włączone do Królestwa Westfalii. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 r. do Prus włączono Starą Marchię, Magdeburg oraz dotychczasowe północno-zachodnie ziemie Saksonii z Wittenbergą, które scalono tworząc prowincję Saksonia. W 1863 doszło do zjednoczenia ziem anhalckich w Księstwo Anhalt. W 1871 r. cały obszar został częścią Cesarstwa Niemieckiego.

Saksonia-Anhalt powstała przez administracyjne połączenie części dawnej pruskiej prowincji Saksonia, która stanowi główną część obecnego kraju związkowego, z dawnym Wolnym Krajem Anhalt i częściami dawnego księstwa Brunszwiku. W latach 1949–1990 znajdowała się w granicach NRD.

Administracja

Polsko-saski słup dystansowy z 1728 r. w Gräfenhainichen
Dom Nietzschego w Naumburgu

W nawiasach skróty z tablic rejestracyjnych poszczególnych powiatów.

Miasta na prawach powiatu

LandkreiseSachsenAnhalt2007.png

Powiaty ziemskie

Największe miasta

miastopopulacja
(2014)
1Halle (Saale)232,470
2Magdeburg232,306
3Dessau-Roßlau83,061
4Wittenberga46,621
5Bitterfeld-Wolfen40,779
6Halberstadt40,440
7Stendal40,079
8Weißenfels39,918
9Bernburg (Saale)33,633
10Merseburg33,317

Polityka

Wybory 2016

Koalicja rządząca: koalicja CDU i SPD

Skład Landtagu:

Przypisy

  1. Bevölkerung am 31.12.2020 nach Nationalität und Bundesländern [dostęp 2021-07-29] (niem.).
  2. a b c Saksonia-Anhalt, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-10-22].

Media użyte na tej stronie

Nietzsche-Haus Naumburg.jpg
Autor: Mar del Sur, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nietzsche's house in Naumburg, Weingarten 18
Marktplatz Halle -fünf Türme1.jpg
Autor: Fenchelkiwi1, Licencja: CC BY-SA 3.0
Der Marktplatz der Stadt Halle (Saale) mit der Marktkirche und dem Roten Turm
Germanische und slavische Volksstaemme zwischen Elbe und Weichsel.jpg

Image extracted from page 15 of Die Territorialgeschichte des brandenburgisch preussischen Staates, im Auschluss an zehn historische Karten übersichtlich dargestellt, Fix W. Original held and digitised by the British Library.

Note: The colours, contrast and appearance of these illustrations are unlikely to be true to life. They are derived from scanned images that have been enhanced for machine interpretation and have been altered from their originals.
Gräfenhainichen,Distanzstein.jpg
Autor: M_H.DE, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gräfenhainichen, Distanzstein
AltstadtWittenberg.jpg
Autor: Fred3rik, Licencja: CC BY-SA 3.0
The old town of Wittenberg seen from the tower of All Saint's Church
LandkreiseSachsenAnhalt2007.png
Autor: Ssch, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Counties of Saxony-Anhalt after July 2007
Landtag von Sachsen-Anhalt in Magdeburg.jpg
Autor: Torsten Maue, Licencja: CC BY-SA 2.0
Landtag von Sachsen-Anhalt am Domplatz in Magdeburg
Anhaltisches Theater, Dessau.jpg
Autor: Jim Killock, Licencja: CC BY-SA 2.0
Anhaltisches Theater in Dessau, Germany during season 2013/2014. Poster in front ("Anhaltisches Theater bleibt") protests against a planned cutback of government subsidies.
Saxony-Anhalt in Germany.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location of state "Sachsen Anhalt" in Germany.
View1-BitterfelderBogen.JPG
Autor: Catatine, Licencja: CC BY-SA 4.0
View from the Arc of Bitterfeld (Bitterfelder Bogen), Bitterfeld, Saxony-Anhalt
Map of Anhalt (1747-1793).svg
Autor: Sir Iain, Licencja: CC BY-SA 3.0
Map of Anhalt between 1747 and 1793, between the purchase of the Amt Alsleben by Anhalt-Dessau and the extinction of the House of Anhalt-Zerbst.