Salmakis i Hermafroditos

Salmacis i Hermafroditos

Autor	Bartholomeus Spranger
Data powstania	1585
Medium	Olej na płótnie
Wymiary	111 × 81 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu

Salmacis i Hermafroditos – obraz niderlandzkiego malarza manieryzmu Bartholomeusa Sprangera.

Obraz został zamówiony przez Rudolfa II i wchodzi w skład cyklu ilustracji do Metamorfoz znajdujących się w paryskiej rezydencji konesera sztuki.

Temat obrazu został zaczerpnięty z Metamorfoz Owidiusza. Epizod opowiada o Hermafroditosie, który podczas podróży napotkał źródło krystalicznie czystej wody. Nad źródłem mieszkała nimfa Salmacis, której jedynym zajęciem było dbanie o swój wygląd. Gdy zobaczyła chłopca, zapragnęła go zdobyć, lecz uprzednio wystroiła się i odświeżyła. Przemówiwszy do Hermafroditosa, zachwalała jego urodę, a gdy chciała go objąć, ten zawstydzony zagroził jej, że odejdzie. Nimfa nie chcąc utracić chłopca udała, że odchodzi zostawiając go w spokoju:

Salmacis, zdjęła szaty i weszła do wody, a gdy chłopiec wciąż opierał się jej, ta poprosiła bogów, by połączyli ją na zawsze z jej wybrankiem. Bogowie spełnili jej życzenie i połączyli ich w pojedynczy, obupłciowy byt.

Opis obrazu

Spranger wybrał moment, gdy Hermafroditos moczy swe ciało w wodzie, a nimfa w podnieceniu zdejmuje okrycie i pragnie dołączyć do niego. Chłopiec siedzi na kamieniu, jedną nogę ma zanurzoną w wodzie, a drugą delikatnie obejmuje. Jego wzrok skierowany jest gdzieś w dal, będąc nieświadom obecności nimfy. Salmacis została ukazana od tyłu. Jej biała szata zsuwa się z nagiego ciała. Lewą ręką odkryje zaraz swe wdzięki przed chłopcem. Jej wzrok wciąż skierowany jest na oblubieńcu. Prawą ręką jednocześnie zdejmuje but. Gest ten powtarza Hermafroditos, łącząc w ten sposób te dwie postacie w jedną całość. W ten sposób Sprangerowi udaje się przedstawić bardzo erotyczną scenę, a jednocześnie zespolenie obojga w jeden byt.

O tym samym tytule

• 

  François-Joseph Navez

• 

  Giovanni Carnovali

• 

  Gerard Vidal

• 

  Jan Gossaert

• 

  Ludovico Carracci

• 

  Hendrik Goltzius

• 

  Scarsellino

• 

  Louis Finson

• 

  Francesco Albani

Bibliografia

• Patrick De Rynck: Jak czytać opowieści biblijne i mitologiczne w sztuce. Rozwiązywanie zagadek dawnych mistrzów – od Giotta do Goi. s. 362. ISBN 978-83-242-0903-3.