Sambar jednobarwny

Sambar jednobarwny
	Rusa unicolor
	(Kerr, 1792)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	parzystokopytne
Rodzina	jeleniowate
Podrodzina	jelenie
Rodzaj	sambar
Gatunek	sambar jednobarwny
Synonimy
	Cervus unicolor Kerr, 1792;
	Cervus unicolor Kerr, 1792;
Podgatunki
	R. u. brookei (Hose, 1893); R. u. cambojensis (J. E. Gray, 1861); R. u. dejeani de Pousargues, 1896; R. u. equina (G. Cuvier, 1823); R. u. hainana (Xu, 1983); R. u. swinhoii (Sclater, 1862); R. u. unicolor (Kerr, 1792);
	R. u. brookei (Hose, 1893); R. u. cambojensis (J. E. Gray, 1861); R. u. dejeani de Pousargues, 1896; R. u. equina (G. Cuvier, 1823); R. u. hainana (Xu, 1983); R. u. swinhoii (Sclater, 1862); R. u. unicolor (Kerr, 1792);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania

Dorosła łania

Sambar jednobarwny^[3], sambar indyjski^[4] (Rusa unicolor) – gatunek ssaka parzystokopytnego, największy w południowej Azji przedstawiciel rodziny jeleniowatych. Nazywany jest również jeleniem końskim (z powodu gęstych, długich włosów na ogonie).

Występowanie i biotop

Obecny zasięg występowania gatunku obejmuje Półwysep Indyjski, Cejlon, Półwysep Indochiński, południowe Chiny, Sumatrę i Borneo. Jego siedlisko to wilgotne lasy i tereny trawiaste. Preferuje lasy na zboczach gór, w pobliżu pól uprawnych. Został z powodzeniem introdukowany w Australii, Nowej Zelandii i w kilku stanach USA.

Charakterystyka ogólna

Podstawowe dane
Długość ciała	170–270 cm
Wysokość w kłębie	90–150 cm
Ogon (kwiat)	22–35 cm
Masa ciała	100–350 kg
Dojrzałość płciowa	ok. 2 lat
Okres godowy	listopad–grudzień
Ciąża	8 miesięcy
Liczba młodych w miocie	1
Długość życia	16–20 lat, w niewoli do 24,5 lat^[5]
Liczba chromosomów	2n= ? zobacz opis w tekście

Wygląd

Sambar jednobarwny jest dużym jeleniem osiągającym do 350 kg masy ciała i do 150 cm wysokości w kłębie. Ubarwienie ciała brązowe z szarym odcieniem do brunatnoczarnego. Sierść samców ciemnieje z wiekiem do prawie czarnej. Poroże sambara indyjskiego – o długości 60–100 cm, zwykle z trzema rozgałęzieniami – jest największym porożem wśród południowoazjatyckich jeleniowatych. Na karku i szyi samców wyrasta grzywa. Jaśniejszy spód ogona służy jako sygnał alarmowy – po uniesieniu ogona sambar odsłania białe futro ostrzegając inne osobniki przed niebezpieczeństwem. Sambary mają bardzo dobry słuch i węch. Dobrze pływają.

Tryb życia

Prowadzą nocny tryb życia. Samce są samotnikami. Samice z młodymi łączą się w luźne grupy. Żywią się różnymi gatunkami traw, liśćmi i owocami krzewów i drzew. Żyją 16–20 lat, a zanotowany rekord długości życia wynosi 24,5 roku.

Rozród

Okres godowy sambarów jednobarwnych przypada na przełomie listopada i grudnia. Samce są wówczas bardzo agresywne wobec siebie i wykazują terytorializm. Samice zbierają się w stada do 8 osobników. Sambary indyjskie są gatunkiem poligamicznym.

Ciąża trwa zwykle 240 dni. Samica rodzi zwykle jedno młode ważące ok. 10 kg. Narodziny dwóch młodych zdarzają się bardzo rzadko. U młodych nie występują cętki. Młode sambary przez kilka dni pozostają w ukryciu, następnie podążają za nią dołączając do stada. Pozostają przy matce przez około 7 miesięcy. Pełną samodzielność uzyskują po osiągnięciu roku życia.

Podgatunki

W zależności od autora wyróżnianych jest od 6–15 podgatunków sambara jednobarwnego^[3]^[1]:

R. unicolor brookei
R. unicolor cambojensis
R. unicolor dejeani
R. unicolor equina
R. unicolor hainana
R. unicolor swinhoii
R. unicolor unicolor

Liczba chromosomów u sambara jednobarwnego nie została jednoznacznie określona^[6]. Badacze określili różne wartości: 2n=58^[7], 64 lub 65^[8]^[9] i 62^[10]

Sambar indyjski w zoo, Ćennaj, Indie

Znaczenie

Sambary stanowią ulubiony pokarm tygrysów. Przez ludzi są poławiane dla mięsa, skór i poroży.

Zagrożenia i ochrona

Sambar indyjski należy do gatunków pospolitych. Nie jest objęty konwencją waszyngtońską CITES. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU ^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b Rusa unicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b R.R. Timmins R.R. i inni, Rusa unicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-06] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 176. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 325, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ Jones, M.L.: Longevity of ungulates in captivity. Intern. Zoo Yearbk. 32:159-169, 1993.
↑ University of California, San Diego School of Medicine: Indian Sambar Deer. [dostęp 2007-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-30)]. (ang.).
↑ Chandra H.S. et al., 1967. „Chromosoma”, 21: 211-220.
↑ Hsu T.C., Benirschke K., 1973. „Atlas Mammal.Chrom.”, 7: 344.
↑ Muir PD, et al. J Hered. 1997 Sep-Oct;88(5):366-72.
↑ Wang, Z. and Du, R.: Evolution of karyotype of the genus Cervus. Acta Genet. Sinica 9:24-31, 1982

Bibliografia

Komosińska Halina, Podsiadło Elżbieta: Ssaki kopytne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.Sprawdź autora:1.
Brown, C. 2002: „Rusa unicolor” (On-line), Animal Diversity Web.. [dostęp 2007-09-09]. (ang.).
haryana-online.com: Sambar. [dostęp 2007-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-17)]. (ang.).
University of California, San Diego School of Medicine: Indian Sambar Deer. [dostęp 2007-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-30)]. (ang.).

Zobacz też

[itis-1] Rusa unicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] R.R. Timmins R.R. i inni, Rusa unicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-06] (ang.).

[miiz-3] Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 176. ISBN 978-83-88147-15-9.

[msz-4] K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 325, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[5] Jones, M.L.: Longevity of ungulates in captivity. Intern. Zoo Yearbk. 32:159-169, 1993.

[6] University of California, San Diego School of Medicine: Indian Sambar Deer. [dostęp 2007-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-30)]. (ang.).

[7] Chandra H.S. et al., 1967. „Chromosoma”, 21: 211-220.

[8] Hsu T.C., Benirschke K., 1973. „Atlas Mammal.Chrom.”, 7: 344.

[9] Muir PD, et al. J Hered. 1997 Sep-Oct;88(5):366-72.

[10] Wang, Z. and Du, R.: Evolution of karyotype of the genus Cervus. Acta Genet. Sinica 9:24-31, 1982

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne