Samoświadomość

Samoświadomość – świadomość samego siebie, zdawanie sobie sprawy z doświadczanych aktualnie doznań, emocji, potrzeb, myśli, swoich możliwości, czy ograniczeń, autokoncentracja uwagi. Jest to także pojmowanie, „idea samego siebie”[1].

Aspekty psychologiczne

Świadomość siebie tu i teraz może prowadzić do rozpoznania wzorców i mechanizmów działania oraz ich przyczyn, co pozwala niekiedy na uwolnienie się od zaburzonych zachowań, np. poprzez zrozumienie ich funkcji i znaczenia (zobacz też: wgląd). Zaburzone zachowania czy negatywne emocje wiążą się niekiedy z pozostawianiem jego przyczyn w nieświadomości, na przykład na skutek stosowania mechanizmów obronnych[2][3].

Aspekty medyczne

Samoświadomość, czyli posiadanie „idei samego siebie”, w sposób doświadczalny sprawdza się poprzez zdolność rozpoznawania siebie w lustrze, tzw. test lustra. Pojawia się ona u dzieci w 18 miesiącu po urodzeniu, jest przypisywana korze mózgowej. W przypadku jednak jej uszkodzenia, funkcja ta może być przejęta przez inne części mózgu[4]. Według badań Phililpe'a Rochata już 2–3 miesięczne dzieci mają zdolność rozróżniania wizualnej informacji dotyczącej własnego ciała[5]. Świadomość można stracić na skutek zespołów zaburzeń świadomości, np. śpiączki[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Norkowski 2013 ↓, s. 11.
  2. ↑ Pilarska 2007 ↓.
  3. ↑ Pilarska 2012 ↓.
  4. ↑ Norkowski 2013 ↓, s. 11-12.
  5. ↑ Philippe Rochat. Self perception and action in infancy. „Exp. Brain Res.”. 123 (1998). s. 102-109. 
  6. ↑ James L. Bernat. Chronic disorders of consciousness. „The Lancet”. Nr 9517. 367 (2006). s. 1181–1192. 

Bibliografia

  • Jacek Norkowski OP: Problem świadomości z punktu widzenia medycyny, psychologii i filozofii. W: Tenże: Człowiek umiera tylko raz. Mało znane fakty dotyczące śpiączki, stanu wegetatywnego i śmierci mózgowej. Warszawa: Thaurus, 2013, s. 11-14. ISBN 9-788364-124006.
  • Aleksandra Pilarska. Samoświadomość — fenomen czy przekleństwo świadomości?. „Wiedza i Edukacja (tekst pierwotnie opublikowany w “Poznańskie Forum Kognitywistyczne. Teksty Pokonferencyjne.” Tom 2, Poznań 2007, s. 117–126)”, Luty 26, 2009. ISSN 1898-9233. 
  • Aleksandra Pilarska: Ja i tożsamość a dobrostan psychiczny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNS UAM, 2012. ISBN 978-8362243-84-6.

Linki zewnętrzne