Samodzielny Referat Informacyjny

Samodzielny Referat Informacyjny (SRI) - placówka terenowa Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego w okresie 20-lecia międzywojennego, zajmująca się kontrwywiadem i częściowo wywiadem wojskowym. Samodzielne Referaty Informacyjne istniały przy Dowództwach Okręgu Korpusu; działał także Samodzielny Referat Informacyjny Dowództwa Floty.

Samodzielne Referaty Informacyjne Dowództw Okręgu Korpusu

Etat Samodzielnego Referatu Informacyjnego Dowództwa Okręgu Korpusu (SRI DOK) tworzyło 5 stanowisk oficerskich (w tym kierownik, zwykle w stopniu kapitana lub majora), 1 stanowisko podoficerskie i kilka stanowisk urzędników cywilnych. Struktura wewnętrzna SRI była następująca:

• referat kontrwywiadowczy: zajmował się prowadzeniem afer szpiegowskich i rozpracowywaniem działalności komunistycznej w wojsku
• referat ogólny: zajmował się ochroną tajemnicy wojskowej w obiektach wojskowych, zakładach przemysłu ściśle wojennego, ochroną prac fortyfikacyjnych oraz współpracował na odcinku ochrony ogólnego przemysłu wojennego z władzami administracyjnymi
• referat narodowościowy: opracowywał analizy polityczno-narodowościowe i prowadził inwigilację elementów wywrotowych wśród mniejszości narodowych będących w wojsku lub mających styczność z wojskiem

Na czele każdego z referatów SRI stał oficer w stopniu porucznika, kapitana lub majora.

Pracę informacyjno-rozpoznawczą i przeciwdziałanie szpiegostwu Samodzielne Referaty Informacyjne prowadziły przy pomocy oficerów informacyjnych w garnizonach i oddziałach, brygad agentów-obserwatorów, tajnych współpracowników w poszczególnych aferach, przy konfidencjonalnej współpracy niektórych urzędników i doraźnej współpracy organów policji państwowej.

Siedziby poszczególnych SRI DOK znajdowały się w miastach, gdzie mieściły się sztaby Dowództw Okręgu Korpusu:

• SRI DOK I - Warszawa
• SRI DOK II - Lublin
• SRI DOK III - Grodno
• SRI DOK IV - Łódź
• SRI DOK V - Kraków
• SRI DOK VI - Lwów
• SRI DOK VII - Poznań
• SRI DOK VIII - Toruń
• SRI DOK IX - Brześć nad Bugiem
• SRI DOK X - Przemyśl
• Samodzielny Referat Informacyjny Dowództwa Floty w Gdyni

Zakres pracy Samodzielnych Referatów Informacyjnych uległ ograniczeniu po 1930 roku, gdy wyłączono z ich gestii wywiad zaczepny na terenie przygranicznym.

Kierownicy SRI DOK

Stanisław Boehm

• kpt. piech. Wacław Lutomski – SRI DOK IV (od VIII 1927^[1])
• kpt. piech. Zygmunt Budzyński – SRI DOK IV (1 IV 1931^[2] – IX 1939)
• kpt. piech. Stanisław Boehm - SRI DOK V (od XI 1924^[3])
• kpt. art. Kazimierz Sambor - SRI DOK V (od 23 III 1932^[4])
• por. piech. Eugeniusz Antoni Bielecki – SRI DOK VI (od X 1924^[5])

SRI DOK VII

• kpt. piech. Stanisław Konior (od 1 X 1927^[6])
• mjr piech. Franciszek Lewcio (od 1 VIII 1930)

SRI DOK VIII

• kpt. piech. Stanisław I Solecki (od VIII 1927^[7])
• kpt. piech. Marian Stanisław Włodarkiewicz (od 23 X 1931^[8])

SRI DOK IX

• kpt. piech. Stanisław Małek (od IX 1924)
• mjr piech. Aleksander Hild (V – VI 1927)
• kpt. piech. Stanisław Małek (od VII 1927)

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Henryk Kopczyk, Niemiecka działalność wywiadowcza na Pomorzu 1920-1933, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1970, str. 142-143, 170-171, 279.
• Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy (1918–1947). W: Jan Kazimierz Sawicki: Kadry morskie Rzeczypospolitej. T. V. Gdynia: 2011. ISBN 978-83-932722-0-4.

Polskie służby specjalne Obecne Cywilne Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego Agencja Wywiadu Centralne Biuro Antykorupcyjne Wojskowe Służba Kontrwywiadu Wojskowego[A] Służba Wywiadu Wojskowego[A] Dawne Cywilne II RP Policja Polityczna PRL Urząd Bezpieczeństwa / Służba Bezpieczeństwa (RBP / MBP / KdsBP / MSW) III RP Urząd Ochrony Państwa Wojskowe II RP Oddział II SG WP Wywiad KOP Wywiad SG PRL Informacja Wojskowa / część kontrwywiadowcza WSW Oddział II SG WP / Zarząd II SG WP Zwiad WOP III RP Wojskowe Służby Informacyjne ↑ a b działająca na rzecz Sił Zbrojnych RP, lecz wchodząca w ich skład tylko w razie ogłoszenia powszechnej lub częściowej mobilizacji oraz w czasie wojny