Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej

SPZOZ Górnośląskie Centrum Rehabilitacji „Repty” im. gen. Jerzego Ziętka w Tarnowskich Górach

Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (SPZOZ) – jednostka organizacyjna, utworzona przez jeden z poniższych podmiotów:

• ministra lub centralny organ administracji rządowej,
• wojewodę,
• jednostkę samorządu terytorialnego,
• państwową uczelnię medyczną lub państwową uczelnię prowadzącą działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych.

Działalność SPZOZ regulują od roku 2011 przepisy ustawy o działalności leczniczej^[1], a wcześniej (w latach 1991-2011) ustawa o zakładach opieki zdrowotnej^[2].

SPZOZ jak każdy zakład opieki zdrowotnej prowadzi działalność polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Od swoich niepublicznych odpowiedników odróżnia się tym, że stanowi w 100% własność publiczną, bez możliwości prawnej udziału podmiotów prywatnych, oraz specyficznym systemem zarządzania i wewnętrznego ustroju niespotykanym w innych sektorach gospodarki. Charakteryzuje go między innymi brak możliwości upadłości i brak odpowiedzialności finansowej dyrektora za długi przekraczające majątek firmy, co powoduje brak bieżącej motywacji wśród osób zarządzających do racjonalizowania kosztów działania i profilu SPZOZ^[3].

Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej posiada osobowość prawną, samodzielność działania, źródło utrzymania czerpie głównie ze środków przekazywanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w zamian za świadczenia zdrowotne udzielone osobom ubezpieczonym w Funduszu. Zakład może również udzielać świadczeń zdrowotnych poza systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (odpłatnie), ale tylko osobom nieubezpieczonym w NFZ, zaś od osób ubezpieczonych może pobierać opłaty tylko za świadczenia zdrowotne określone w obowiązujących przepisach jako świadczenia niefinansowane ze środków publicznych (np. implanty stomatologiczne).

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej to jedna z form podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcą. Zgodnie z przepisami ustawy o działalności leczniczej jest to forma nierozwojowa, obecnie nie można tworzyć spzoz-ów^[4].

Był najbardziej rozpowszechnioną formą prowadzenia zakładu opieki zdrowotnej przez podmioty publiczne po 1999 r. Związane to było z faktem, że ubezpieczyciel mógł podpisywać umowy na udzielanie świadczeń zdrowotnych tylko z samodzielnymi zoz-ami. Po likwidacji ustawy o zakładach opieki zdrowotnej występowanie tej formy prowadzenia działalności leczniczej, jakkolwiek nadal powszechnej dla podmiotów publicznych, stopniowo będzie ulegało zanikowi. Forma samodzielnego zakładu opieki zdrowotnej dla prowadzenia działalności leczniczej miała swoje zalety i wady. Do zalet należy zaliczyć możliwość elastycznego zarządzania jednostką dostosowaną do specyfiki udzielanych świadczeń zdrowotnych, relatywnie dużą samodzielność w stosunku do organu prowadzącego spzoz (powiat, samorząd województwa, uczelnia medyczna). Wadą był brak przepisów zwiększających odpowiedzialność organu prowadzącego za bieżące zarządzanie spzoz i kształtowanie wyniku finansowego jednostki oraz mało przejrzysty system finansowania usług zdrowotnych dostarczanych przez spzoz. Cechą systemu opieki zdrowotnej, w którym działały i działają spzoz-y jest zadłużenie tych zakładów. Główną przyczyną jego występowania jest brak instrumentów organizacyjno-prawnych równoważenia popytu na świadczenia zdrowotne z możliwościami sfinansowania ze środków publicznych podaży tych świadczeń^[5].

Zobacz też

• Zakład opieki zdrowotnej
• System opieki zdrowotnej w Polsce
• Szpital
• Izba przyjęć
• Przychodnia lekarska

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Leksykon budżetowy Biura Analiz Sejmowych – Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SPZOZ)