Samogłoska prawie otwarta centralna

Samogłoska prawie otwarta centralna
Numer IPA324
ɐ
Jednostka znakowaɐ
UnikodU+0250
UTF-8 (hex)c9 90
Inne systemy
X-SAMPA6
Kirshenbaum&"
IPA Braille⠲⠁
Przykład
informacjepomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Samogłoska prawie otwarta centralna – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to ɐ (a odwrócone o 180°). W latach 2011-2012 komitet Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego zagłosował przeciw dodaniu do MAF odrębnego symbolu () dla samogłoski otwartej centralnej niezaokrąglonej[1].

Zaokrąglenie tej samogłoski nigdy nie zostało sprecyzowane przez MAF[2], jednak w zdecydowanej większości przypadków jest to samogłoska niezaokrąglona. Jej zaokrąglony odpowiednik występuje tylko w języku sebei używanym w Ugandzie, który jest zarazem jedynym językiem kontrastującym niezaokrąglone i zaokrąglone samogłoski prawie otwarte centralne[3].

Samogłoska prawie otwarta centralna niezaokrąglona

Artykulacja

Wymowa

Podobnie do polskiego a, ale z językiem położonym nieznacznie wyżej.

Przykłady

JęzykSłowoMAFTłumaczenieUwagi
angielskiReceived Pronunciation[4]up[ɐp]„w górę”Z reguły transkrybowana /ʌ/[4].
duński[5]spiser[ˈsb̥iːˀsɐ]„jem”Czasem transkrybowana /ʌ/.
kantoński[sɐm˥]„serce”
niemieckioder[ˈʔoːdɐ]„albo”Czasem transkrybowana /ʌ/.
portugalskiodmiana brazylijska[6]saca[ˈsäkɐ]„worek”Odpowiada samogłosce [ə] w odmianie europejskiej[7].
sebei[3](potrzebny przykład)Samogłoska przykrótka; kontrastuje z przykrótką samogłoską prawie centralną zaokrągloną[3].

W niektórych językach występuje samogłoska otwarta centralna niezaokrąglona, nieposiadająca odrębnego symbolu IPA, zapisywana [ɐ̞], [ä] lub [ɑ̈] (najczęściej używany symbol to [ä]), kiedy niezbędne jest rozróżnienie:

JęzykSłowoMAFTłumaczenieUwagi
czeskilaska[ˈlɐ̞skɐ̞]„miłość”Z reguły transkrybowana /a/.
hiszpańskimalo[ˈmɐ̞lo̞]„zły”Z reguły transkrybowana /a/.
limburskidialekt Hamont[8]zaak[zɐ̞ːk²]„sprawa”Z reguły transkrybowana //.
maryjskiадакат[ɐ̞dɐ̞kɐ̞t]„znów”Z reguły transkrybowana /a/.
niemieckiRatte[ˈʀɐ̞tə]„szczur”Z reguły transkrybowana /a/.
polskilas[lɐ̞s]„las”Z reguły transkrybowana /a/.
portugalski[6][7]vá[vɐ̞]„proszę iść!”Z reguły transkrybowana /a/.
rumuńskical[kɐ̞l]„koń”Z reguły transkrybowana /a/.
sebei[3](potrzebny przykład)Z reguły transkrybowana /a/.

Samogłoska prawie otwarta centralna zaokrąglona

Artykulacja

Wymowa

Podobnie do polskiego a, ale z językiem położonym nieznacznie wyżej i z zaokrąglonymi ustami.

Przykłady

JęzykSłowoMAFTłumaczenieUwagi
sebei[3](potrzebny przykład)Samogłoska przykrótka; kontrastuje z przykrótką samogłoską prawie centralną niezaokrągloną[3].

Przypisy

  1. Keating 2012 ↓, s. 245.
  2. IPA 1999 ↓, s. 166.
  3. a b c d e f UPSID SEBEI. [dostęp 2016-02-16].
  4. a b Roca i Johnson 1999 ↓, s. 186.
  5. Basbøll 2005 ↓, s. 58.
  6. a b Barbosa i Albano 2004 ↓, s. 229.
  7. a b Cruz-Ferreira 1999 ↓, s. 127.
  8. Verhoeven 2007 ↓, s. 221–222.

Bibliografia

  • Plínio A. Barbosa, Eleonora C. Albano. Brazilian Portuguese. „Journal of the International Phonetic Association”. 34 (2), s. 227–232, 2004. DOI: 10.1017/S0025100304001756 (ang.). 
  • Hans Basbøll: The Phonology of Danish. Nowy Jork: Oxford University Press, 2005. ISBN 0-203-97876-5. (ang.)
  • Madalena Cruz-Ferreira: Portuguese (European). W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 126–130. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.)
  • International Phonetic Association (IPA): Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.)
  • Patricia A. Keating. IPA Council votes against new IPA symbol. „Journal of the International Phonetic Association”. 42 (2), s. 245, 2012. DOI: 10.1017/S0025100312000114 (ang.). 
  • Iggy Roca, Wyn Johnson: A Course in Phonology. Blackwell Publishing, 1999. (ang.)
  • Jo Verhoeven. The Belgian Limburg dialect of Hamont. „Journal of the International Phonetic Association”. 37 (2), s. 219–225, 2007. DOI: 10.1017/S0025100307002940 (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Near-open central unrounded vowel.ogg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Denelson83 (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Near-open central unrounded vowel, [ɐ]. Recorded by Denelson83.