Samorząd terytorialny w Polsce
Polska Ustrój i polityka Polski Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse | |
Portal  Polska | |
Samorząd terytorialny w Polsce – struktura samorządu terytorialnego zorganizowana w Polsce.
Wstęp
W Polsce (na wzór innych państw europejskich) tylko część zadań lokalnych i regionalnych jest realizowana przez agendy administracji rządowej, które bezpośrednio (hierarchicznie) podlegają Radzie Ministrów, Premierowi bądź poszczególnym ministrom. Zasadnicza część zadań administracyjnych, niemająca znaczenia ogólnokrajowego, jest realizowana przez samorząd terytorialny. Czynią to organy samorządowe, które są podporządkowane odpowiedniej wspólnocie lokalnej (gminnej, powiatowej) bądź regionalnej (wojewódzkiej) i które reprezentują jej interesy.
Samorząd terytorialny w Konstytucji RP
Art. 163 Konstytucji RP stanowi, że „Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych”. W artykule tym wyrażono domniemanie kompetencji samorządu terytorialnego.
Szczeble samorządu terytorialnego w Polsce
Od 1 stycznia 1999 obowiązuje w Polsce trójszczeblowa struktura samorządu terytorialnego:
Historia samorządu terytorialnego w Polsce
Od 27 maja 1990 do 31 grudnia 1998 samorząd terytorialny istniał tylko na szczeblu gminy[a]. Samorząd terytorialny istniał również w II RP i w czasach Polski Ludowej do 1950 r., kiedy to jego miejsce zajął system rad narodowych[1].
2015 Rokiem Samorządu Terytorialnego
Uchwałą z 3 grudnia 2014 Senat RP zdecydował o ustanowieniu roku 2015 Rokiem Samorządu Terytorialnego[2].
Zmiany w 2018 r.
10 listopada 2017 do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych w samorządach gmin, powiatów i województw pochodzących z wyborów powszechnych, a także kontroli tego procesu i organów odpowiadających za przygotowanie i przeprowadzenie wyborów[3]. 14 grudnia 2017 Sejm RP przyjął proponowaną ustawę[4], którą 21 grudnia 2017 przyjął Senat wraz ze zgłoszonymi poprawkami zaakceptowanymi przez Sejm w dniach 10 i 11 stycznia 2018[3]. 16 stycznia 2018 prezydent Polski Andrzej Duda podjął decyzję o podpisaniu przyjętej ustawy z dnia 11 stycznia 2018, która wprowadza m.in. nowelizację Kodeksu wyborczego i ustaw o samorządach[5][6]. Ustawa wprowadza m.in. dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast licząc pierwszą kadencję od 2018 r., jednomandatowe okręgi wyborcze w gminach do 20 tys. mieszkańców i wydłuża kadencję organów samorządowych z 4 do 5 lat[6].
Uwagi
- ↑ W tym okresie istniały sejmiki samorządowe, będące wspólną reprezentacją gmin z obszaru województwa, składające się z delegatów wybieranych przez rady gmin (Dz.U. z 1990 r. nr 16, poz. 95).
Przypisy
- ↑ Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. z 1950 r. nr 14, poz. 130, z późn. zm.).
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 1156.
- ↑ a b Druk nr 2001. sejm.gov.pl. [dostęp 2018-01-16].
- ↑ Głosowanie nr 107 na 54. posiedzeniu Sejmu. sejm.gov.pl. [dostęp 2017-12-17].
- ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Kancelaria / Aktywność ministrów / Minister Mucha: Nowela Kodeksu wyborczego zawiera rozwiązania, które Prezydent popiera. www.prezydent.pl, 2018-01-16. [dostęp 2018-01-16].
- ↑ a b Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130).
Linki zewnętrzne
- Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2022 r. poz. 559)
- Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 528)
- Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 547)
- Pismo Samorządu Terytorialnego „Wspólnota”
- Czasopismo „Samorząd Terytorialny”
Media użyte na tej stronie
Uproszczony obraz godła Polski; oficjalne godło: Coat of arms of Poland-official.png
