Samuel Dickstein
Data i miejsce urodzenia | 12 maja 1851 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 28 września 1939 |
Narodowość | polska |
Krewni i powinowaci | Szymon (brat) |
Odznaczenia | |
Samuel Dickstein (ur. 12 maja 1851 w Warszawie[1], zm. 28 września 1939 tamże[2]) – polski matematyk, pedagog, encyklopedysta i historyk nauki[3] żydowskiego pochodzenia, członek Towarzystwa Historycznego we Lwowie[4].
Życiorys
Syn Rafała i Małgorzaty z Waldenbergów. Brat Szymona Dicksteina. W latach 1866–1869 był słuchaczem Szkoły Głównej. W okresie 1878–1888 prowadził w Warszawie szkołę realną[2]. Zainicjował powstanie na bazie Uniwersytetu Latającego powstanie w 1905 Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. W latach 1906–1908 wykładowca matematyki i dziekan Wydziału Przyrodniczego TKN[5].
W 1915 roku objął posadę profesora Uniwersytetu Warszawskiego, zajmował się głównie teorią liczb i algebrą. W 1921 roku Uniwersytet Warszawski przyznał mu tytuł doktora honoris causa[6]. Był członkiem Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Obrony Państwa w 1920 roku[7].
Był założycielem i wydawcą czasopisma „Wiadomości Matematyczne”. W latach 1897–1939 wydał 47 tomów tego czasopisma[8]; po wojnie było ono reaktywowane w roku 1955 przez Polskie Towarzystwo Matematyczne jako jeden z dwóch roczników tego Towarzystwa. Założył również czasopismo „Prace Matematyczno-Fizyczne”, które ukazywało się w latach 1888–1951, jego tradycja jest kontynuowana od 1955 roku przez „Commentationes Mathematicae” (Prace Matematyczne).
Zajmował się również historią nauki; wspierał finansowo i intelektualnie pracę Edwarda Stamma[9]. Był również encyklopedystą oraz w latach 1900–1914 członkiem komitetu redakcyjnego Encyklopedii Wychowawczej[10]. Był jednym z założycieli żydowskiej partii „Zjednoczenie”, opowiadającej się za asymilacją Żydów w Polsce.
W 1880 ożenił się z Pauliną z Natansonów (1861–1928)[1].
Zginął w czasie bombardowania Warszawy we wrześniu 1939 roku[11]. Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 20, uliczka 4)[12][13].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[14]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1937)[15][16]
Upamiętnienie
Polskie Towarzystwo Matematyczne utworzyło Nagrodę Dicksteina za wkład w nauczanie, popularyzację i historiografię matematyki.
Przypisy
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 140 .
- ↑ a b Wiadomości Matematyczne: Samuel Dickstein (1851–1939), wiadmat.amu.edu.pl [dostęp 2019-06-03] .
- ↑ Dickstein Samuel, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-10-02] .
- ↑ Fryderyk Papée, Towarzystwo historyczne 1886–1900, [w:] Kwartalnik Historyczny, rocznik LI, zeszyt 1–2, Lwów 1937, s. 7.
- ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 81, 95 Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
- ↑ Doktoraty HC, uw.edu.pl [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22] .
- ↑ Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 19.
- ↑ Samuel Dickstein. „Wiadomości Matematyczne”. I–XLVII, 1897–1939.
- ↑ A. Wachułka, S. Dickstein a historia matematyki w Polsce w świetle korespondencji z E. Stammem, Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego Seria II: Wiadomości Matematyczne VII (1964), s. 191–202.
- ↑ Kierski, t.I 1923 ↓.
- ↑ J.J. O’Connor , E.F. Robertson , Samuel Dickstein, School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland [dostęp 2020-03-01] (ang.).
- ↑ Grób Samuela Dicksteina w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
- ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644 „za zasługi na polu naukowem i pedagogicznem”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
- ↑ Odznaczeni w dniu 11 listopada. „Nowy Dziennik”, s. 15, nr 312 z 13 listopada 1937.
Bibliografia
- Kierski Feliks: Podręczna encyklopedia pedagogiczna. T. I. Lwów, Warszawa: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, Wydawnictwo Książnica Polska, 1923, s. 90–91.
- Henryk Kroszczor: Cmentarz Żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 13. ISBN 83-01-04304-0.
Linki zewnętrzne
- John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Samuel Dickstein w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- Biografia Dicksteina i propozycje dalszej lektury na stronie Wiadomości Matematycznych
- Prace Samuela Dicksteina dostępne w Sieci (Katalog HINT)
- Wiadomości Matematyczne 1897–1939. Dostępne online w: CRISPA – biblioteka cyfrowa Uniwersytetu Warszawskiego.
- Publikacje Samuela Dicksteina w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
Autor: Mzungu, Licencja: CC BY 3.0
Grób Samuela Dicksteina
Adres wydawniczy: Warszawa : Wydawnictwo Romana Kreczmera, 1901 (Warszawa : P. Laskauer i W. Babicki)
Współtwórcy: Demby, Stefan (1862-1939) Oprac
Opis fizyczny: [164] s. : il. ; 12x19 cm