Samuel Gottlieb Gmelin

Samuel Gottlieb Gmelin (ur. 4 lipca 1744 w Tybindze, zm. 27 lipca 1774 w Achmetkend) – niemiecki lekarz, botanik i badacz przyrody. Członek Rosyjskiej Akademii Nauk. Jego skrótem autorskim w dziełach o botanice był "S.G.Gmel.".

Gmelin studiował medycynę w Tybindze. W 1767 został powołany jako profesor botaniki na uniwersytet do Petersburga. Z rozkazu carycy Katarzyny II Wielkiej udał się wraz z Peterem S. Pallasem i Antonem Güldenstädtem w naukową podróż przyrodniczą w głąb południowych prowincji Imperium Rosyjskiego. Podczas podroży badał ziemie położone na zachód od Donu, okolice Baku, perskie prowincje na południowym wybrzeżu Morza Kaspijskiego, jak i tereny położone na wschód od tego morza. W drodze powrotnej w 1774 został uwięziony przez chana Chaitaków Amira Hamsę. Zmarł tego samego roku w Achmetkend w Dagestanie[1].

Przypuszczalnie opisał jako pierwszy w 1771 kurhannika, którego nazwał Accipiter ferox[2]. Ernst Hartert, który usystematyzował gatunek, przypisuje pierwszy opis kurhannika jednak Filipowi Jakubowi Cretzschmarowi (1827), a kurhannika nazwał Buteo ferox. Hartert przypuszczał, że ptak opisany przez Gmelina to gadożer. Jednak Gmelin ustrzelił ptaka dla opisu zimą, a w przeciwieństwie do kurhanników, gadożery zimują w Afryce[3].

Główne dzieła:

  • Historia fucorum, Petersburg 1768
  • Rariorium avium expositio. Novi Commentarii academiae scientiarum imperialis petropolitanae, tom. XV, Petersburg 1771
  • Reise durch Rußland zur Erforschung der drei Naturreiche, 4 tomy, Petersburg 1770–84.

Przypisy

  1. ↑ Fischer, D.: Samuel Gottlieb Gmelin (1744–1774). Das Schicksal eines deutschen Arztes in Rußland im Jahrhundert der Aufklärung, 1 CD-ROM, 2005: CD-R2005.
  2. ↑ Gmelin, Samuel Gottlieb (1771): Rariorium avium expositio. Novi Commentarii academiae scientiarum imperialis petropolitanae, tom. XV, Petersburg 1771, s. 442–443 – Opis domniemanego kurhannika i szkic w grafice nr. X, (łac.)
  3. ↑ Strona stowarzyszenia przyrodników. natur-ostwuerttemberg.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-25)]. w Wyrtembergii, (de), [dostęp 28.01.2008].