Samuel Iwanowycz Samuś (ur. ?, zm. ok. 1713 roku) – dowódca wojskowy końca XVII i początku XVIII wieku, pułkownik bohusławski w latach 1688–1713, hetman nakaźny Ukrainy Prawobrzeżnej w latach 1692–1704, jeden z przywódców antypolskiego powstania Semena Paleja. Pochodził z okolic Perejasławia.
Życiorys
17 października 1702 roku rozbił polskie wojsko pod Berdyczowem, a pod koniec października wraz z pułkownikiem bracławskim Andrzejem Abazynem zdobył Niemirów.
Chcąc zjednoczenia Ukrainy Prawobrzeżnej z Lewobrzeżną uznał zwierzchność Iwana Mazepy (hetmana lewobrzeża).
Kontratak przeważających sił polskich oraz brak pomocy ze strony Moskwy i Mazepy zmusił Samusia do schronienia się Bohusławiu. W styczniu 1704 roku zrzekł się godności hetmana. Pomimo tego nadal pozostawał faktycznym dowódcą swoich wojsk i kontynuował walkę z Polakami na prawobrzeżu.
W 1711 roku podporządkował się, jak większość kozaków, hetmanowi Filipowi Orlikowi. Po wystąpieniu Orlika przeciwko Rosji został, wraz z synem wzięty do niewoli w czasie walk i został najprawdopodobniej zesłany. Dalsze jego losy są nieznane.
Zobacz też
Bibliografia
- Енциклопедія українознавства
| Hetmani Kozaków zaporoskich i Ukrainy |
|---|
Hetmani kozaków zaporoskich
Rzeczpospolita Obojga Narodów | Semen Skałozub (1599) • Samuel Koszka (1574-1575, 1600-1602) • Iwan Kuszkowicz (1602-1603) •Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny • Jakub Nerodowicz-Borodawka (Oliwier Holub (1622-1623) • Michał Doroszenko (1623-1625, 1625-1628) • Marek Żmajło (1625) • Iwan Sulima (1628-1629, 1630-1635) • Hryćko Czarny (1624, 1628, 1629-1630) • Lew Iwanowicz (1629) • Taras Fedorowicz (1630) • Timofiej Orendarenko (1630-1631, 1632-1633) • Semen Perewiaska (1632) * Iwan Petrażycki-Kulaha (1631-1632) * Andrij Didenko (1632-1633) * Dorofij Doroszenko (1633) * Wasyl Tomilenko (1636-1637) * Sawa Konowicz (1637) * Paweł Pawluk (1636-1637) * Jakub Ostrzanin (1638) * Dymitr Hunia (1638) * Kacper Piwtora-Korzucha (1639-1642) * Maksym Hulak (1642-1646) |
|---|
| Hetmani Ukrainy | Bohdan Chmielnicki (1648-1657) * Iwan Wyhowski (1657-1659) * Iwan Bezpały (1658-1659, nakaźny) * Jerzy Chmielnicki (1657, 1659-1660) |
|---|
Hetmani Ukrainy prawobrzeżnej
Rzeczpospolita Polska Obojga Narodów | Jerzy Chmielnicki (1660-1663) * Paweł Tetera (1663-1665) * Stepan Opara (1665) * Piotr Doroszenko (1665-1676) * Grzegorz Doroszenko (1668, nakaźny) * Michał Chanenko (1669-1674) * Andrzej Doroszenko (1672, 1674, nakaźny) * Ostap Hohol (1675-1679, nakaźny) * Stefan Kunicki (1683-1684) * Andrzej Mohyła (1684-1689) * Grzegorz Gryszko (1689-1692) * Samuel Samuś (1692-1704) |
|---|
Hetmani Ukrainy prawobrzeżnej
Pod zwierzchnictwem Imperium Osmańskiego | Piotr Doroszenko (1669-1676) * Jerzy Chmielnicki (1678-1681) * Jerzy Duca (1681-1684) * Teodor Sulimenko (1684-1685) * Jakub Samczenko (1685) * Stefan Łożyński (1685-1695) * Iwan Bogaty (1696-1698) * Piotr Iwanenko (1698-1702, 1702-1704) * Samuel Samuś (1702-1704) * Filip Orlik (1710-1742) |
|---|
Hetmani Ukrainy lewobrzeżnej
Imperium Rosyjskie | Jakym Somko (1660-1663, nakaźny) * Iwan Brzuchowiecki (1663-1668) * Danyło Jermolenko (1665, nakaźny) * Piotr Doroszenko (1668-1669) * Damian Mnohohriszny (1669-1672) * Iwan Samojłowicz (1672-1687) * Iwan Mazepa (1687-1709) * Wasyl Dunin-Borkowski (1702, nakaźny) * Iwan Skoropadski (1708-1722) * Pawło Połubotok (1722-1724, nakaźny) * Daniel Apostoł (1727-1734) * Kiriłł Razumowski (1750-1764) |
|---|
|