Santol malajski

Santol malajski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	meliowate
Rodzaj	santol
Gatunek	santol malajski
	Nazwa systematyczna
	Sandoricum koetjape (Burm.f.) Merr.; Philipp. J. Sci., C 7: 237 (1912)
Synonimy
	Azedarach edule Noronha; Melia koetjape Burm.f.; Sandoricum glaberrimum Hassk.; Sandoricum harmandianum Pierre ex Laness.; Sandoricum harmandii Pierre; Sandoricum harmsianum Perkins; Sandoricum indicum Cav.; Sandoricum maingayi Hiern; Sandoricum nervosum Blume; Sandoricum radiatum King; Sandoricum serratum G.Don; Sandoricum ternatum Blanco; Sandoricum venosum M.Roem.; Sandoricum vidalii Merr.; Trichilia nervosa Vahl; Trichilia venosa Spreng.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Santol malajski (Sandoricum koetjape (Burm.f.) Merr.) – gatunek drzewa z rodziny meliowatych. Pochodzi z Południowo-Wschodniej Azji i powszechnie uprawiany na tym obszarze. Międzynarodowa nazwa handlowa santol wywodzi się z filipińskiego języka tagalog.

Morfologia

Pokrój: Drzewo osiągające do 40 m wysokości. Rozłożyste korzenie szkarpowe. Korona gęsta, cylindryczna.
Liście: Skórzaste, trójlistkowe, długości do 25 cm, z wierzchu ciemniejsze, błyszczące.
Kwiaty: Zielonkawe, zebrane w drobnych gronach.
Owoce: Duża żółtobrązowa jagoda. Skórka omszona, miąższ białawy. Owoce występują w dwóch odmianach, żółtej i czerwonej. W smaku bywają kwaśne lub słodkie. Jadalna jest również skórka.

Zastosowanie

Gatunek sadzony jest w Azji i Oceanii jako drzewo owocowe.
Z osnówek nasion robi się soki i przeciery.
Terpenoidy otrzymywane z kory, liści i korzeni (sandoricin oraz koetjapik) wykorzystywane do produkcji leków przeciwnowotworowych^[5].
Z drewna wykonuje się kecapi, tradycyjne instrumenty muzyczne.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-12-19] (ang.).
↑ ^a ^b Sandoricum koetjape (Burm.f.) Merr.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-19].
↑ Sandoricum koetjape, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 271. ISBN 978-83-61320-17-3.

Bibliografia

Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008. ISBN 978-83-61320-17-3..

Linki zewnętrzne

Informacje botaniczne

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-12-19] (ang.).

[powo-3] Sandoricum koetjape (Burm.f.) Merr.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-19].

[iucn-4] Sandoricum koetjape, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[5] Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 271. ISBN 978-83-61320-17-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne