Sarnia Skała

Sarnia Skała

Szczyt Sarniej Skały od strony Czerwonej Przełęczy
Państwo	Polska
Pasmo	Tatry, Karpaty
Wysokość	1378 m n.p.m.
Wybitność	78 m
Położenie na mapie Tatr Sarnia Skała
Położenie na mapie Karpat Sarnia Skała
49°15′52,8″N 19°56′29,8″E/49,264667 19,941611

Widok z Grzybowca

(c) I, Selso, CC-BY-SA-3.0

Sarnia Skała – widok z Czerwonego Grzbietu

Sarnia Skała

Północne grzbiety Sarniej Skały

Sarnia Skała – szczyt w pasie reglowym Tatr Zachodnich, między Doliną Białego a Doliną Strążyską^[1]. Wznosi się na wysokość 1378 m^[2][3] (według wcześniejszych pomiarów 1377 m^[4]).

Topografia

Sarnia Skała tworzy skalistą grań o długości około 300 m i przebiegu równoleżnikowym. Na południu Czerwona Przełęcz (1300 m^[3]) oddziela ją od Suchego Wierchu (1539 m^[3]). Ku północy od Sarniej Skały odbiegają dwa grzbiety tworzące obramowanie dla dwóch dolin reglowych znajdujących się poniżej Sarniej Skały: doliny Spadowiec i Doliny ku Dziurze. Obydwa ramiona noszą nazwę Spaleniec^[1]:

• grzbiet północno-wschodni, w Łomiku rozgałęziający się na dwa ramiona otaczające dolinę Spadowiec,
• grzbiet północny, nieco odchylony na północny zachód, oddzielający Dolinę Strążyską od Doliny ku Dziurze. Grzbiet ten w dolnej części nazywa się Grześkówkami.

Pomiędzy tymi grzbietami z Sarniej Skały opada w północnym kierunku jeszcze grzęda dzieląca górną część Doliny ku Dziurze na dwie odnogi^[1].

Opis szczytu

Sarnia Skała zbudowana jest z wapieni dolomitowych. Pod jej skalistymi ścianami znajduje się niewielka, zarastająca kosodrzewiną polana. Dawniej Sarnią Skałę nazywano Małą Świnicą, Świniczką lub Świnią Skałą i była ona intensywnie penetrowana przez poszukiwaczy skarbów (na skałach zachowały się do tej pory wyryte przez nich znaki)^[5].

Sarnia Skała jest w sezonie turystycznym zwykle masowo oblegana przez turystów. Z jej szczytu jest doskonały widok na masyw Giewontu, a w drugą stronę na Zakopane^[5].

Przyroda

Na Sarniej Skale stwierdzono występowanie wielu gatunków roślin rzadkich w Polsce (m.in. storzan bezlistny (ostatnio nie potwierdzono jego występowania, na opisanym stanowisku wyginął), sosna drzewokosa, ostrożeń głowacz, jarząb nieszpułkowy, irga kutnerowata, lub pospolitych na niżu, ale rzadkich w Karpatach (mącznica lekarska)^[6]. W zaroślach kosodrzewiny w 2003 r. A. Roniker znalazł grzybówkę pomarańczowoblaszkową. Było to pierwsze znane stanowisko tego grzyba w Polsce^[7].

Sarnia Skała jest interesująca dla botaników i wielbicieli roślin tatrzańskich. Na jej gołych skałach pięknie zakwitają gatunki roślin wapieniolubnych, m.in. dębik ośmiopłatkowy i dzwonek jednostronny. Rośnie tutaj także miniaturowa krzewinka – wierzba alpejska, omieg kozłowiec, różeniec górski, jaskier alpejski, kilka gatunków skalnic i wiele innych. Na zboczach Sarniej Skały i w dolinach reglowych wokół niej sztucznie wprowadzono modrzewia japońskiego oraz drzewiastą kosodrzewinę wyhodowaną z nasion pochodzących z alpejskiej kosodrzewiny^[8]. W czasie zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego w Zakopanem w czerwcu 1956, podczas poszukiwań na szczycie jarząbu nieszpułkowego, odnaleziono inny gatunek jarząbu, nie notowany dotąd w Polsce, a mianowicie jarząb turyngski (Sorbus ×thuringiaca (Nyman) Schonach). Jest to mieszaniec jarząbu pospolitego i mącznego. Egzemplarz z Sarniej Skały rósł wśród kosodrzewiny od strony Zakopanego, 10 m od grani, w miejscu największego obniżenia dwóch ostatnich wierzchołków (na ostatnim stała wtedy wieża triangulacyjna). Drzewko miało podówczas około 2 m wysokości^[9].

Na Sarniej Skale obserwuje się zjawisko obniżenia wszystkich pięter roślinności^[10] o nawet 200 m. Górna granica lasu schodzi tutaj rekordowo do 1300 m n.p.m. Tak zwany fenomen Sarniej Skały spowodowany jest zacieniającym działaniem potężnych ścian Giewontu znajdujących się po jej południowej stronie w bezpośredniej bliskości oraz silnymi północno-zachodnimi wiatrami wiejącymi z Przełęczy w Grzybowcu^[8].

Szlaki turystyczne

Ścieżka nad Reglami, odcinek: Kuźnice – Hala Kalatówki – skrzyżowanie ze szlakiem żółtym z Doliny Białego – Czerwona Przełęcz – Polana Strążyska. Na polance w rejonie przełęczy od ścieżki odchodzi odgałęzienie szlaku na Sarnią Skałę^[11].

• Czas przejścia z Kalatówek na przełęcz: 1:25 h, z powrotem 1 h
• Czas przejścia z przełęczy na Polanę Strążyską: 35 min, ↑ 50 min
• Czas przejścia z przełęczy na Sarnią Skałę: 10 min, ↓ 10 min

Przypisy

Zimowa panorama 360° ze szczytu