Sarny (Ścinawka Górna)

Sarny

przysiółek wsi
Zespół pałacowy Sarny
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Radków
Część miejscowości	Ścinawka Górna
Wysokość	330-350 m n.p.m.
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-420[1]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0855090
Położenie na mapie gminy Radków Sarny
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Sarny
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Sarny
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Sarny
50°32′47″N 16°27′46″E/50,546389 16,462778

Zespół pałacowy i pałac letni

Pałac letni w Sarnach

Pałac letni w Sarnach

Sarny. Wieża pałacu

Sarny. Spichlerz

Sarny. Spichlerz

Sarny. Budynek gospodarczy

Sarny. Budynek gospodarczy

Sarny. Pałac

Sarny. Piaskownica zrobiona z belek stropowych

Sarny.

Sarny. Portyk

Sarny. Portyk

Sarny. Pilaster

Sarny. Kaplica

Sarny (niem. Scharfeneck) – przysiółek wsi Ścinawka Górna w Polsce, położony w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków^[2][3].

W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do województwa wałbrzyskiego.

Położenie

Część wsi Ścinawka Górna położona na granicy Wzgórz Włodzickich i Wzgórz Ścinawskich, na południowy zachód od Nowej Rudy^[4], na wysokości 330–350 m n.p.m.^[5].

Historia

Początki miejscowości sięgają XIV wieku, w tym czasie istniał tu folwark^[4]. W następnych latach Sarny były związane ze Ścinawką Górną^[4]. W roku 1590 wzniesiono tutaj dwór, który w czasie wojny trzydziestoletniej został skonfiskowany jego protestanckim właścicielom^[4]. Po zakończeniu wojny okoliczne dobra zakupił Franz Anton von Götzen, który rozbudował dwór tworząc z niego okazałą rezydencję^[4]. W XIX wieku cieszyła się ona znacznym zainteresowaniem wśród turystów^[4]. W roku 1840 w Sarnach były: dwa bielniki, magiel, cegielnia i kilka warsztatów tkackich^[4].

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest^[6]:

• zespół pałacowy Sarny:
  • pałac - renesansowy dwór z 1590 roku^[7], przebudowany na pałac w 1661 r., XVII-XVIII wieku. Położony na skraju wsi początkowo był skromnym dworem obronnym, czyli zamkiem. Zbudowano go przed XV w. w malowniczym miejscu - na skarpie w widłach Włodzicy i Ścinawki. Przed wiekami Sarny były jedną z najbardziej okazałych rezydencji w Kotlinie Kłodzkiej. Najlepsze czasy przypominają jedynie piękne zdobienia na ścianach, sklepienia komnat i wspaniałe freski iluzoryczne w kaplicy, którą zdobi wiele wizerunków św. Jana Nepomucena. Na jednych unoszą go aniołowie, na innych trzyma palmę męczeństwa, na kolejnych są sceny z jego życia. Polichromie, które wyszły spod pędzla Hoffmanna, dwukrotnie później konserwowane, zachowały się do dzisiaj. Poza św. Janem znajduje się tam również herb Götzenów, św. Apolonia i św. Barbara - patronki rodu, a także m.in. Jan Boży, Jan Sarkander, Jan Jałmużnik i Jan Chrzciciel. Z dziedzińca pałacu można zobaczyć całą posiadłość ze stodołą, oborą i kilkoma budynkami gospodarczymi oraz zabytkowy spichlerz z drugiej połowy XVII w., w którym kilka lat temu zawalił się dach^[8]. W 2013 r. obiekt był w bardzo złym stanie. Przez nieszczelny dach woda przelewała się przez wszystkie kondygnacje. Zdewastowane pomieszczenia, w których brak podłóg, futryn i drzwi, zawalone były cegłami i resztkami z pieców. Komnatę na drugiej kondygnacji zajmowały wielkie belki ze stropu, które runął. Kolejne piętro przez zniszczoną podłogę było niedostępne. Złodzieje kradli wszystko od kafelek ze ścian po kafle piecowe. Pałac Götzenów z oknami zasłoniętymi deskami w owym czasie nie przedstawiał się najlepiej^[8]. Pod koniec 2013 r. Agencja Nieruchomości Rolnych sprzedała obiekt prywatnej spółce, która zadeklarowała zorganizowanie w Dworze Sarny instytucji kultury z miejscami hotelowymi^[9].
  • pałac letni - wybudowany w 1730 r. Obiekt dwukondygnacyjny pokryty dachem mansardowym z lukarnami. Nad wejściem znajdował się kartusz z herbami budowniczego pałacu hrabiego Franza Antona von Götzena (1693-1738) i jego żony Marii Anny (Marianne) von Stillfried^[10], córki Raymunda Erdmanna Antona barona Stillfried von Rattonitz (1672-1720)^[11] z Nowej Rudy. Kartusz skradziono w 1996 r.
  • spichrz z drugiej połowy XVII wieku
  • park z XVIII-XIX wieku.

Szlaki turystyczne

droga Szklary-Samborowice - Jagielno - Przeworno - Gromnik - Biały Kościół – Nieszkowice – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza - Gilów - Piława Dolna - Owiesno - Góra Parkowa - Bielawa - Kalenica - Zdrojowisko - Nowa Ruda - Przełęcz pod Krępcem - Sarny - Tłumaczów - Gajów - Radków - Skalne Wrota - Pasterka - Przełęcz między Szczelińcami - Karłów - Lisia Przełęcz - Białe Skały - Skalne Grzyby - Batorów - Skała Józefa - Duszniki-Zdrój - Schronisko PTTK „Pod Muflonem” - Szczytna - Zamek Leśna - Polanica-Zdrój - Łomnicka Równia - Huta - Bystrzyca Kłodzka - Igliczna - Międzygórze - Przełęcz Puchacza^[12]

Zobacz też

• Ścinawka Dolna
• Ścinawka Górna
• Ścinawka Średnia

Przypisy

Bibliografia

• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
• Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie, tom 11, pod red. Marka Staffy, Wrocław, Wyd. I-BiS, 1995, s. 331-334, ISBN 83-85733-12-6
• Tadeusz Bieda U podnóża Gór Stołowych. Historia miejscowości Gminy Radków, wyd. II, Wydawnictwo Maria, Radków, 2008, ISBN 978-83-60478-55-4, ss. 139-150
• JoannaJ. Lamparska JoannaJ., Zamkowe tajemnice, KrzysztofK. Góralski, Wrocław: Asia-Press, 2009, ISBN 978-83-928187-0-0, OCLC 751315892 .
• Marek Perzyński Zamki, twierdze i pałace Dolnego Śląska i Opolszczyzny. Przewodnik dla Dociekliwych, Wrocławski Dom Wydawniczy, Wrocław, 2006, ISBN 83-921271-3-7, ISBN 978-83-921271-3-0.