Sauron

Ten artykuł od 2014-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Sauron

Thauron, Mairon, Aulendil, Annatar, Artano, Tar-Mairon, Gorthaur Okrutny

Władca Ciemności, Czarny Władca, Zdrajca, Nieprzyjaciel, Oko, Władca Pierścieni, Ten, którego imienia nie wymawiamy, Sauron Wielki, Król Ludzi^[a], Władca Wilkołaków, Cień, Czarny Pan, Bezimienny, Pan Ziemi^[b], Pan Czarnej Wieży, Czarnoksiężnik, Nienazwany, Niewidzialny, On

Postać z mitologii Śródziemia
Filmowy Sauron
Wystąpienia	Silmarillion, Władca Pierścieni
Grany przez	Sala Baker (Władca Pierścieni) Benedict Cumberbatch (Hobbit)
Dane biograficzne
Pochodzenie	Mordor
Przynależność	Ainur – Majar w służbie Aulego

Sauron (qya. Ohydny) – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia, władca Mordoru, zły duch, który przybiera różne postaci cielesne. W Silmarillionie jest sługą Morgotha, a we Władcy Pierścieni występuje jako główny antagonista^[1]. Zostaje wspomniany również w Hobbicie jako Czarnoksiężnik, choć nie jest wymienione jego imię.

Życiorys

Został stworzony przez Iluvatara przed początkiem czasu, tak jak wszyscy Ainurowie, i zstąpił na Ardę razem z wieloma spośród nich.

Sauron był pierwotnie jednym z Majarów w służbie Aulego, lecz wcześnie został zdeprawowany przez Melkora. Ten uczynił go swoją prawą ręką^[1]. Był w tych czasach zarządcą dwóch ważnych twierdz Melkora: najpierw Angbandu (gdy istniało jeszcze Utumno), znacznie później Tol-in-Gaurhoth^[1]. W Pierwszej Erze mógł on zmieniać postać dość dowolnie z dużą szybkością i swobodą, co pokazał podczas walki z Huanem. W Drugiej Erze ukazywał się elfom w pięknej postaci Annatara. Po pojmaniu przez Ar-Pharazôna wyglądem prawdopodobnie przypominał człowieka^[1]. W wyniku upadku Númenoru utracił (zapewne po raz pierwszy) powłokę cielesną. Nigdy już później nie mógł przyjąć pięknej postaci, obleczony w formę złowrogiego władcy. W wyniku wojny Ostatniego Sojuszu stracił to ciało. W Trzeciej Erze po utracie Pierścienia potrzebował tysiąca lat na wytworzenie powłoki cielesnej (hröa). Później manifestował swą obecność głównie jako Oko^[1].

W II i III Erze próbował zawładnąć całym Śródziemiem, przy pomocy swoich armii, składających się przede wszystkim z orków i trolli, lecz także służących mu ludzi i przedstawicieli innych ras (prócz elfów i hobbitów)^[1]. Do jego najpotężniejszych sług należały Nazgûle, zwane także Upiorami Pierścienia. Byli to niegdyś władcy ludzi, którym podarował Dziewięć Pierścieni podlegające Jedynemu. Jego godłem było oko bez powiek na czarnym tle. W połowie Drugiej Ery wykuł Jedyny Pierścień, zwany też Pierścieniem Rządzącym, który kontrolował wszystkie pozostałe Pierścienie Władzy^[1]. Historia zniszczenia tego klejnotu stanowi główny motyw powieści Władca Pierścieni.

Po zniszczeniu Pierścienia ukazał się jeszcze raz: wydało im się, że widzą jak na tle bladego obłoku wznosi się ogromny kształt, ciemny, nieprzenikniony, uwieńczony koroną błyskawic – wtedy po raz ostatni widziano go w Śródziemiu.

Sauron znany był przede wszystkim ze swoich umiejętności manipulowania oraz mistrzostwa w torturach – stąd wziął się przydomek Okrutny. Sauron, na początku służby u Melkora tylko w tym był od niego lepszy, że nie służył samemu sobie, jednak po upadku Morgotha i wyrzuceniu spętanego poza granice Ei, Sauron pozostawiony sam sobie podążył tą samą zgubną ścieżką prowadzącą ku pustce.

Ekranizacja Petera Jacksona

W trylogii filmowej Władca Pierścieni (reżyseria Petera Jacksona) jego postać odgrywał Sala Baker. W początkowych scenach Sauron ubrany jest w czarną zbroję i walczy buzdyganem. W późniejszych scenach zgodnie z literackim pierwowzorem objawia się jako wielkie oko na szczycie Barad-dûr. W jednej z usuniętych scen Powrotu króla miało dojść do pojedynku Saurona z Aragornem, jednak ostatecznie Saurona zastąpił troll^[2], który jest pokazany tylko przez kilka sekund. Sceny tej nie ma w wersji reżyserskiej filmu, ale w dodatkach jest omówione, jak miałaby wyglądać.

W trylogii filmowej Hobbit zostaje odkryty przez Radagasta. W następnej części uśmierca Thráina i więzi Gandalfa. Jednak w ostatniej części zostaje wypędzony przez Galadrielę.

Imiona i postacie Saurona

W notatkach Tolkiena znaleziono kilka informacji o imionach Saurona. Przed przejściem na służbę do Melkora nazywał się Mairon (qya. Godny Podziwu, ang. Admirable). Tego imienia używał aż do Upadku Númenóru, kazał też nazywać się Tar-Maironem (qya. Królem Doskonałym, ang. King Excellent). Kiedy zbiegł przed sądem Valarów, przybrał imię Annatara, Pana Darów, by móc łatwiej kontaktować się z elfami. Używał oprócz tego imienia Aulendil (qya. oddany Aulemu, ang. Devotee of Aulë) oraz Artano (qya. Wielki Kowal, ang. Great Forger). Znana jest archaiczna forma imienia Sauron – Thauron – lecz nie wiadomo, czy była faktycznie używana.

Był nazywany Sauronem Wielkim, Władcą Ciemności, Czarnym Władcą, Zdrajcą, Nieprzyjacielem i Władcą Pierścieni, a także Gorthaurem Okrutnym. Boromir na Radzie u Elronda określił go jako „Tego, którego imienia nie wymawiamy”. Obywatele Gondoru, ze względu na wielki strach, jaki przed nim odczuwali, używali w stosunku do niego określeń „Bezimienny”, lub po prostu „On”.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• John Ronald Reuel Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.
• Sauron (ang.). Tolkien Gateway. [dostęp 2021-10-05].