Schroniska na Lubaniu

Schroniska na Lubaniu

Bacówka na Lubaniu w 1974 roku
Państwo	Polska
Pasmo	Gorce, Karpaty
Wysokość	ok. 1060 m n.p.m.
Data otwarcia	1934 / 1975
Data zamknięcia	1944 / 1978
Właściciel	Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy / PTTK
Położenie na mapie Gorców Schroniska na Lubaniu
Położenie na mapie Karpat Schroniska na Lubaniu
49°29′21,6″N 20°20′20,3″E/49,489333 20,338972

Schroniska na Lubaniu – nieistniejące już dwa schroniska turystyczne, położone pod szczytem Lubania w Gorcach w dwóch różnych lokalizacjach.

Schronisko Tatrzańskiego Towarzystwa Narciarzy na Lubaniu (NAC)

Pierwszy obiekt noclegowy na Lubaniu został zorganizowany w 1934 roku przez Oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Tarnowie w prywatnym budynku. Oddział PTT planował utworzenie tu pełnowartościowego schroniska, jednak większość jego wysiłków ukierunkowana była na budowę powstającego schroniska na Turbaczu. Fakt ten wykorzystało Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy, które za pomocą Polskiego Związku Narciarskiego wybudowało w 1937 roku obszerny obiekt na Samorodach pod szczytem Lubania. Był to budynek na 100 miejsc noclegowych, z werandą, z której roztaczała się panorama Tatr. Wybudowanie obiektu wzbudziło protesty ze strony PTT, m.in. dlatego, że powstał on na działce przeznaczonej dla Towarzystwa.

Schronisko istniało do 1944 roku. Podczas II wojny światowej stanowiło punkt kontaktowy Obwodu Nowotarskiego AK i ważny punkt działalności partyzanckiej i konspiracyjnej. Jego gospodarzami od lata 1943 r. byli Helena i Ernest Durkalcowie, którzy sami działali w ruchu oporu (Ernest Durkalec ps. „Sław” był kapitanem AK, Helena nosiła pseudonim „Sława”)^[1]. Obiekt stanowił oparcie dla polskich i radzieckich oddziałów partyzanckich, co wywołało reakcję hitlerowców. W dniu 25 września 1944 roku schronisko zostało otoczone przez oddziały niemieckie. Ze znajdujących się wówczas w budynku ośmiorga partyzantów trzem udało się uciec, dwóch zostało zabitych, a pozostałych ujęto. Budynek schroniska został spalony, a do XXI w. dotrwały ślady podmurówki obiektu.

Plany odbudowy schroniska zaczęto realizować w 1970 roku, kiedy to oddział PTTK z Krościenka nad Dunajcem rozpoczął działania w celu budowy na Lubaniu schronu turystycznego. Po opracowaniu dokumentacji pracę rozpoczęto w maju 1973 roku na polanie Wyrobki. Obiekt oddano do użytku w grudniu 1975 roku. Drewniany budynek posiadał 16 miejsc noclegowych, kuchnię turystyczną i bufet. Pomimo dość niskiego standardu, schronisko zakwalifikowano do bacówek.

Obiekt funkcjonował nieco ponad dwa lata. Został zniszczony w wyniku pożaru w dniu 8 stycznia 1978 roku. PTTK planowało odbudowę obiektu według projektu Edwarda Moskały. Na początku lat 80. XX wieku istniała możliwość noclegu w przyziemiach spalonego schroniska oraz w ocalałym budynku gospodarczym. W 1986 powstał Komitet Honorowy Budowy Schroniska, na którego czele stał poseł Kazimierz Modzelewski. Do budowy nie doszło^[2].

Pod koniec 2012 roku pojawiły się informacje o planowanej na 2014 roku budowie schroniska na Lubaniu. Inwestorem miała być spółka Schroniska i Hotele PTTK „Karpaty” Sp. z o.o. z siedzibą w Nowym Sączu. Ostatecznie do powstania obiektu nie doszło.

Przypisy

Bibliografia

• Edward Moskała: Schroniska PTTK w Karpatach Polskich. Warszawa-Kraków: PTTK, 1980, s. 262-266.
• Łukasz Bobek Powstanie nowe schronisko w Gorcach www.gazetakrakowska.pl [dostęp: 2013-03-26]
• Gorce: Będzie nowe schronisko na Lubaniu. e-gory.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-16)]. www.e-gory.pl [dostęp: 2013-03-26]