Schronisko w dolinie Świcy

Schronisko PTT w dolinie Świcy
Ilustracja
Państwo

 II Rzeczpospolita

Pasmo

Gorgany, Karpaty

Wysokość

930 m n.p.m.

Data otwarcia

16 października 1932

Właściciel

Oddział Lwowski PTT

Położenie na mapie Gorganów
Mapa konturowa Gorganów, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „schronisko”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „schronisko”
Ziemia48°40′20″N 23°46′50″E/48,672222 23,780556
Ruiny schroniska (2007)
Свіча-притулок-руїни1.jpg
Свіча-притулок-руїни2.jpg
Свіча-притулок-руїни3.jpg
Свіча-притулок-руїни4.jpg
Свіча-притулок-руїни5.jpg
Свіча-притулок-руїни6.jpg

Schronisko w dolinie Świcy – nieistniejące obecnie schronisko turystyczne położone w Gorganach na wysokości 930 m n.p.m.[1][2]

Historia

Schronisko wzniesiono w dolinie rzeki Świcy, na zachodnim skraju Gorganów (dolina ta stanowi umowną granicę pomiędzy tym pasmem a Bieszczadami Wschodnimi). Stało w osadzie Świca (wcześniej także pod nazwą Klauza Świca) położonej w pobliżu dawnej klauzy o tej samej nazwie znajdującej się u ujścia do Świcy potoku Tysowiec. Oprócz schroniska składała się ona z gajówki przedsiębiorstwa leśnego Silvinia i pawilonu myśliwskiego. Do osady prowadziła droga kołowa, jednak istniała również możliwość dotarcia do niej koleją – regularne pociągi kursowały do stacji Wygoda, gdzie należało przesiąść się na kolejkę leśną dojeżdżającą do oddalonej o 3,5 km gajówki Mündung (Myndung)[1][2][3][4][5][6].

Schronisko należące do Oddziału Lwowskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego wzniesiono w oparciu o projekt Tadeusza Soleckiego. Architekt nie tylko bezpłatnie sporządził plany budynku, ale też jako wolontariusz nadzorował prace w terenie. Środki finansowe na budowę pochodziły – oprócz kasy Oddziału Lwowskiego – także z subwencji przekazanych przez Zarząd Główny PTT, jego oddziały Warszawski i Tarnowski oraz Ministerstwo Komunikacji[6]. Przygotowania do budowy, w tym do zakupu parceli rozpoczęto w lipcu 1931 roku, a na miejscu ruszyły one wiosną 1932 roku. Poświęcenie i uroczyste otwarcie schroniska odbyło się już 16 października 1932 r. W ceremonii uczestniczyło ok. 150 osób, w tym Mieczysław Orłowicz (jako przedstawiciel Ministerstwa), Wacław Majewski z Zarządu Głównego PTT oraz Adam Lenkiewicz z Oddziału Lwowskiego, przedstawiciele innych oddziałów Towarzystwa, a także starosta miejscowego powiatu. Łączny koszt budowy wraz z wyrównaniem terenu i wyposażeniem wnętrza wyniósł 30 tys. zł[2][3][4][5][7].

Otwarty wówczas budynek wykonany był z drewna i mieścił dziesięć pomieszczeń użytkowych: na parterze zlokalizowano hol, jadalnię, kuchnię i dużą wspólną sypialnię, z kolei na piętrze oprócz holu – siedem niewielkich sypialni, w tym cztery w mansardach. Początkowo urządzono jedynie wspólną sypialnię z 17 łóżkami. Z czasem liczba ta zwiększyła się do 20, a ponadto oferowano 10 miejsc na siennikach[1][7]. Podaje się też, że schronisko w pewnym momencie oferowało nawet 34 miejsca noclegowe, w tym 21 na łóżkach[5]. Budynek posiadał podpiwniczenie oraz wysoki strych. W pobliżu głównego budynku postawiono niewielki garaż oraz obiekt gospodarczy, zaś w drugiej połowie lat 30. w schronisku uruchomiono pośrednictwo pocztowe[1][5][7]. Obiekt czynny był przez cały rok, a jego zarządczynią była Paulina Podberezka[7].

Budynek nie przetrwał II wojny światowej[5][7].

Szlaki turystyczne

Stan na lata 1933–1937.

Uwagi

  1. Według części źródeł szlak od schroniska do gajówki Mündung (Myndung) znakowano na zielono[8].
  2. Według stanu na 1937 szlak nieznakowany[8]; w innych opracowaniach część szlaku prowadząca na Menczył znakowana na niebiesko[9] (choć prawdopodobnie błędnie)[10].

Przypisy

  1. a b c d Henryk Gąsiorowski, Przewodnik po Beskidach Wschodnich, Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, t. 1 cz. 2: Gorgany, Lwów – Warszawa: Książnica-Atlas, 1933, s. 41–42, ISBN 83-909612-7-X, OCLC 749855740 (pol.).
  2. a b c Zbigniew Grabowski (red.), Kronika | Schroniska P. T. T., „Przegląd Turystyczny” (3), Kraków: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1 grudnia 1932, s. 6 (pol.).
  3. a b Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), Sprawozdania oddziałów, kół i sekcyj Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z działalności za rok 1931 | Oddział we Lwowie, Wierchy 1932 ↓, s. XXXVI.
  4. a b Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), Kronika | Nowe schronisko w Gorganach, Wierchy 1932 ↓, s. 190.
  5. a b c d e Dariusz Dyląg, Gorgany. Przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 91, ISBN 978-83-89188-74-8, OCLC 297550353 (pol.).
  6. a b Bogdziewicz 2012 ↓, s. 223.
  7. a b c d e Bogdziewicz 2012 ↓, s. 224.
  8. a b Józef Moszczeński, Adam Lenkiewicz (red.), Mapa Gorgany, załącznik do „Przewodnika historyczno-turystycznego po Gorganach i Czarnohorze : Szlakiem II Brygady Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich”, Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1937, OCLC 69280318 (pol.).
  9. Adam Zieliński, Aleksander Wasung, Bieszczady i Gorgany. Mapa znakowanych szlaków turystycznych od Ustrzyk Gr. po Rafajłowę, Lwów: Książnica-Atlas, 1933, OCLC 1299139987 (pol.).
  10. Henryk Gąsiorowski, Kronika | Piśmiennictwo | „Bieszczady i Gorgany“, Mapa znakowanych szlaków turystycznych od Ustrzyk Górnych po Rafajłowę; opracowali dr. A. Zieliński i A. Wasung, Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), „Wierchy”, Zarząd Główny i Oddział Lwowski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (11), Kraków: Gebethner i Wolff, 1933, s. 259 (pol.).
  11. Regulamin GOT, s. 62, 64, Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1935.
  12. Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Seneczów (pas 54, słup 37), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1937 (pol.).
  13. Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Porohy (pas 54, słup 38), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1935 (pol.).

Bibliografia

  • Ryszard Bogdziewicz, Schroniska karpackie od Beskidu Śląskiego do Czarnohory w latach 1874–1945, wyd. I, Lublin: Drukarnia i Wydawnictwo Akademickie WSSP im. Wincentego Pola, 2012, s. 221–223, ISBN 978-83-60594-24-7, OCLC 956614813 (pol.).
  • Wierchy”, Zarząd Główny i Oddział Lwowski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (10), Kraków: Gebethner i Wolff, 1932 (pol.).


Media użyte na tej stronie

Mapa Gorganów.png
Mapa topograficzna Gorganów
Carpathians relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Carpathians.
  • Projection: Equirectangular projection, strechted by 148.0%.
  • Geographic limits of the map:
  • N: 50.0° N
  • S: 44.25° N
  • W: 16.0° E
  • E: 27.5° E
  • GMT projection: -JX19.473333333333333cd/14.410266666666665cd
  • GMT region: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • GMT region for grdcut: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • Relief: SRTM30plus.
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Gfi-set01-hostel.svg
Autor: , Licencja: CC BY 2.0
icone de maison ou d'hotel
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
POL Szlak niebieski.svg
Niebieski szlak turystyczny.
POL Szlak żółty.svg
Żółty szlak turystyczny.
Свіча-притулок-руїни5.jpg
Autor: Losth., Licencja: CC BY-SA 4.0
Вигляд руїн на 2007 р.
Свіча-притулок-руїни6.jpg
Autor: Losth., Licencja: CC BY-SA 4.0
Вигляд руїн на 2007 р.
Свіча-притулок-руїни3.jpg
Autor: Losth., Licencja: CC BY-SA 4.0
Вигляд руїн на 2007 р.
Свіча-притулок-руїни2.jpg
Autor: Losth., Licencja: CC BY-SA 4.0
Вигляд руїн на 2007 р.
Свіча-притулок-руїни4.jpg
Autor: Losth., Licencja: CC BY-SA 4.0
Вигляд руїн на 2007 р.
Schronisko w dolinie Świcy.jpg
Schronisko Oddziału Lwowskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w dolinie Świcy w Gorganach.
Свіча-притулок-руїни1.jpg
Autor: Losth., Licencja: CC BY-SA 4.0
Вигляд руїн на 2007 р.