Scutum

Legioniści schowani za tarcze scutum

Scutum (łac. tarcza) – tarcza piechoty rzymskiej. Duża (wymiary około 120 cm wysokości, 100 cm szerokości, do 19 mm grubości) i lekko wypukła. Jej kształt ewoluował od owalu (Republika) do prostokąta (Cesarstwo). Jej wprowadzenie było przypisywane legendarnemu władcy, Markowi Furiuszowi Kamillusowi. Spośród wyposażenia legionistów rzymskich była najbardziej wyróżniającym się elementem i stanowiła ich główne uzbrojenie obronne. Piechurzy podczas walki trzymali ją lewą ręką, w marszu zawieszali ją na plecach za pomocą rzemienia.

Dokładny opis scutum przekazał żyjący i tworzący w Rzymie grecki historyk z II wieku p.n.e. Polibiusz. Scutum składała się z dwóch warstw desek połączonych klejem kazeinowym, od zewnątrz dodatkowo pokrywała ją warstwa płótna i skóry cielęcej. Wokół brzegów tarczy biegła metalowa obręcz, zabezpieczająca ją przed ciosami i pozwalająca postawić tarczę na ziemi. Pośrodku scutum była przymocowana żelazna wypukłość (umbo), która dodatkowo wzmacniała tarczę. Pod umbem, od strony wewnętrznej, znajdował się poziomy imacz do ujęcia dłonią. Na powierzchni tarczy malowano różne figury, na przykład sylwetki zwierząt lub symbol pioruna.

Bibliografia

• M.C. Bishop, J.C.N. Coulston: Roman Military Equipment. London: Batsford Books, 1993, s. 21-23, 32-38, 43-48, 58-60, 69, 81-82, 111, 115, 149-151, 172-173, 182-186, 192-194, 200-203. ISBN 0-7134-6637-5.