Sebastes

	Sebastes
	Cuvier, 1829
	(c) Stan Shebs, CC BY-SA 3.0; Przedstawiciel rodzaju – Sebastes nebulosus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	skorpenokształtne
Rodzina	Sebastidae
Rodzaj	Sebastes
	Typ nomenklatoryczny
	Perca norvegica Ascanius, 1772
Synonimy
	Acutomentum Eigenmann & Beeson, 1893; Allosebastes Hubbs, 1951; Auctospina Eigenmann & Beeson, 1893; Emmelas Jordan & Evermann, 1898; Eosebastes Jordan & Evermann, 1896; Eusebastes Sauvage, 1878; Hatumeus Matsubara, 1943; Hispaniscus Jordan & Evermann, 1896; Mebarus Matsubara, 1943; Murasoius Matsubara, 1943; Neohispaniscus Matsubara, 1943; Primospina Eigenmann & Beeson, 1893; Pteropodus Eigenmann & Beeson, 1893; Rosicola Jordan & Evermann, 1896; Sebastichthys Gill, 1862; Sebastocarus Jordan & Evermann, 1927; Sebastocles Jordan & Hubbs, 1925; Sebastodes Gill, 1881; Sebastomus Gill, 1864; Sebastopyr Jordan & Evermann, 1927; Sebastosomus Gill, 1864; Takenokius Matsubara, 1943; Zalopyr Jordan & Evermann, 1898;

Sebastes – rodzaj morskich ryb zaliczanych do skorpenokształtnych z rodziny Sebastidae^[2], czasami klasyfikowanej jako podrodzina Sebastinae w obrębie skorpenowatych (Scorpaenidae)^[3]. Obejmuje około 110 gatunków. Niektóre z nich należą do najdłużej żyjących kręgowców na Ziemi. Wiele gatunków ma duże znaczenie gospodarcze.

Systematyka

Rodzaj Sebastes został ustalony przez Cuviera w 1829 dla Perca norvegica i prowizorycznie zaliczony do skorpenokształtnych. Jego pozycja w systematyce ryb nie jest pewna, ponieważ łączy wiele cech z okoniokształtnymi, a filogeneza skorpenokształtnych jest słabo poznana^[4].

Występowanie

Większość ryb z tego rodzaju zasiedla chłodne wody północno-wschodniego Pacyfiku^[3]^[5] (ponad 65 gatunków), część występuje w północno-zachodnim Pacyfiku (27 gatunków), 7 w Zatoce Kalifornijskiej, 4 gatunki rozsiedliły się poprzez Arktykę^[5] do północnego Oceanu Atlantyckiego, a 2 znane są z półkuli południowej^[6].

Są to zarówno ryby głębokowodne (do 3000 m p.p.m.) oraz przebywające w wodach przybrzeżnych^[5].

Charakterystyka

Budową ciała przypominają okoniokształtne, z którymi skorpenokształtne są blisko spokrewnione. Ciało krępe, dość wysokie, płetwa grzbietowa dwudzielna, z przednią częścią ciernistą. Trzy pierwsze promienie płetwy odbytowej tworzą ostre kolce. Na pokrywach skrzelowych obecne liczne zadziory^[5]. Najmniejsze gatunki (Sebastes viviparus) osiągają ok. 35 cm, największe (Sebastes norvegicus) do około 1 m długości^[5].

Są rybami długowiecznymi, Sebastes aleutianus może dożyć do 200 lat.

Żywią się skorupiakami i drobnymi rybami. Są jajożyworodne^[3].

Zagrożenia

Ze względu na wysoko cenione mięso ryby z rodzaju Sebastes są poławiane w dużych ilościach gospodarczo i przez wędkarzy. Ponieważ rosną wolno i późno osiągają dojrzałość płciową populacja wielu gatunków drastycznie się zmniejsza.

Klasyfikacja

Gatunki zaliczane do tego rodzaju^[2]:

Sebastes aleutianus – karmazyn ostrooki^[7]
Sebastes alutus – karmazyn pacyficzny^[8]
Sebastes atrovirens – karmazyn glonowy^[8]
Sebastes auriculatus
Sebastes aurora – karmazyn aurora^[7]
Sebastes babcocki – karmazyn czerwonopręgi^[7]
Sebastes baramenuke
Sebastes borealis
Sebastes brevispinis – karmazyn szary^[8]
Sebastes capensis – karmazyn kapski^[8], karmazyn przylądkowy^[7]
Sebastes carnatus
Sebastes caurinus – karmazyn miedziany^[8]
Sebastes cheni
Sebastes chlorostictus
Sebastes chrysomelas
Sebastes ciliatus – karmazyn śniady^[7]
Sebastes constellatus
Sebastes cortezi
Sebastes crameri – karmazyn czerwonoplamy^[7]
Sebastes dallii
Sebastes diaconus
Sebastes diploproa – karmazyn wciętonosy^[7]
Sebastes elongatus – karmazyn zielonoplamy^[7]
Sebastes emphaeus
Sebastes ensifer
Sebastes entomelas – karmazyn żałobny^[7]
Sebastes eos
Sebastes exsul
Sebastes fasciatus
Sebastes flammeus
Sebastes flavidus – karmazyn pozłotek^[8], karmazyn żółtopłetwy^[7]
Sebastes fuscescens
Sebastes gilli
Sebastes glaucus
Sebastes goodei – karmazyn koralowy^[7]
Sebastes helvomaculatus – karmazyn białoplamy^[7]
Sebastes hopkinsi
Sebastes hubbsi
Sebastes inermis
Sebastes iracundus
Sebastes itinus
Sebastes jordani – karmazyn smukły^[7]
Sebastes joyneri
Sebastes kiyomatsui
Sebastes koreanus
Sebastes lentiginosus
Sebastes levis
Sebastes longispinis
Sebastes macdonaldi
Sebastes maliger
Sebastes matsubarai
Sebastes melanops – karmazyn czarny^[8]
Sebastes melanosema
Sebastes melanostictus

Sebastes melanostomus
Sebastes mentella – mentela^[9], makolec^[10], karmazyn mentela^[8]
Sebastes miniatus – karmazyn wermilon^[8]
Sebastes minor
Sebastes moseri
Sebastes mystinus – karmazyn niebieski^[8]
Sebastes nebulosus
Sebastes nigrocinctus
Sebastes nivosus
Sebastes norvegicus – karmazyn pospolity^[9]
Sebastes notius
Sebastes nudus
Sebastes oblongus
Sebastes oculatus – karmazyn patagoński^[8]
Sebastes ovalis
Sebastes owstoni
Sebastes pachycephalus
Sebastes paucispinis – karmazyn bezkolcy^[8], bezkolec^[8], karmazyn bokacio^[7]
Sebastes peduncularis
Sebastes phillipsi
Sebastes pinniger – karmazyn żółtawy^[8]
Sebastes polyspinis
Sebastes proriger – karmazyn czerwonopasy^[7]
Sebastes rastrelliger – karmazyn trawiasty^[8]
Sebastes reedi – karmazyn żółtogęby^[7]
Sebastes rosaceus
Sebastes rosenblatti
Sebastes ruberrimus – karmazyn żółtooki^[7]
Sebastes rubrivinctus
Sebastes rufinanus
Sebastes rufus
Sebastes saxicola
Sebastes schlegelii
Sebastes scythropus
Sebastes semicinctus
Sebastes serranoides
Sebastes serriceps
Sebastes simulator
Sebastes sinensis
Sebastes spinorbis
Sebastes steindachneri
Sebastes taczanowskii
Sebastes thompsoni
Sebastes trivittatus
Sebastes umbrosus
Sebastes variabilis
Sebastes variegatus – karmazyn arlekin^[7]
Sebastes varispinis
Sebastes ventricosus
Sebastes viviparus – karmazynek^[9]
Sebastes vulpes
Sebastes wakiyai
Sebastes wilsoni
Sebastes zacentrus – karmazyn twardokolcy^[7]
Sebastes zonatus

Gatunkiem typowym jest Perca norvegica (=S. norvegicus)^[2].

Sebastes aleutianus
Sebastes alutus
Sebastes atrovirens
Sebastes auriculatus
Sebastes babcocki
Sebastes borealis
Sebastes carnatus
Sebastes caurinus
Sebastes chlorostictus
Sebastes chrysomelas
Sebastes constellatus
Sebastes dallii
Sebastes diploproa
Sebastes elongatus
Sebastes ensifer
Sebastes entomelas
Sebastes fasciatus
Sebastes flavidus
Sebastes goodei
Sebastes helvomaculatus
Sebastes hopkinsi
Sebastes inermis
Sebastes levis
Sebastes maliger
Sebastes matsubarai
Sebastes melanops
Sebastes mentella
Sebastes miniatus
Sebastes mystinus
Sebastes nigrocinctus
Sebastes ovalis
Sebastes pachycephalus
Sebastes paucispinis
(c) Stan Shebs, CC BY-SA 3.0
Sebastes pinniger
Sebastes polyspinis
Sebastes rastrelliger
Sebastes reedi
Sebastes rosaceus
Sebastes ruberrimus
Sebastes rubrivinctus
Sebastes schlegelii
Sebastes semicinctus
Sebastes serranoides
Sebastes serriceps
Sebastes wilsoni
Sebastes zacentrus

Przypisy

↑ Sebastes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version) (ang.). California Academy of Sciences. [dostęp 2018-12-01].
↑ ^a ^b ^c J. S. Nelson, T. C. Grande, M. V. H. Wilson: Fishes of the World. Wyd. 5. John Wiley & Sons, 2016. ISBN 978-1-118-34233-6. (ang.)
↑ Arthur Kendall. An historical review of Sebastes taxonomy and systematics. „Marine Fisheries Review”. 62 (2), 2000 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
↑ J.R. Hyde, R.D. Vetter. The origin, evolution, and diversification of rockfishes of the genus Sebastes (Cuvier). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 44 (2), s. 790–811, 2007. DOI: 10.1016/j.ympev.2006.12.026 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
↑ ^a ^b ^c G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973

[itis-1] Sebastes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[E-2] R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version) (ang.). California Academy of Sciences. [dostęp 2018-12-01].

[Nelson2016-3] J. S. Nelson, T. C. Grande, M. V. H. Wilson: Fishes of the World. Wyd. 5. John Wiley & Sons, 2016. ISBN 978-1-118-34233-6. (ang.)

[Kendall-4] Arthur Kendall. An historical review of Sebastes taxonomy and systematics. „Marine Fisheries Review”. 62 (2), 2000 (ang.).

[Zalachowski-5] Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.

[Hyde-6] J.R. Hyde, R.D. Vetter. The origin, evolution, and diversification of rockfishes of the genus Sebastes (Cuvier). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 44 (2), s. 790–811, 2007. DOI: 10.1016/j.ympev.2006.12.026 (ang.).

[Grabda-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.

[Rutk-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

[Nikolski-9] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[KRR-10] Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne