Sejm grodzieński

Po prawej stronie budynek Batorówki należący do Sapiehów, który mieścił rezydencję króla Augusta II Mocnego, na którego tyłach wznosił się Pałac Sapiehów (Sapieżyński) mieszczący Izbę Poselską i Izbę Senatorską.
Nowy Zamek w Grodnie w XVIII wieku

Sejm grodzieński – zbiorcza nazwa dla sejmów I Rzeczypospolitej, odbywających się w Grodnie. Sejm odbywający się w Warszawie w 1673 zdecydował, że co trzeci sejm (z wyłączeniem tych, które wiązały się z elekcją króla – konwokacyjnych, elekcyjnych i koronacyjnych) będzie odbywał się w Grodnie[1]. Miało to zaakcentować fakt, że Rzeczpospolita składa się z Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego (alternata). Miasto Grodno zyskało tym samym obok Warszawy status Miasta Sejmowego Rzeczypospolitej, natomiast w świadomości ówczesnych stolicami w dalszym ciągu były Kraków i Wilno. W Grodnie odbyło się jedynie 11 sejmów. Pierwsze w latach: 1678-1679, 1688, 1693. Potem nastąpiła przerwa związana z elekcją Augusta II Mocnego, wielką wojną północną i walkami wewnętrznymi w kraju. Kolejne sejmy grodzieńskie, już w czasach saskich, odbyły się w latach: 1718, 1726, 1729, 1730, 1744, 1752.

W czasie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego w Grodnie odbyły się jedynie dwa sejmy: w roku 1784 oraz sejm grodzieński z 1793, który potwierdził II rozbiór Polski i okazał się ostatnim sejmem I Rzeczypospolitej[2].

Sejmy w Grodnie
OdDoKrólMiejsceMarszałek Sejmu
15 grudnia 16783 kwietnia 1679Jan III SobieskiStary Zamek w GrodnieFranciszek Stefan Sapieha koniuszy wielki litewski
27 stycznia 16885 marca 1688Jan III SobieskiStary Zamek w GrodnieAndrzej Giełgud pisarz wielki litewski
9 stycznia 169311 lutego 1693Jan III SobieskiStary Zamek w GrodnieMichał Kryszpin-Kirszensztein pisarz polny litewski
3 października 171814 listopada 1718August II MocnyBatorówka i Pałac Sapiehów w GrodnieKrzysztof Zawisza starosta miński
28 września 17269 listopada 1726August II MocnyBatorówka i Pałac Sapiehów w GrodnieStefan Potocki referendarz koronny
22 sierpnia 172927 sierpnia 1729August II MocnyBatorówka i Pałac Sapiehów w Grodniezerwany przed obiorem
2 października 173014 października 1730August II Mocnyzerwany przed obiorem
5 października 174419 listopada 1744August III SasNowy Zamek w GrodnieTadeusz Ogiński oboźny litewski
2 października 175226 października 1752August III SasNowy Zamek w GrodnieJózef Adrian Massalski starosta grodzieński
4 października 178413 listopada 1784Stanisław August PoniatowskiNowy Zamek w GrodnieKsawery Chomiński starosta piński
17 czerwca 179323 listopada 1793Stanisław August PoniatowskiNowy Zamek w GrodnieStanisław Kostka Bieliński cześnik koronny

Przypisy

  1. ↑ Volumina Legum tom 5 s. 67 Seym trzeci w Wielkim Xięstwie Litewskim
  2. ↑ Rangę Grodna jako sejmowej stolicy potwierdził Sejm Wielki w ustawie Seymy z 28 maja 1791 (Volumina Legum tom 9 s. 250)

Bibliografia

  • Robert Kołodziej, Sejm z 1718 roku na tle pierwszych sejmów grodzieńskich. Uwagi na temat wybranych elementów procedury sejmów w Grodnie, [w:] W podróży przez wiek osiemnasty... Studia i szkice z epoki nowożytnej, red. nauk.A. Perłakowski, M. Wyszomirska, M. Zwierzykowski, Kraków–Poznań–Toruń, 2015, s. 41–50
  • W. Kriegseisen, Sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej (do 1763 roku). Geneza i kryzys władzy ustawodawczej, Warszawa 1995, s. 139–140
  • Markiewicz M., Rzeczpospolita bez sejmu. Funkcjonowanie państwa, [w:] Między barokiem a oświeceniem. Nowe spojrzenie na czasy saskie, praca zbiorowa, red. K. Stasiewicz, S. Achremczyk, Olsztyn 1996
  • Gordziejew J., Socjotopografia Grodna w XVIII w., Toruń 2009

Media użyte na tej stronie

Napoleon Orda Grodno nad rzeką Niemnem.jpg
Oryginalny komentarz autorski: "GRODNO NAD RZEKĄ NIEMNEM

(G. Grodzieńska) Kościół farny ufundowany przez W. Księcia Witolda na schyłku XIV wieku. Wzniesiony następnie wspaniały Kościół dla zakonu Jezuitów przez Isajkowskiego biskupa Smoleńskiego r. 1633. Obok Kościoła przy Ulicy Brygidzkiej stoi dotychczas kamienica, w której umarł Stefan Batory r. 1587."

Kościół katedralny pod wezwaniem św. Franiszka Ksawerego.