Selenipedium

Selenipedium
Ilustracja
S. chica
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządliliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rządszparagowce
Rodzinastorczykowate
Podrodzinaobuwikowe
RodzajSelenipedium
Nazwa systematyczna
Selenipedium H. G. Reichenbach
Xenia Orch. 1: 3. 1 Apr 1854; Bonplandia 2: 116. 1 Mai 1854[3]
Typ nomenklatoryczny

S. chica H. G. Reichenbach[3]

Zasięg występowania
Mapa zasięgu

Selenipedium – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Liczy co najmniej 5 gatunków[4] występujących w strefie tropikalnej Ameryki Południowej (jeden gatunek sięga na północy do Panamy[5]). Owoce dwóch gatunków – Selenipedium chica i S. isabelianum zbierane były jako namiastka wanilii[6]. Rośliny z tego rodzaju bardzo rzadko spotykane są w uprawie[7].

Morfologia

Kwiat S. palmifolium
Pokrój
Storczyki o długiej, ulistnionej, czasem rozgałęzionej łodydze[5].
Liście
Liczne, fałdowane, wyrastają w dwóch naprzeciwległych rzędach[5].
Kwiaty
Wyrastają w wielokwiatowym kwiatostanie szczytowym, jednak w czasie kwitnienia rozwijają się kolejno, tak że poszczególne kwiaty rozwijają się pojedynczo. Wsparte są okazałymi przysadkami. Górny listek zewnętrznego okółka jest wolny i wznosi się nad warżką. Dwa pozostałe listki okółka zewnętrznego są zrośnięte i znajdują się za warżką, która jest workowato rozdęta z brzegami zagiętymi do wnętrza. Boczne dwa listki okółka wewnętrznego są wąskie, odchylone na bok lub opadają. Prętosłup jest krótki, zwieńczony jest tarczowatym prątniczkiem, za którym znajdują się po bokach dwa płodne pręciki (kwiat diandryczny). Kopulaste znamię znajduje się na szczycie kolumny. Zalążnia jest trójkomorowa[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z pięciu rodzajów podrodziny obuwikowych Cypripedioideae stanowiącej grupę siostrzaną dla kladu obejmującego storczykowe (Orchidoideae) i epidendronowe (Epidendroideae) w obrębie storczykowatych (Orchidaceae), będących kladem bazalnym w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych[2]. Dawniej do tego rodzaju zaliczano szereg gatunków wyodrębnionych później do rodzaju fragmipedium (Phragmipedium)[7].

Wykaz gatunków[4]
  • Selenipedium aequinoctiale Garay
  • Selenipedium chica Rchb.f.
  • Selenipedium isabelianum Barb.Rodr.
  • Selenipedium palmifolium (Lindl.) Rchb.f. & Warsz.
  • Selenipedium steyermarkii Foldats

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-07-20] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING) (ang.). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2012-07-20].
  4. ↑ a b Selenipedium. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-07-20].
  5. ↑ a b c d Robert L. Dressler: Field Guide to the Orchids of Costa Rica and Panama. Cornell University Press, 1993, s. 318. ISBN 0-8014-8139-2.
  6. ↑ Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 406–409, seria: Wielka Encyklopedia Przyrody. ISBN 83-7079-779-2.
  7. ↑ a b Stuart Max Walters: The European Garden Flora: Monocotyledons (Part II). Cambridge University Press, 1984, s. 152. ISBN 978-0-521-25864-7.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Selenipedium palmifolium 06.jpg
Autor: Roberto Takase, Licencja: CC BY-SA 3.0
Selenipedium palmifolium
Selenipedium distribution map.png
Autor: Dalton Holland Baptista, Licencja: CC BY-SA 4.0
Selenipedium distribution map