Senatorowie I kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (1989–1991)

Andrzej Stelmachowski – marszałek Senatu I kadencji

Senatorowie I kadencji zostali wybrani 4 i 18 czerwca 1989 oraz w wyniku wyborów uzupełniających przeprowadzonych 8 października 1989, 4 i 18 lutego 1990 oraz 27 maja i 10 czerwca 1990. Kadencja senatorów rozpoczęła się z dniem drugiej tury wyborów parlamentarnych (18 czerwca 1989), a zakończyła się 25 listopada 1991[1].

W wyniku wyborów parlamentarnych w 1989 (tzw. wyborów kontraktowych[2] lub czerwcowych[3]) wybrano 100 senatorów. Były to pierwsze wybory do Senatu w powojennej historii Polski – izba ta została zlikwidowana na skutek sfałszowanego w 1946 przez komunistów referendum. Utworzenie Senatu oraz przeprowadzenie do niego całkowicie wolnych oraz demokratycznych wyborów było jednym z podstawowych uzgodnień Okrągłego Stołu, które solidarnościowa opozycja zawarła ze skupioną wokół PZPR władzą[4].

7 kwietnia 1989 Sejm PRL dokonał nowelizacji konstytucji, wprowadzając do niej instytucję Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[5], a także uchwalił ordynację wyborczą. Zgodnie z nią senatorowie zostali wybrani w 49 okręgach wyborczych obejmujących obszar poszczególnych województw – w 47 wybierano po dwie osoby, a w 2 – warszawskim i katowickim – po trzech przedstawicieli do izby wyższej[6]. 29 grudnia 1989 dokonano kolejnej zmiany konstytucji – nazwę Polska Rzeczpospolita Ludowa zastąpiono nazwą Rzeczpospolita Polska, tym samym senatorowie Senatu PRL stali się senatorami Senatu RP[7].

99 spośród 100 senatorów wyłonionych w wyborach czerwcowych zostało wybranych jako przedstawiciele opozycyjnego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”. 92 z nich wygrało już 4 czerwca, pozostałych 7 zwyciężyło w ponownym głosowaniu z 18 czerwca[8][9][10]. 1 mandat uzyskał niezależny kandydat Henryk Stokłosa[11], który został wybrany w drugiej turze[10].

Wśród senatorów wybranych w wyborach kontraktowych znalazło się 6 kobiet i 94 mężczyzn. Cztery osoby spośród nich legitymowały się stażem parlamentarnym – w różnych kadencjach Sejmu PRL zasiadali uprzednio Gustaw Holoubek[12], Edmund Osmańczyk[13], Ryszard Reiff[14] i Stanisław Stomma[15]; mandat poselski sprawowała wcześniej również Dorota Simonides, która wygrała jedne z wyborów uzupełniających do izby wyższej[16].

Przed zakończeniem I kadencji wygasł mandat 5 senatorów[17] (we wszystkich przypadkach na skutek śmierci parlamentarzysty). Grzegorz Białkowski nie dożył dnia złożenia ślubowania. Po jego śmierci, a także po zgonach Edmunda Osmańczyka i Adama Stanowskiego, przeprowadzano trzykrotnie wybory uzupełniające. Mandaty po Mieczysławie Tarnowskim i Janie Józefie Lipskim pozostały nieobsadzone do końca kadencji – senatorowie ci zmarli już po uchwale Sejmu RP z 9 marca 1991, która przewidziała na jesień tego samego roku rozwiązanie obu izb parlamentu i przeprowadzenie w pełni wolnych wyborów[18].

Pierwsze posiedzenie Senatu I kadencji rozpoczęło się w dniu 4 lipca 1989 w Sali Posiedzeń Sejmu[19]. Funkcję marszałka seniora pełnił najstarszy wiekiem senator – Stanisław Stomma[20].

Kluby w Senacie w trakcie kadencji

Prezydium Senatu I kadencji

SenatorFunkcjaKlubCzas pełnienia funkcji
OdDo
Stanisław StommaMarszałek seniorObywatelski Klub Parlamentarny1989-07-04 4 lipca 1989(dts)
Marszałek senior przewodniczy obradom Senatu przed wyborem Prezydium
Andrzej StelmachowskiMarszałek SenatuObywatelski Klub Parlamentarny1989-07-04 4 lipca 1989(dts)[21]1991-11-25 25 listopada 1991(dts)
Zofia KuratowskaWicemarszałek SenatuKP Unii Demokratycznej1989-07-04 4 lipca 1989(dts)[22]1991-11-25 25 listopada 1991(dts)
Józef ŚliszWicemarszałek SenatuObywatelski Klub Parlamentarny1989-07-04 4 lipca 1989(dts)[22]1991-11-25 25 listopada 1991(dts)
Andrzej WielowieyskiWicemarszałek SenatuKP Unii Demokratycznej1989-07-04 4 lipca 1989(dts)[22]1991-11-25 25 listopada 1991(dts)
Andrzej CelińskiCzłonekNiezrzeszony1989-07-04 4 lipca 1989(dts)[23]1991-11-25 25 listopada 1991(dts)
Krzysztof KozłowskiCzłonekObywatelski Klub Parlamentarny1989-07-04 4 lipca 1989(dts)[23]1990-03-30 30 marca 1990(dts)[24]
Edward WendeCzłonekKP Unii Demokratycznej1989-07-04 4 lipca 1989(dts)[23]1991-11-25 25 listopada 1991(dts)
Janusz ZiółkowskiCzłonekObywatelski Klub Parlamentarny1990-03-30 30 marca 1990(dts)[24]1991-11-25 25 listopada 1991(dts)
Roman DudaCzłonekObywatelski Klub Parlamentarny1991-01-18 18 stycznia 1991(dts)[25]1991-03-01T00:00:00.001 1 marca 1991(dts)[26]
Jerzy StępieńCzłonekObywatelski Klub Parlamentarny1991-03-01T00:00:00.001 1 marca 1991(dts)[27]1991-11-25 25 listopada 1991(dts)

Funkcje sekretarza Senatu pełnili Anna Bogucka-Skowrońska, Andrzej Czapski, Stanisław Obertaniec, Krzysztof Pawłowski, Andrzej Piesiak, Jerzy Stepień (do 26 września 1989), Bartłomiej Kołodziej (od 26 września 1989)[28].

Senatorowie I kadencji

Jerzy Stępień
Krzysztof Kozłowski
Ireneusz Niewiarowski
Andrzej Wajda
Lech Kaczyński
Bogdan Lis
Andrzej Celiński
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Andrzej Wielowieyski

Senatorowie wybrani w 1989

Pogrubieniem wyróżniono imiona i nazwiska senatorów wyłonionych w I turze wyborów.
Kolorem szarym wyróżniono senatorów, których mandat wygasł w czasie trwania kadencji izby.

PołożenieWojewództwo[9]Liczba
kand.[9]		Wybrani senatorowie[9][10][17]% głosów
I/II tura[9][10]
POL województwo bialopodlaskie 1975.svgbialskopodlaskie8Andrzej Czapski72,28
Mieczysław Trochimiuk72,24
POL województwo bialostockie 1975.svgbiałostockie13Andrzej Stelmachowski60,18
Andrzej Kaliciński58,45
POL województwo bielskie 1975.svgbielskie12Maciej Krzanowski71,36
Andrzej Kralczyński68,96
POL województwo bydgoskie 1975.svgbydgoskie23Antoni Tokarczuk58,47
Aleksander Paszyński44,66 / 63,08
POL województwo chelmskie 1975.svgchełmskie7Eugeniusz Wilkowski56,59
Andrzej Szczepkowski54,78
POL województwo ciechanowskie 1975.svgciechanowskie9Benedykt Pszczółkowski63,77
Ryszard Juszkiewicz59,21
POL województwo czestochowskie 1975.svgczęstochowskie12Andrzej Rozmarynowicz68,44
Andrzej Machalski67,87
POL województwo elblaskie 1975.svgelbląskie13Jarosław Kaczyński57,98
Antoni Borowski57,92
POL województwo gdanskie 1975.svggdańskie6Bogdan Lis73,43
Lech Kaczyński67,76
POL województwo gorzowskie 1975.svggorzowskie13Stanisław Żytkowski56,51
Stefania Hejmanowska56,39
POL województwo jeleniogorskie 1975.svgjeleniogórskie13Jerzy Regulski62,95
Andrzej Piesiak62,51
POL województwo kaliskie 1975.svgkaliskie11Edward Wende68,27
Jerzy Pietrzak60,83
POL województwo katowickie 1975.svgkatowickie18Andrzej Wielowieyski66,43
August Chełkowski63,95
Leszek Piotrowski61,23
Województwo kieleckiekieleckie12Stanisław Żak69,26
Jerzy Stępień61,34
Województwo konińskiekonińskie9Ireneusz Niewiarowski60,12
Kazimierz Brzeziński56,11
Województwo koszalińskiekoszalińskie6Jerzy Madej58,17
Gabriela Cwojdzińska53,77
POL województwo krakowskie 1975.svgkrakowskie14Roman Ciesielski81,24
Krzysztof Kozłowski71,77
Województwo krośnieńskiekrośnieńskie9Gustaw Holoubek75,64
Andrzej Szczypiorski73,68
POL województwo legnickie 1975.svglegnickie10Stanisław Obertaniec68,91
Władysław Papużyński65,82
POL województwo leszczynskie 1975.svgleszczyńskie14Stanisław Hoffmann46,02 / 63,75
Antoni Żurawski41,30 / 61,81
POL województwo lubelskie 1975.svglubelskie11Henryk Stępniak73,92
Adam Stanowski71,47
POL województwo lomzynskie 1975.svgłomżyńskie7Lech Kozioł73,78
Ryszard Reiff70,30
POL województwo lodzkie 1975.svgłódzkie17Jerzy Dietl60,13
Cezary Józefiak47,37 / 58,53
Województwo nowosądeckienowosądeckie7Zofia Kuratowska82,47
Krzysztof Pawłowski73,16
POL województwo olsztyńskie 1975.svgolsztyńskie13Erwin Kruk58,21
Antoni Jutrzenka-Trzebiatowski53,66
POL województwo opolskie 1975.svgopolskie14Edmund Osmańczyk68,20
Józef Góralczyk62,25
POL województwo ostroleckie 1975.svgostrołęckie6Henryk Wilk67,02
Jan Chodkowski63,04
POL województwo pilskie 1975.svgpilskie10Zdzisław Nowicki36,36 / 50,09
Henryk Stokłosa43,80 / 49,47
POL województwo piotrkowskie 1975.svgpiotrkowskie12Tadeusz Zaskórski63,26
Grzegorz Białkowski59,43
POL województwo plockie 1975.svgpłockie8Andrzej Celiński69,43
Stanisław Stomma62,73
POL województwo poznanskie 1975.svgpoznańskie6Ryszard Ganowicz68,35
Janusz Ziółkowski66,86
Województwo przemyskieprzemyskie6Tadeusz Ulma77,77
Jan Musiał72,60
POL województwo radomskie 1975.svgradomskie16Stefan Bembiński61,57
Jan Józef Lipski47,67 / 67,65
Województwo rzeszowskierzeszowskie10Józef Ślisz81,31
Bolesław Fleszar79,37
POL województwo siedleckie 1975.svgsiedleckie7Tadeusz Kłopotowski63,10
Gabriel Janowski61,13
POL województwo sieradzkie 1975.svgsieradzkie8Tadeusz Zieliński59,08
Andrzej Tomaszewicz54,88
POL województwo skierniewickie 1975.svgskierniewickie7Edward Pyziołek69,79
Zbigniew Rokicki64,75
POL województwo slupskie 1975.svgsłupskie10Anna Bogucka-Skowrońska68,12
Henryk Grządzielski41,31 / 61,70
POL województwo suwalskie 1975.svgsuwalskie15Andrzej Wajda66,64
Stanisław Bernatowicz59,34
POL województwo szczecinskie 1975.svgszczecińskie12Edmund Bilicki60,99
Mieczysław Ustasiak60,54
Województwo tarnobrzeskietarnobrzeskie12Zbigniew Romaszewski74,91
Jan Kozłowski68,38
POL województwo tarnowskie 1975.svgtarnowskie8Stanisław Chrobak76,94
Andrzej Fenrych72,77
POL województwo torunskie 1975.svgtoruńskie11Alicja Grześkowiak69,37
Stanisław Tadeusz Dembiński64,70
POL województwo walbrzyskie 1975.svgwałbrzyskie18Włodzimierz Bojarski72,40
Mieczysław Tarnowski67,04
POL województwo warszawskie 1975.svgwarszawskie32Władysław Findeisen67,31
Anna Radziwiłł67,03
Witold Trzeciakowski67,01
POL województwo wloclawskie 1975.svgwłocławskie11Bartłomiej Kołodziej61,39
Franciszek Sobieski54,74
POL województwo wroclawskie 1975.svgwrocławskie11Karol Modzelewski74,95
Roman Duda68,49
Województwo zamojskiezamojskie9Wiesław Lipko77,94
Janusz Woźnica74,91
POL województwo zielonogorskie 1975.svgzielonogórskie9Edward Lipiec59,45
Walerian Piotrowski52,87

Senatorowie wybrani w wyborach uzupełniających

Pogrubieniem wyróżniono imiona i nazwiska posłów wyłonionych w I turze wyborów.

PołożenieWojewództwoLiczba
kand.		Wybory (I/II tura)Wybrani senatorowie[17]% głosów
I/II tura		Objęcie mandatu
POL województwo piotrkowskie 1975.svgpiotrkowskie68 października 1989[29]Piotr Andrzejewski65,07[29]17 października 1989[30]
POL województwo opolskie 1975.svgopolskie44 lutego 1990[31]
18 lutego 1990[32]		Dorota Simonides35,66[31]
67,07[32]		1 marca 1990[33]
POL województwo lubelskie 1975.svglubelskie429 maja 1990[34]
12 czerwca 1990[35]		Jerzy Kłoczowski40,51[34]
59,93[35]		21 czerwca 1990[36]

Senatorowie, których mandat wygasł w trakcie kadencji

SenatorWygaśnięcie mandatu[17]PrzyczynaNastępca
Grzegorz Białkowski29 czerwca 1989śmierć (zmarł 29 czerwca 1989,
nie złożył ślubowania)[37]		Piotr Andrzejewski
Edmund Osmańczyk17 października 1989śmierć (zmarł 4 października 1989)[38]Dorota Simonides
Adam Stanowski16 lutego 1990śmierć (zmarł 7 lutego 1990)[39]Jerzy Kłoczowski
Mieczysław Tarnowski23 maja 1991śmierć (zmarł 11 maja 1991)[40]mandat pozostał nieobsadzony
Jan Józef Lipski19 września 1991śmierć (zmarł 10 września 1991)[41]mandat pozostał nieobsadzony

Przynależność klubowa (stan na koniec kadencji)

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Senatorowie I kadencji podczas spotkania w Senacie (2014)
August Chełkowski
Cezary Józefiak

23 czerwca 1989 posłowie i senatorowie wybrani z poparciem Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” (a więc 99 ze 100 senatorów) zrzeszyli się w Obywatelskim Klubie Parlamentarnym na czele z posłem Bronisławem Geremkiem[42]. Po przemianach wewnątrz obozu solidarnościowego pod koniec kadencji w Senacie funkcjonowały dwa kluby parlamentarne:

  • Obywatelski Klub Parlamentarny – 67 senatorów; funkcję zastępcy przewodniczącego klubu poselsko-senatorskiego pełnił Roman Duda[43];
  • Klub Parlamentarny Unii Demokratycznej – 29 senatorów; funkcję zastępcy przewodniczącego klubu poselsko-senatorskiego pełniła Zofia Kuratowska[44]; KP UD powstał 4 stycznia 1991[45].

Dwóch parlamentarzystów izby wyższej na koniec kadencji pozostawało senatorami niezrzeszonymi[46].

Obywatelski Klub Parlamentarny[c]
Klub Parlamentarny Unii Demokratycznej
Senatorowie niezrzeszeni

Przewodniczący komisji

KomisjaUtworzenie komisjiPrzewodniczący komisji
Komisja Gospodarki Narodowej[47]28 lipca 1989Cezary Józefiak
Komisja Rolnictwa[48]6 lipca 1990Mieczysław Trochimiuk
Komisja Kultury, Środków Przekazu, Nauki i Edukacji Narodowej[49]22 lipca 1989Władysław Findeisen
Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia[50]28 lipca 1989Kazimierz Brzeziński
Komisja Praw Człowieka i Praworządności[51]28 lipca 1989Zbigniew Romaszewski
Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich[52]28 lipca 1989Lech Kozioł
Komisja Samorządu Terytorialnego[53]28 lipca 1989Jerzy Stępień
Komisja Ochrony Środowiska[54]6 lipca 1990August Chełkowski
Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych[55]28 lipca 1989Tadeusz Zieliński
Komisja Spraw Emigracji i Polaków za Granicą[56]28 lipca 1989Ryszard Reiff
Komisja Spraw Zagranicznych[57]28 lipca 1989Stanisław Dembiński
Komisja Konstytucyjna[58]7 grudnia 1989Alicja Grześkowiak
Komisja Nadzwyczajna do Spraw Górnictwa[59]28 grudnia 1990Leszek Piotrowski
Komisja Obrony Narodowej[60]24 maja 1991Henryk Wilk
Komisja Ustawodawstwa Gospodarczego (zlikwidowana 27 kwietnia 1990)[61]8 grudnia 1989Jerzy Dietl

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ W dacie powstania 23 czerwca 1989. Na pierwszym posiedzeniu liczył 98 osób (Grzegorz Białkowski nie złożył ślubowania).
  2. ↑ Senatorowie, którzy nie przystąpili do żadnego z klubów parlamentarnych bądź opuścili je w trakcie kadencji.
  3. ↑ Klub senatorów wybranych z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”.
  4. ↑ Od 17 października 1989 (dzień ślubowania).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad Wybrani z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”.
  6. ↑ Od 21 czerwca 1990 (dzień ślubowania).
  7. ↑ Od 1 marca 1990 (dzień ślubowania).
  8. ↑ Wybrany z ramienia własnego komitetu wyborczego.

Przypisy

  1. ↑ Archiwum. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  2. ↑ Jacek Żakowski: Jak naprawić demokrację?. polityka.pl, 6 kwietnia 2010. [dostęp 2014-01-14].
  3. ↑ Antoni Dudek: Wybory czerwcowe. encyklopedia-solidarnosci.pl. [dostęp 2014-01-06].
  4. ↑ Aleksander Hall: Osobista historia III Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Rosner i Wspólnicy, 2011, s. 420. ISBN 978-83-60336-42-7.
  5. ↑ Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. z 1989 r. nr 19, poz. 101).
  6. ↑ Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Ordynacja wyborcza do Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. z 1989 r. nr 19, poz. 103).
  7. ↑ Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. z 1989 r. nr 75, poz. 444).
  8. ↑ Jakub Karpiński: Trzecia niepodległość. Najnowsza historia Polski. Warszawa: Świat Książki, 2001, s. 59–60. ISBN 83-7311-156-5.
  9. ↑ a b c d e Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 czerwca 1989 r. o wynikach głosowania i wynikach wyborów do Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 4 czerwca 1989 r. (M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 150).
  10. ↑ a b c d Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 czerwca 1989 r. o wynikach ponownego głosowania i wynikach wyborów do Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 18 czerwca 1989 r. (M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 152).
  11. ↑ Henryk Stokłosa. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  12. ↑ Gustaw Holoubek. Senator z województwa krośnieńskiego. senat.pl. [dostęp 2021-10-27].
  13. ↑ Edmund Osmańczyk. Senator z województwa opolskiego. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  14. ↑ Ryszard Reiff. Senator z województwa łomżyńskiego. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  15. ↑ Stanisław Stomma. Senator z województwa płockiego. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  16. ↑ Dorota Simonides. Senator z województwa opolskiego. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  17. ↑ a b c d Senatorowie I kadencji Senatu RP: lista według okręgów wyborczych. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  18. ↑ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 1991 r. w sprawie terminu rozwiązania się Sejmu (M.P. z 1991 r. nr 9, poz. 63).
  19. ↑ Rocznica 1. posiedzenia odrodzonego Senatu. senat.gov.pl, 4 lipca 2014. [dostęp 2014-07-14].
  20. ↑ Paulina Codogni: Wybory czerwcowe 1989 roku. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2012, s. 304. ISBN 978-83-7629-342-4.
  21. ↑ Uchwała Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 4 lipca 1989 r. w sprawie wyboru Marszałka Senatu (M.P. z 1989 r. nr 22, poz. 160).
  22. ↑ a b c Uchwała Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 4 lipca 1989 r. w sprawie wyboru wicemarszałków Senatu (M.P. z 1989 r. nr 22, poz. 162).
  23. ↑ a b c Uchwała Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 4 lipca 1989 r. w sprawie wyboru członków Prezydium Senatu (M.P. z 1989 r. nr 22, poz. 163).
  24. ↑ a b Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 marca 1990 r. w sprawie zmian w składzie osobowym Prezydium Senatu (M.P. z 1990 r. nr 13, poz. 97).
  25. ↑ Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 stycznia 1991 r. w sprawie powołania senatora Romana Dudy na stanowisko członka Prezydium Senatu. Archiwa Przełomu. [dostęp 2019-12-02].
  26. ↑ Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 marca 1991 r. w sprawie odwołania senatora Romana Dudy ze stanowiska członka Prezydium Senatu. Archiwa Przełomu. [dostęp 2019-12-02].
  27. ↑ Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 marca 1991 r. w sprawie powołania senatora Jerzego Stępnia na stanowisko członka Prezydium Senatu. Archiwa Przełomu. [dostęp 2019-12-02].
  28. ↑ Prezydium Senatu I kadencji. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  29. ↑ a b Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 10 października 1989 r. o wynikach głosowania i wyniku wyborów uzupełniających do Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 8 października 1989 r. w okręgu wyborczym obejmującym obszar województwa piotrkowskiego (M.P. z 1989 r. nr 35, poz. 269).
  30. ↑ Piotr Andrzejewski. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  31. ↑ a b Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 6 lutego 1990 r. o wynikach głosowania i wyniku wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadzonych dnia 4 lutego 1990 r. w okręgu wyborczym obejmującym obszar województwa opolskiego (M.P. z 1990 r. nr 5, poz. 38).
  32. ↑ a b Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 lutego 1990 r. o wynikach ponownego głosowania i wyniku wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadzonych dnia 18 lutego 1990 r. w okręgu wyborczym obejmującym obszar województwa opolskiego (M.P. z 1990 r. nr 8, poz. 56).
  33. ↑ Dorota Simonides. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  34. ↑ a b Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 29 maja 1990 r. o wynikach głosowania i wyniku wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadzonych dnia 27 maja 1990 r. w okręgu wyborczym obejmującym obszar województwa lubelskiego (M.P. z 1990 r. nr 22, poz. 172).
  35. ↑ a b Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 12 czerwca 1990 r. o wynikach ponownego głosowania i wyniku wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych dnia 10 czerwca 1990 r. w okręgu wyborczym obejmującym obszar województwa lubelskiego (M.P. z 1990 r. nr 24, poz. 180).
  36. ↑ Jerzy Kłoczowski. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  37. ↑ Grzegorz Białkowski. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  38. ↑ Edmund Osmańczyk. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  39. ↑ Adam Stanowski. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  40. ↑ Mieczysław Tarnowski. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  41. ↑ Jan J. Lipski. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  42. ↑ Aleksander Hall: Osobista historia III Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Rosner i Wspólnicy, 2011, s. 422. ISBN 978-83-60336-42-7.
  43. ↑ Obywatelski Klub Parlamentarny. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  44. ↑ Parlamentarny Klub Unii Demokratycznej. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  45. ↑ Bogdan Borowik. Geneza Partii Konserwatywnej w III Rzeczypospolitej. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Vol. 9, s. 132, 2002. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. [dostęp 2019-11-21]. 
  46. ↑ Senatorowie niezrzeszeni. senat.pl. [dostęp 2014-01-06].
  47. ↑ Komisja Gospodarki Narodowej. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  48. ↑ Komisja Rolnictwa. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  49. ↑ Komisja Kultury, Środków Przekazu, Nauki i Edukacji Narodowej. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  50. ↑ Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  51. ↑ Komisja Praw Człowieka i Praworządności. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  52. ↑ Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  53. ↑ Komisja Samorządu Terytorialnego. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  54. ↑ Komisja Ochrony Środowiska. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  55. ↑ Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  56. ↑ Komisja Spraw Emigracji i Polaków za Granicą. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  57. ↑ Komisja Spraw Zagranicznych. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  58. ↑ Komisja Konstytucyjna. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  59. ↑ Komisja Nadzwyczajna do Spraw Górnictwa. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  60. ↑ Komisja Obrony Narodowej. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].
  61. ↑ Komisja Ustawodawstwa Gospodarczego. senat.pl. [dostęp 2014-01-08].

Linki zewnętrzne

Senatorowie Senatu
Rzeczpospolita Polska
(1922–1939)
Polska Rzeczpospolita Ludowa/Rzeczpospolita Polska
(od 1989)

Logo Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Media użyte na tej stronie

Propozycja LnM-2.svg
Autor: , Licencja: CC BY 3.0
Propozycja 1 dla Listy na Medal na PL.WIKI
Decrease2.svg
Icon representing a decrease, consisting of a red-colored, down-pointing triangle.
Increase2.svg
Icon representing an increase, consisting of a green-colored, up-pointing triangle.
JKRUK 20110702 JERZY STEPIEN BUSKO IMG 4192.jpg
Autor:


To zdjęcie wykonał użytkownik Wikipedii i Wikimedia Commons Jarosław Kruk (Jrkruk).
Jeśli chcesz wykorzystać to zdjęcie, proszę o jego podpisanie w następujący sposób:
autor: Jarosław Roland Kruk / Wikipedia, licencja: CC-BY-SA-3.0
W przypadku zamieszczenia zdjęcia na stronie internetowej, poproszę o przesłanie informacji mailowej z adresem tej strony. W przypadku zamieszczenia zdjęcia w publikacji drukowanej, poproszę o przesłanie egzemplarza na mój adres, który podam mailowo.
Kontakt ze mną: jaroslaw.kruk@o2.pl
Zapraszam do obejrzenia mojej galerii zdjęć.

More information about pictures pl en +/−

Translations of this template pl en +/−

, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jerzy Stępień - polski prawnik, polityk, senator. Busko-Zdrój, 2 lipca 2011r.
2008.06.22. Krzysztof Kozlowski Fot Mariusz Kubik 01.JPG
Autor: Mariusz Kubik, Licencja: CC BY 3.0
Krzysztof Kozłowski (1931-2013), Polish journalist, and publicist
Andrzej Celinski 2009.jpg
Autor: Polimerek, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Open Educational Resources in Poland Conference, Polish Parliament.

Andrzej Celiński Polish MP.
August Chelkowski.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
August Chelkowski - marszałek
POL województwo wroclawskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo poznanskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo zielonogorskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo krakowskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo bialostockie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
Cezary jozefiak.jpg
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC-BY-SA-3.0
pl:Cezary Józefiak
POL województwo legnickie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo jeleniogorskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo siedleckie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo sieradzkie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo piotrkowskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo kieleckie 1975.svg
Autor: Swohmeck, Licencja: CC BY-SA 2.5
Położenie województwa kieleckiego (1975 - 1998) na mapie Polski.
POL województwo lodzkie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo katowickie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
2008.04.22. Andrzej Wajda by Kubik 01.JPG
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 3.0
Andrzej Wajda (1926-2016), Polish film director
POL województwo lubelskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo chelmskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo zamojskie 1975.svg
Autor: Swohmeck, Licencja: CC BY-SA 2.5
Położenie województwa zamojskiego (1975 - 1998) na mapie Polski.
POL województwo warszawskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo ciechanowskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo wloclawskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo olsztyńskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo suwalskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
Bogdan Lis - 20101025.jpg
Autor: Chancellery of the President of the Republic of Poland, Licencja: GFDL 1.2
Bogdan Lis
Andrzej Wielowieyski Senat RP 02.JPG
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Andrzej Wielowieyski. Konferencja „Prawa człowieka w Europie Środkowej i Wschodniej oraz Azji Środkowej na tle standardów międzynarodowych” w Senacie RP
POL województwo pilskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo walbrzyskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
Lech Kaczyński.jpg
Autor: Chancellery of the President of the Republic of Poland, Licencja: GFDL 1.2
Były Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński
POL województwo bialopodlaskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo plockie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo kaliskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo czestochowskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo bielskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo lomzynskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo ostroleckie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo leszczynskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo opolskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
IreneuszNiewiarowski.jpg
Autor: Kolanin, Licencja: CC BY 3.0
senator Ireneusz Niewiarowski
POL województwo skierniewickie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo slupskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo szczecinskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
Senatorowie I kadencji 2014.jpg
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Senatorowie I kadencji w Senacie RP
Andrzej Stelmachowski 01.jpg
Autor: Archiwum Kancelarii Prezydenta RP, Licencja: GFDL 1.2
Andrzej Stelmachowski
POL województwo tarnowskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo gorzowskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo bydgoskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo elblaskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo radomskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo torunskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL województwo gdanskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.