Separator (budynek)

Separator

Separator, widok z południa (2012)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Adres	al. Wojciecha Korfantego 2
Architekt	Stanisław Kwaśniewicz
Kondygnacje	11
Ukończenie budowy	1968
Położenie na mapie Katowic Separator
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Separator
Położenie na mapie województwa śląskiego Separator
50°15′41,30″N 19°01′18,93″E/50,261472 19,021925

Separator (dawniej nazywany również budynkiem Polmagu) − wysokościowiec położony w pobliżu rynku w Katowicach przy al. Wojciecha Korfantego 2.

Historia

W miejscu dzisiejszego Separatora od około 1380 do końca XIX wieku nad rzeką Roździanką (obecnie Rawa) istniała kuźnica w ówczesnej Kuźnicy Boguckiej (dzisiejsze Śródmieście)^[1][2].

Gmach zaprojektowany w latach 1961-62 przez Stanisława Kwaśniewicza i konstruktora Franciszka Klimka, jako pierwszy budynek zrealizowany w ramach koncepcji przebudowy Katowic "Śródmieście-Zachód". Stanął w miejscu zlikwidowanego w 1962 r. drewnianego dworca autobusowego zaprojektowanego po wojnie przez Leona Dietz d’Arma^[3].

Pierwotnie gmach miał składać się z dwóch budynków. Drugi budynek miał znajdować się na północ od pierwszego. Miał to być 16-kondygnacyjny biurowiec połączony w pierwszym pawilonem z dużą salą konferencyjną. W nim miały się znajdować pomieszczenia Biura Projektów Przemysłu Węglowego, Biura Studiów i Projektów oraz Zarząd Biur Projektów Przemysłu Węglowego^[3].

Nazwa budynku pochodzi od nazwy przedsiębiorstwa dla którego obiekt został wybudowany - Biura Projektów Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla „Separator”. Pierwotnie w niemal całkowicie przeszklonym pawilonie usługowym na parterze mieścił się salon „Motozbytu”, wyposażony w niespotykane w Polsce obrotowe platformy ekspozycyjne. Budynki pasażu usługowo-handlowego  początkowo mieściły salę ekspozycyjną „Polmagu” z wystawą maszyn górniczych, salę konferencyjną „Separatora”, następnie "Klub Górnika" oraz garaże i zaplecze „Motozbytu”. W 1968 r. zmieniono funkcję pawilonów na handlową. Otwarto m.in. „Składnicę Harcerską” i „Dom Rzemiosła”^[3]. Współcześnie w Separatorze swoje siedziby/oddziały mają m.in. przedsiębiorstwa: Polsat, Polsat News, TVN, TVN24 i Open Finance.

Architektura

Biurowiec wzniesiony został w żelbetowej konstrukcji z zastosowaniem prefabrykatów. Składa się z dwóch połączonych ze sobą części: dwukondygnacyjnego pasażu, w którym w części centralnej mieści się przejście dla pieszych i dla dostawców oraz znajdującego się nad nim dziewięciokondygnacyjnego biurowca (ostatnia kondygnacja ma charakter techniczny i nie obejmuje całej szerokości budynku). Łącznie budynek ma 11 kondygnacji i kubaturę 53 000 m³. Separator poddawany jest modernizacji. Wyremontowane zostały klatki schodowe, windy, dobudowane zostało nowe wejście do biurowca. W planach jest także położenie nowej elewacji na budynku.

Na biurowcu zamontowano pierwsze w województwie urządzenie do mycia elewacji (obecnie nie działa), zaprojektowane przez Stanisława Kwaśniewicza na wzór podobnego rozwiązania zastosowanego w gmachu ONZ w Nowym Jorku^[3].

Galeria

• 

  Separator elewacja zachodnia (2018)

• 

  Elewacja wsch-pn, wejście główne (1968-70)

• 

  Elewacja zach-pd (1980-83)

Przypisy

Bibliografia

• Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 452.
• Katowice − Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 25.
• Katowice 1865–1945. Zarys rozwoju miasta. Red. J. Szaflarski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice 1978, s. 26.
• Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 56. ISBN 83-85831-35-5.
• Aneta Borowik: Nowe Katowice. Forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945–1980). Warszawa, 2019.