Septymiusz Sewer

Septymiusz Sewer

Lucius Septimius Severus

— Imperator Caesar Lucius Septimius Severus Pertinax Augustus —
Cesarz rzymski
Okres	od 9 kwietnia 193 do 4 lutego 211
Poprzednik	Didiusz Julianus
Następca	Geta, Karakalla
Dane biograficzne
Dynastia	Sewerowie
Data i miejsce urodzenia	11 kwietnia 145/146 Leptis Magna
Data i miejsce śmierci	4 lutego 211 Eboracum
Żona	Julia Domna od 187
Dzieci	Geta, Karakalla
Moneta
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC-BY-SA-3.0

Lucjusz Septymiusz Sewer, Lucius Septimius Severus (ur. 11 kwietnia 145/146^[1] w Leptis Magna, zm. 4 lutego 211 w Eboracum (obecnie York)) – ekwita, prawnik, cesarz rzymski w latach 193–211.

Kariera polityczna

Od 173 senator, konsul pomocniczy, następnie namiestnik Panonii. Pochodził z Leptis Magna w Afryce, prawdopodobnie z rodziny o rodowodzie punickim. Jego ojcem był Publius Septimius Geta, a matką Fulvia Pia. W 173 roku ożenił się po raz pierwszy. Po śmierci żony, latem 187 roku ożenił się z Julią Domną, córką Bassjanusa – arcykapłana boga Baala w Emesie, z którą miał dwóch synów: Karakallę i Getę.

Cesarz

Po śmierci Pertynaksa w 193 roku wybrany przez żołnierzy cesarzem. W wyniku wojny domowej pokonał konkurentów do tronu: Didiusza Juliana, Pescenniusza Nigra i Klodiusza Albina. W latach 197–199 pokonał króla Partów Wologazesa V i utworzył na zdobytych terenach nową prowincję Mezopotamię, której zarząd powierzył prefektowi i wikariuszom mianowanym spośród ekwitów. Podczas tej wojny z Partami miał stłumić powstanie żydowskie w Palestynie. Założyciel dynastii Sewerów. Synowie Karakalla i Geta otrzymali za jego życia tytuł cezarów, a następnie augustów.

Po pokonaniu Pescenniusza Nigra zrównał z ziemią wspierające uzurpatora miasto Bizancjum (Byzantion), czyli późniejszy Konstantynopol. Po kilku latach zdecydował jednak o jego odbudowie i to właśnie Septymiuszowi Sewerowi przypisuje się rozpoczęcie budowy, na gruzach miasta greckiego, typowo rzymskiej metropolii^[2]. Po stu latach jego projekt kontynuował Konstantyn Wielki.

Polityka wewnętrzna

Stworzył trzy nowe legiony zwane partyjskimi. Za jego rządów, wbrew ponad dwustuletniej tradycji, pod Rzymem stacjonował legion (II partyjski). Opierał się na ekwitach, ograniczył wpływy senatu do minimum, sam mianował wszystkich urzędników, łącznie z konsulami. Ze względów strategicznych i dla zapobieżenia wojnom domowym przeprowadził podział większych prowincji imperium (jak Syria) na mniejsze jednostki. Dla zyskania poparcia armii pozwolił legionistom na zawieranie małżeństw, posiadanie ziemi, zamieszkiwanie w miastach poza obozami – przed ukończeniem służby. Reforma ta nie obniżała dyscypliny w armii rzymskiej, lecz była jedynie zalegalizowaniem stanu faktycznego. Rozwiązał starą gwardię pretoriańską, oskarżając ją o zabójstwo Pertinaksa i utworzył nową, do której żołnierzy werbowano także spoza Italii.

Septymiusz upominający Karakallę (mal. J.B. Greuze, 1769)

Od wczesnego dzieciństwa był miłośnikiem prawa i jako cesarz otaczał się prawnikami. Starał się bronić ubogich (humiliores) przed bogatymi (honestiones) i objąć opieką państwa wszystkich mieszkańców imperium. Rozbudował administrację centralną o dwie nowe kancelarie cesarskie. Wielu afrykańskim miastom nadał status municypiów, a także prawo italskie, zwalniając je tym samym z podatków.

W 202 wydał rozporządzenie zakazujące przyjmowania wiary chrześcijańskiej i żydowskiej oraz zgromadzeń, co spowodowało nasilenie represji wobec tych grup (męczeństwo Ireneusza, Perpetui z Lyonu)^[3]. Edykt miał także znaczenie w kontekście pojawienia się praktyki chrztu niemowląt w chrześcijaństwie.

Zmarł w Eboracum podczas wyprawy do Brytanii. Władzę po nim przejęli synowie Karakalla i Geta.

Przypisy

Bibliografia

• Józef Wolski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 446, 447. ISBN 978-83-01-14907-9.
• Tadeusz Kotula: Septymiusz Sewer. Cesarz z Lepcis Magna. Wrocław: Ossolineum, 1987. ISBN 83-04-02155-2.