Septymiusz Sewer

Septymiusz Sewer
Lucius Septimius Severus
Imperator Caesar Lucius Septimius Severus Pertinax Augustus
Ilustracja
Cesarz rzymski
Okres

od 9 kwietnia 193
do 4 lutego 211

Poprzednik

Didiusz Julianus

Następca

Geta, Karakalla

Dane biograficzne
Dynastia

Sewerowie

Data i miejsce urodzenia

11 kwietnia 145/146
Leptis Magna

Data i miejsce śmierci

4 lutego 211
Eboracum

Żona

Julia Domna
od 187

Dzieci

Geta, Karakalla

Moneta
moneta
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC-BY-SA-3.0

Lucjusz Septymiusz Sewer, Lucius Septimius Severus (ur. 11 kwietnia 145/146[1] w Leptis Magna, zm. 4 lutego 211 w Eboracum (obecnie York)) – ekwita, prawnik, cesarz rzymski w latach 193–211.

Kariera polityczna

Od 173 senator, konsul pomocniczy, następnie namiestnik Panonii. Pochodził z Leptis Magna w Afryce, prawdopodobnie z rodziny o rodowodzie punickim. Jego ojcem był Publius Septimius Geta, a matką Fulvia Pia. W 173 roku ożenił się po raz pierwszy. Po śmierci żony, latem 187 roku ożenił się z Julią Domną, córką Bassjanusa – arcykapłana boga Baala w Emesie, z którą miał dwóch synów: Karakallę i Getę.

Cesarz

Po śmierci Pertynaksa w 193 roku wybrany przez żołnierzy cesarzem. W wyniku wojny domowej pokonał konkurentów do tronu: Didiusza Juliana, Pescenniusza Nigra i Klodiusza Albina. W latach 197–199 pokonał króla Partów Wologazesa V i utworzył na zdobytych terenach nową prowincję Mezopotamię, której zarząd powierzył prefektowi i wikariuszom mianowanym spośród ekwitów. Podczas tej wojny z Partami miał stłumić powstanie żydowskie w Palestynie. Założyciel dynastii Sewerów. Synowie Karakalla i Geta otrzymali za jego życia tytuł cezarów, a następnie augustów.

Po pokonaniu Pescenniusza Nigra zrównał z ziemią wspierające uzurpatora miasto Bizancjum (Byzantion), czyli późniejszy Konstantynopol. Po kilku latach zdecydował jednak o jego odbudowie i to właśnie Septymiuszowi Sewerowi przypisuje się rozpoczęcie budowy, na gruzach miasta greckiego, typowo rzymskiej metropolii[2]. Po stu latach jego projekt kontynuował Konstantyn Wielki.

Polityka wewnętrzna

Stworzył trzy nowe legiony zwane partyjskimi. Za jego rządów, wbrew ponad dwustuletniej tradycji, pod Rzymem stacjonował legion (II partyjski). Opierał się na ekwitach, ograniczył wpływy senatu do minimum, sam mianował wszystkich urzędników, łącznie z konsulami. Ze względów strategicznych i dla zapobieżenia wojnom domowym przeprowadził podział większych prowincji imperium (jak Syria) na mniejsze jednostki. Dla zyskania poparcia armii pozwolił legionistom na zawieranie małżeństw, posiadanie ziemi, zamieszkiwanie w miastach poza obozami – przed ukończeniem służby. Reforma ta nie obniżała dyscypliny w armii rzymskiej, lecz była jedynie zalegalizowaniem stanu faktycznego. Rozwiązał starą gwardię pretoriańską, oskarżając ją o zabójstwo Pertinaksa i utworzył nową, do której żołnierzy werbowano także spoza Italii.

Septymiusz upominający Karakallę (mal. J.B. Greuze, 1769)

Od wczesnego dzieciństwa był miłośnikiem prawa i jako cesarz otaczał się prawnikami. Starał się bronić ubogich (humiliores) przed bogatymi (honestiones) i objąć opieką państwa wszystkich mieszkańców imperium. Rozbudował administrację centralną o dwie nowe kancelarie cesarskie. Wielu afrykańskim miastom nadał status municypiów, a także prawo italskie, zwalniając je tym samym z podatków.

W 202 wydał rozporządzenie zakazujące przyjmowania wiary chrześcijańskiej i żydowskiej oraz zgromadzeń, co spowodowało nasilenie represji wobec tych grup (męczeństwo Ireneusza, Perpetui z Lyonu)[3]. Edykt miał także znaczenie w kontekście pojawienia się praktyki chrztu niemowląt w chrześcijaństwie.

Zmarł w Eboracum podczas wyprawy do Brytanii. Władzę po nim przejęli synowie Karakalla i Geta.

Przypisy

  1. Tadeusz Kotula Septymiusz Sewer. Cesarz z Lepcis Magna, Ossolineum, Wrocław 1987, s. 16.
  2. Konstantynopol: Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyjskim (pod red. Mirosława Leszki i Teresy Wolińskiej), Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, ISBN 978-83-01-16521-5, s. 28.
  3. Wielka Historia Świata, t. 11, Polskie Media AmerCom, 2006, s. 78–79.

Bibliografia

  • Józef Wolski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 446, 447. ISBN 978-83-01-14907-9.
  • Tadeusz Kotula: Septymiusz Sewer. Cesarz z Lepcis Magna. Wrocław: Ossolineum, 1987. ISBN 83-04-02155-2.

Media użyte na tej stronie

Aureus Septimius Severus-193-leg XIIII GMV.jpg
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC-BY-SA-3.0
Septimius Severus, 193-211 AD. Aureus (7.23 gm). Struck 193 AD to celebrate the legion that proclamed him emperor.
IMP CAE L SEP SE-V PERT AVG, laureate head right
LEG XIIII GEM M V, TR P COS in exergue, legionary eagle between two standards.
RIC IV 14; BMCRE 18; Cohen 271. Good VF.
Septimius Severus busto-Musei Capitolini.jpg
Autor:
NieznanyUnknown artist
, Licencja: CC BY 2.0
Head of Roman Emperor Septimius Severus (193-211 CE) of the Serapis type. Greek marble (head) and green alabaster (bust, does not belong), probably posthumous.